YALOVA İLİ TERMAL İLÇESİNE BAĞLI AKKÖY’DE EVLİLİK ÂDETLERİ

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 49, 841 - 866, 31.07.2025

Ezgi Şahin Sevdi

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1623006

Öz

Evlilik âdetleri, etkin bir kültürel bellek taşıyıcısı olarak görülürler ve somut olmayan kültürel miras alanlarından toplumsal uygulamalar içerisinde yer alırlar. Nüfus artışı ve nesillerin sürekli dönüşümü bu geçiş dönemine ait âdetleri aktif kılar. Geçmişten günümüze değişerek gelen evlilik ritüelleri, nesilden nesle aktarılır. Evlilik, gelinle damadın ailelerinin, akraba ve yakınlarının da yakından izlediği, beraberinde pek çok pratiği getiren uzun bir süreci kapsar. Bu çalışmada, Yalova ili Termal ilçesine bağlı köylerden biri olan Akköy’de evlilik âdetleri; görüşme ve gözlem yöntemleri kullanılarak kayıt altına alınmış; düğün öncesi, düğün zamanı ve düğün sonrası olmak üzere üç aşamada değerlendirilmiş ve söz konusu uygulamaların geçmişten günümüze doğru nasıl bir değişim-dönüşüm geçirdikleri irdelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yalova , Akköy , evlilik , âdet , geçiş dönemleri

Etik Beyan

Makale araştırma ve yayın etiğine uygun olarak hazırlanmıştır. Bu çalışma için gerekli etik kurul izni, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma ve Yayın Etik Kurulunun 25.10.2024 tarihinde gerçekleştirdiği 2024-10 sayılı oturumda alınmıştır.

Marriage Customs in Akköy, A Village in The Termal District of Yalova

Öz

Marriage customs, which are among the social practices from areas of intangible cultural heritages, are seen as an effective carrier of cultural memory. Population growth and the constant transformation of generations make this transitional period customs active. Marriage rituals that constantly evolve from the past to the present are passed down from generation to generation. Marriage is a long process that brings with it many practices, which are closely monitored by the families, relatives, and acquaintances of the bride and groom. In this study, the marriage customs of Akköy, a village in the Termal district of Yalova, were documented through surveys, interviews, and observations. The customs were analyzed in three phases: before the wedding, during the wedding, and after the wedding. The aim was to examine how these practices have changed and transformed from the past to the present.

Anahtar Kelimeler

Yalova , Akköy , marriage , tradition , transitional phases

Kaynakça

• Altun, I. (2004). Kandıra Türkmenlerinde doğum, evlenme ve ölüm. Yayıncı Yayınları.
• Artun, E. (2011). Türk halk bilimi. Karahan Kitabevi.
• Aytaç, P. (1991). Nikâh âdetleri. Türk Aile Ansiklopedisi, 3, içinde (790-795. ss.), Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.
• Boratav, P. N. (2013). 100 soruda Türk folkloru. Bilgesu Yayınları.
• Bozkurt, N. (1993). Çadır. İslâm Ansiklopedisi, 8, içinde (158-162. ss.), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Can, M. (1991). Hukuk ve nikâh. Türk Aile Ansiklopedisi, 3, içinde (789-793. ss.), Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.
• Çelik, A. (2022). Simgesel sermaye ve folklor: Dede Korkut anlatılarında toyların itibar inşasındaki işlevi. S. Fedakar, M. Duranlı (Ed.), Prof. Dr. Metin Ekici Armağanı içinde (577-594. ss.), Ege Üniversitesi Yayınları.
• Ekinci, E. B. (1991). İslâm hukukunda nikâh. Türk Aile Ansiklopedisi, 3, içinde (796-798. ss.), Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.
• Eren, M. (2025). Türkiye’de kına gecesi bohça götürme geleneği ve toplumsal işlevi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 24(1), 110-119.
• Gökçe, B. (1978). Evlilik kurumuna sosyolojik bir yaklaşım. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 7-21.
• Gökyay, O. Ş. (2006). Dedem Korkudun kitabı. Kabalcı Yayınları.
• Kartal, A. (2023). Türkiye’de evlilik ve evlenme kültürü: Geleneksel normlara halk bilim perspektifinden bir bakış. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (36), 730-753.
• Köksal, H. (1992). Erzurum ve çevresinde gelin-güvey hamamı ile ilgili bazı gelenek ve inançlar. IV. Milletlerarası Halk Kültürü Kongresi Bildirileri içinde (187-197 ss.), Kültür Bakanlığı HAGEM Yayınları.
• Ögel, B. (1998). Dünden bugüne Türk kültürünün gelişme çağları. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Öğüt Eker, G. (1998a). Karakeçili Türk düğünü. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öğüt Eker, G. (1998b). Türk kültürü içinde geleneksel Bolu evlenme âdetlerinin yeri. Millî Folklor, (40), 15-30.
• Öğüt Eker, G. (2000). Türk düğün geleneği içinde Karakeçili Türk düğününün ritüel açısından değerlendirilmesi. Millî Folklor, (46), 92-100.
• Örnek, S. V. (2014). Türk halk bilimi. Bilgesu Yayınları.
• Özer, Ç. (2020). Sosyal bir seremoni: Anadolu’da düğün yemekleri ve ritüelleri. Turkish Studies - Social Sciences, 15(8), 3677-3690.
• Resmî Gazete, 06 Haziran 1995 tarihli ve 22305 sayılı. (2024, Aralık 5). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22305.pdf
• Şahin, Y. (2020). Bireysel varoluş-evlilik ilişkisi ve Oğuz Atay’ın evliliğe bakışı. Molesto: Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2(3), 276-289.
• Şişman, B. (2017). Türk kültüründe evlilik (Geleneğin son yüzyılı-Samsun örneği). Kurgan Edebiyat Yayınları.
• Taş, H. (1992). Erzurum’da evlenme ve düğün âdetleri. Türk Halk Kültüründen Derlemeler içinde (169-183. ss.), Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Taş, H. (2004). Bursa folkloru. Gaye Kitabevi.
• Termal Kaymakamlığı Termal ilçesi tarihçesi. (2024, Aralık 5). http://www.termal.gov.tr/ilcemizin-tarihcesi
• TÜİK adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları. (2024, Aralık 5). https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr
• TÜİK evlenme ve boşanma istatistikleri 2023. (2025, Şubat 15). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-202353675#:~:text=Ortalama%20ilk%20evlenme%20ya%C5%9F%C4%B1%20kad%C4%B1nlarda,evlenme%20ya%C5%9F%C4%B1%2028%2C3%20oldu
• Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük (2025, Şubat 16). https://sozluk.gov.tr/
• Türk Medeni Kanunu 2001. (2025, Şubat, 20). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4721.pdf
• Yalvar, C. (2019). 1877-1924 yılları arasında Balkanlar’dan ve Kafkasya’dan Yalova’ya yapılan göçler. A. Taşağıl (Ed.), Geçmişten Günümüze Yalova içinde (75-106. ss.), Yalova İl Özel İdaresi Yayınları.
• Yolcu, M. A. (2014). Türk kültüründe evliliğe bağlı tabu ve kaçınmalar. Kömen Yayınları.