MODERNDEN POSTMODERNE SANATTA NESNENİN DEĞİŞEN YAPISI VE ANLAMI

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 45, 763 - 779, 31.07.2023

Sümeyra İlhan

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1256812

Öz

Tarihsel süreçte sanata yön veren önemli kavramların, farklı gerekçelere bağlı olarak dönüşüm yaşadığı bilinmektedir. Modernizmin yenilikçi, yıkıcı ve biçimci anlayışı kapsamında gündeme gelen önemli problem alanlarından biri kavramsal ve biçimsel dönüşüm süreci ile nesne olmuştur. Nesnenin resimlerde temsili ile başlayan sanatsal pratikler, değişen çağın getirdiği koşullar ve sanatçı ihtiyaçları paralelinde farklı biçim, içerik, uygulama yöntemlerinin ortaya çıkmasına; nesnenin kendiliğiyle sanatın bir formu olarak kabul edilmesine ve yorumlanmasına kaynaklık etmiştir. Modernizm ve postmodernizm arasında farklı kavram, olay, zaman ve mekân ilişkileriyle ele alınan nesne; sanata yön veren akımlar ve üsluplar paralelinde spesifik problem alanlarının ifadesinde araç olarak işlevselleştirilmiştir. Modernizmden itibaren nesnenin sanat alanında yaşadığı çok yönlü dönüşüm süreci, önemli bir araştırma alanını oluşturmaktadır. Bu önem doğrultusunda gerçekleştirilen çalışmada doküman incelemesi ve literatür taraması yöntemleri kullanılmıştır. Modernizm ve postmodernizm bağlamında nesnenin yaşadığı yapısal ve anlamsal dönüşümün farklı kavram ilişkileri ve eser örnekleri üzerinden incelenerek ortaya konulması çalışmanın amacını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

nesne, hazır yapım, modernizm, postmodernizm, avangart

The Changing Structure and Meaning of the Object in Art from Modern to Postmodern

Öz

It is known that important notions that lead art in the historical process have undergone transformation due to different reasons. One of the important problem areas that came to the fore within the scope of the innovative, destructive and formalist understanding of modernism has become an object with the conceptual and formal transformation process. Artistic practices that started with the representation of the object in paintings, the emergence of different forms, content and application methods in parallel with the conditions brought by the changing age and the needs of the artist; It has been the source of the acceptance and interpretation of the object as a form of art by itself. The object handled with different concepts, events, time and space relations between modernism and postmodernism; it has been operationalized as a means in the expression of specific problem areas in parallel with the currents and styles that lead the art. The multidimensional transformation process that the object has experienced in the field of art since modernism constitutes an important field of research. In line with this importance, document review and literature review methods were used in the study. The aim of the study is to reveal the structural and semantic transformation of the object in the context of modernism and postmodernism by examining it through different concept relations and examples of works.

