The Pre-Classical Period in the Western Geographical Tradition: Bernhard Varenius and Immanual Kant

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 49, 477 - 492, 31.07.2025

Selim Güneş , Alpaslan Aliağaoğlu

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1624589

Öz

In the Western geographical tradition, the Pre-Classical Period refers to the time when the academic foundations of the science of geography were established. The aim of this study is to introduce the Pre-Classical Period to the Turkish literature and to highlight the academic contributions of Varenius and Kant during this time. In this study, qualitative research methods such as life history, source review, and document analysis were used. Secondary data were used in all methods. English and Turkish textbooks, reviews prepared on Varenius and Kant, biographies, and articles were the primary sources consulted. Consequently, it has been determined that there exists a Pre-Classical Period spanning the 17th to 19th centuries, beginning with Keckermann and culminating with Kant. The geographers of this era were well-versed in the philosophical and scientific knowledge of Ancient times and the scientific knowledge of Eastern civilisations during the Middle Ages. Varenius systematically classified the geographical knowledge of the period and also presented an example of regional study. Kant, on the other hand, prepared the ground for the regional studies of the Modern Period, influenced the development of mind maps in behavioral geography with his ideas on the perception of space, and opened the doors of critical geography through his critical philosophy.

Anahtar Kelimeler

geography , geographical thought , Pre-Classical Period , Bernhard Varenius , Immanuel Kant

BATI COĞRAFYA GELENEĞİNDE KLASİK ÖNCESİ DÖNEM: BERNHARD VARENİUS VE IMMANUAL KANT

Öz

Batı coğrafya geleneğinde Klasik Öncesi Dönem, coğrafya biliminin akademik temellerinin atıldığı dönemi ifade etmektedir. Bu çalışmanın amacı Klasik Öncesi Dönem’i Türkçe literatüre kazandırmak ve bu dönem içerisinde Varenius ve Kant’ın akademik coğrafyaya katkılarını ortaya koymaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden yaşam öyküsü, kaynak tarama ve doküman inceleme yöntemleri kullanılmıştır. Tüm yöntemlerde ikincil veriler kullanılmıştır. İngilizce ve Türkçe ders kitapları, Varenius ve Kant üzerine hazırlanmış incelemeler, biyografiler ve makaleler öncelikli olarak başvurulan kaynaklar olmuştur. Sonuçta görülmüştür ki 17. ve 19. yüzyılları içine alan, Keckermann ile başlayıp Kant ile sona eren bir Klasik Öncesi Dönem’in varlığı söz konusudur. Dönemin coğrafyacıları Antik Çağ felsefesi ve bilimleriyle Orta Çağ Doğu medeniyetlerinin bilimsel bilgilerine hakimdir. Varenius, dönemin coğrafi bilgilerini sistematik olarak tasnif etmiş ayrıca bölgesel bir inceleme örneği sunmuştur. Kant ise Modern Dönem’in bölgesel çalışmalarına zemin hazırlamış, mekânın algılanması üzerine fikirleriyle davranışsal coğrafyada zihin haritalarının gelişmesini etkilemiş, eleştirel felsefesi yoluyla eleştirel coğrafyanın kapılarını aralamıştır.

Anahtar Kelimeler

coğrafya , coğrafi düşünce , Klasik Öncesi Dönem , Bernhard Varenius , Immanuel Kant

Etik Beyan

Makale araştırma ve yayın etiğine uygun olarak hazırlanmıştır. Çalışma etik kurul izni gerektirmemektedir. Yazarlar çalışmaya ortak katkı sağlamıştır ve yazarlar arasında herhangi bir çıkar çatışması bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Abat, U. Y. (2001). Immanuel Kant’ın felsefesinde “mekan ve zaman”. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aliağaoğlu, A. (2024a). Batı coğrafya geleneğinde Antik Dönem, erken coğrafyalar. Turkish Studies, 19(1), 381-394.
• Aliağaoğlu, A. (2024b). Araplarda coğrafya: Coğrafi düşüncenin gelişme nedenleri ve bazı coğrafyacılar. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(47), 489-508.
• Baker, J. N. L. (1955). The geography of Bernhard Varenius. Transactions and Papers (Institute of British Geographers), (21), 51-60.
• Blanke, H. W. (2007). Knowledge and the transfer of knowledge in polyhistory. A case study: Bernhard Varenius’ description of the Kingdom of Japan (1649). M. Schuchard (Ed.), Bernhard Varenius (1622-1650) içinde (164-187. ss.), Brill Press.
• Bulut, S. (2014). Yaşam öyküsü araştırması. Journal of Human Sciences, 11(1), 880-895.
• Büttner, M. (2001). Begründung der wissenschaftlichen Geographie durch Bernhard Varenius (1622-1650)? Gedanken zu den Defiziten der Varenius-Forschung aus Anlaß des Varenius-Jahres 2000. Berichte zur Wissenschaftsgeschichte, 24(4), 237-254.
• Clewis, R. R. (2018). Kant’s physical geography and the critical philosophy. Epoché: A Journal for the History of Philosophy, 22(2), 411-427.
• Creswell, T. (2013). Geographic thought: A critical introduction. Wiley-Blackwell.
• Düchting, R. (2007). The Descriptio Regni Japoniae in the literary tradition of European ‘descriptiones’. M. Schuchard (Ed.), Bernhard Varenius (1622-1650) içinde (145-161 ss.), Brill Press.
• Hartshorne, R. (1939). The nature of geography: A critical survey of current thought in the light of the past. Annals of the Association of American Geographers, 29(3), 173-412.
• Hartshorne, R. (1958). The concept of geography as a science of space, from Kant and Humboldt to Hettner. Annals of the Association of American Geographers, 48(2), 97-108.
• Holt-Jensen, A. (2014). Coğrafya: Tarihi, felsefesi ve temel kavramları. (Çev: E. Bekaroğlu, Ö. F. Anlı, H. Turut, S. Tuysuz), İdil Yayıncılık.
• James, P. E. (1972). All possible world, a history of geographical ideas. Oddyssey Press.
• Kant, I. (2003). Evrensel doğa tarihi ve gökler kuramı. (Çev: S. Selvi), Morpa Kültür Yayınları.
• Kerimoğlu, N. (2016). Felsefenin kısa tarihi. Kamer Yayınları.
• Kießling, M. (1909). Varenius und Eratosthenes. Geographische Zeitschrift, 15(1), 12-28.
• Kuehn, M. (2011). Immanual Kant. (Çev: B. O. Doğan), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Lange, G. (1961). Summary: The writings of Varenius (a critical collective bibliography). Erdkunde, 15(1), 1-18.
• Lehmann, K. (2007). The formative years of Bernhard Varenius. M. Schuchard (Ed.), Bernhard Varenius (1622-1650) içinde (59-90. ss.), Brill Press.
• Livingstone, D. N. (1992). The geographical tradition. Blackwell.
• Livingstone, D. N. (2018). Coğrafyanın kısa bi̇r tari̇hi̇. (Çev: N. Yavan, C. K. Anlı), lnternational Journal of Geography and Geography Education, (38), 311-317.
• Naragon, S. (2023). Kant in the classroom. Materials to aid the study of Kant’s lectures. https://users.manchester.edu/facstaff/ssnaragon/kant/Lectures/lecturesListDiscipline.htm#geography
• Oğlakcı, B. & Aliağaoğlu, A. (2023). Batı coğrafyasında Klasik Dönem: Alexander von Humboldt ve Carl Ritter. Turkish Studies - Social Sciences, 18(2), 489-510.
• Özgüç, N. & Tümertekin, E. (2017). Coğrafya: Geçmiş, kavramlar, coğrafyacılar. Çantay Kitabevi.
• Reichert, F. (2007). The sources of the Descriptio Regni Japoniae, M. Schuchard (Ed.), Bernhard Varenius (1622-1650) içinde (119-144. ss.), BRILL.
• Richards, P. (1974). Kant’s geography and mental maps. Transactions of the Institute of British Geographers, (61), 1-16.
• Schaefer, F. K. (1953). Coğrafyada istisnacılık: Metodolojik bir inceleme. (Çev: Y. Suat, E. Bekaroğlu), Y. Arı (Ed.), 20. Yüzyılda Amerikan Coğrafyasının Gelişimi içinde (127-156. ss.), Çizgi Kitabevi.
• Schuchard, M. (2007a). Notes on Geographia Generalis and its introduction to England and North America. M. Schuchard (Ed.), Bernhard Varenius (1622-1650) içinde (227-237. ss.), Brill Press.
• Schuchard, M. (2007b). Varenius and his family: A dynasty dedicated to scholarship and rooted in christian philosophy. M. Schuchard (Ed.), Bernhard Varenius (1622-1650) içinde (11-26. ss.), Brill Press.
• Tekeli, İ. (2010). Mekan anlayışında ve coğrafyada Kant’çı çizginin gelişmesi. Mekansal ve toplumsal Olanın Bilgibilimi Yazıları içinde (51-68. ss.), Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Unwin, T. (1992). The place of geography. Longman.
• Varenius, B. (2007). Appendix: Extracts from Geographia Generalis (1650). (Çev: E. C. Volkmann) M. Schuchard (Ed.), Bernhard Varenius (1622-1650) içinde (289-321. ss.). Brill Press.
• Vermij, R. (2007). Varenius and the world of learning in the Dutch Republic, M. Schuchard (Ed.), Bernhard Varenius (1622-1650) içinde (99-115. ss.), Brill Press.
• Warntz, W. (1989). Newton, the Newtonians, and the Geographia Generalis Varenii. Annals of the Association of American Geographers, 79(2), 165-191.
• Yavan, N. (2014). Batı coğrafya geleneği üzerine. E. Bekaroğlu, Ö. Ali Rıza (Ed.), Bir Disiplinin İç Dünyası: Modern Türk Coğrafyası Üzerine Söyleşiler içinde (17-51. ss.), İdil Yayıncılık.
• Yıldırım, A & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.