Anahtar Kelimeler

object, ready-made, modernism, postmodernism, avant-garde

Kaynakça

• Allen, D. (2012, Ağustos 29). Ai Weiwei and the art of protest. The Nation. https://www.thenation.com/article/archive/ai-weiwei-and-art-protest/
• Antmen, A. (2013). 20. yüzyıl batı sanatında akımlar. Sel Yayıncılık.
• Banai, N. (2015). Nouveau realisme. T. Melick (Ed.), Tarih Boyunca Sanat Dünya Sanatı Tarihinde Üsluplar ve Akımlar içinde (88-89. ss.), Yapı Kredi Yayınları.
• Baudrillard, J. (2011). Nesneler sistemi. (Çev: O. Adanır, A. Karamollaoğlu), Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Bourriaud, N. (2005). İlişkisel estetik. (Çev: S. Özen), Bağlam Yayınları.
• Bourriaud, N. (2018). Postprodüksiyon senaryo olarak kültür: Sanat dünyayı nasıl yeniden programlıyor. (Çev: N. Saybaşılı), Bağlam Yayınları.
• Bird, M. (2016). Sanatı değiştiren 100 fikir. (Çev: D. Öztok), Literatür Yayınları.
• Bürger, P. (2019). Avangard kuramı. (Çev: E. Özbek, Ş. Öztürk), İletişim Yayınları.
• Fineberg, J. (2014). 1940’tan günümüze sanat (Çev: S. Atay Eskier, G. E. Yılmaz), Karakalem Kitabevi Yayınları.
• Gintz, C. (2010). Başka yerde & başka biçimde. (Çev: M. Cedden), Dost Kitabevi Yayınları.
• Harrison, C. & Wood, P. (2015). Sanat ve kuram 1900-2000 değişen fikirler antolojisi. (Çev: S. Gürses), Küre Yayınları.
• Interactive Blend. (t.y.). Interview with artist: Tom Deininger. [Yazılı İletişim]. https://interactiveblend.com/2009/09/interview-with-artist-tom-deininger/
• Koca, B. & Selvi Y. (2017). Modernizm ve postmodernizm sürecinde bir alıntılama biçimi olarak temellük. Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, (18). 31-50.
• Kuspit, D. (2014). Sanatın sonu. (Çev: Y. Tezgiden), Metis Yayınları.
• Oskay, A. (2001). Kübizmde kolaj. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sayın Alsan, Ş. (2018). Başlangıcından bu yana sanatın ve yaratıcılığın tarihi. Gece Kitaplığı.
• Şahin, H. (2015). Günümüz üslup karmaşası ve pastiş. Art-e Sanat Dergisi, 8(15), 110-126.
• Ünay, S. (2015). Sanatçının nesnesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Wilson, M. (2015). Çağdaş sanat nasıl okunur? 21. yüzyıl sanatını yaşamak. (Çev: F. C. Erdoğan), Hayalperest Yayınevi.
• Yıldız, B. (2016). Marcel Duchamp eserlerinin yıkıcı düzlemi ve readymade’lerindeki anti-topografi. Art-Sanat Dergisi, (6), 133-146.
• Yılmaz, B. (2017). Enstalasyon sanatında nesne: İşlevin iptali ve hikâyenin doğrudan aktarımı. Turkish Online Journal of Design Art and Communication - TOJDAC, 7(3). 488-494.
• Yılmaz, M. (2013). Giriş: modernlik, modernizm ve sanat. A. N. Yılmaz (Ed.), Modernden Postmoderne Sanat Kitabı içinde (13-28. ss.), Ütopya Yayınevi.
• Yılmaz, S. (2012). 1950 sonrası sanat akımlarının gelişiminde Robert Rauschenberg’in etkileri. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(10), 113-127.
• Ai Weiwei. (2008-2012). Straight (Doğru) [Yerleştirme, 20 x 60 x 1200 cm]. https://bit.ly/3bm7KGz
• Cesar Baldaccini. (1961). Sarı buik [Sıkıştırılmış Otomobil, 151.1 x 77.7 x 63.5 cm]. https://bit.ly/2OFoazZ
• Cornelia Parker. (1991). Soğuk kara madde: Patlayan görüntü. [Karışık Teknik, Muhtelif Boyutlarda]. https://bit.ly/3boFN0E
• Georges Braque. (1913). Kadeh, su şişesi ve gazete [Kolaj, 47 x 62,9 cm]. https://rb.gy/u7u1g1
• Man Ray. (1921). Hediye [Asamblaj, 15,3 x 11,4 cm]. https://bit.ly/2S9xUoa
• Marcel Duchamp. (1913-1964). Bisiklet tekerleği [Asamblaj]. https://bit.ly/2UzglzG
• Mario Merz. (1968). Giap iglu [Yerleştirme, 3 m x 3 m]. https://bit.ly/38RC0r0
• Pablo Picasso, (1912). Bambu sandalyeli naturmort [Kolaj, 29 x 37 cm]. https://www.widewalls.ch/cubist-cosmos-kunstmuseum-basel/
• Robert Rauschenberg. (1955-58). Odalık. [Asamblaj, 210.8 x 64.1 x 63.8 cm]. https://rb.gy/dfnpxt
• Thomas Deininger. (2012). Otoportre [Asamblaj, 152 x 121 cm]. https://bit.ly/39hW3ig