UZAKTAN ÇALIŞMA ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2023, Sayı: 46, 221 - 241, 26.11.2023

Banu Sarıbay

https://doi.org/10.59572/sosder.1275821

Cited By: 1

Öz

Work is a social movement that ensures the continuity of life. Human beings have been working since the beginning of time. There are definitions that were classified as hunter-gatherers in the first societies, whose boundaries were determined by the distinction between upper and lower strata, which gained different dimensions before and after the Industrial Revolution, and which have evolved into new and variable forms today. The concept of teleworking, which has been discussed by many scientists in recent years, is one of these new forms of work. Although remote working has actually been around for more than 50 years, it has gained more importance with this pandemic and has become an alternative solution method for societies against a possible disaster or epidemic. Until the Covid-19 pandemic, remote working was a working method that depended on the preference of the institution and the employee rather than being a necessity, while the fact that remote working has become compulsory for many institutions with the pandemic has brought a new dimension to the issue of remote working. Therefore, the need to research this new situation has arisen, and studies on this subject have increased after the pandemic. When we look at the literature on remote working, it is seen that remote working has been evaluated in terms of its effects on business life (especially within the scope of the pandemic's effect on remote working). Based on this, it is thought that addressing the individual and social reflections of remote working, which is lacking in the literature, will contribute to the literature. This study first presents a conceptual framework for remote working, then examines a brief historical development of remote working, the future of remote working, and finally the effects of remote working on both the individual and society.

Anahtar Kelimeler

Remote Working, Flexible Working, Future of Work

UZAKTAN ÇALIŞMA ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Çalışma, hayatın devamlılığının sağlayan sosyal bir hareket olarak karşımıza çıkmaktadır. İnsanoğlu var olduğundan beri çalışma hayatı vardır. İlk toplumlarda avcı-toplayıcı olarak sınıflandırılan, sonrasında üst ve alt tabaka ayrımı ile sınırları belirlenen, Sanayi Devrimi öncesi ve sonrasından farklı boyutlar kazanan, günümüzde ise yeni ve değişken biçimlere evrilen tanımları mevcuttur. Son yıllarda birçok bilim insanı tarafından ele alınan uzaktan çalışma kavramı da bu yeni çalışma biçimlerinden birisidir. Uzaktan çalışma aslında 50 yılı aşkın bir süredir var olmasına rağmen bu salgın ile birlikte daha da önem kazanarak, toplumlar için olası bir afet ya da salgına karşı alternatif bir çözüm yöntemi halini almıştır. Covid-19 pandemisi öncesine kadar uzaktan çalışma, bir zorunluluk olmaktan çok kurum ve çalışanın tercihine bağlı bir çalışma yöntemiyken, yaşanan pandemiyle uzaktan çalışmanın birçok kurum için mecburi hale gelmesi de uzaktan çalışma konusuna yeni bir boyut kazandırmıştır. Dolayısıyla bu yeni durumu araştırma ihtiyacı doğmuş, pandemi sonrası bu konuda yapılan çalışmalar da artış göstermiştir. Uzaktan çalışma ile ilgili literatüre bakıldığında uzaktan çalışmanın iş yaşamına (özellikle de pandeminin uzaktan çalışmaya olan etkisi kapsamında) olan etkileri açısından fazlaca değerlendirildiği görülmektedir. Buradan yola çıkarak literatürde eksikliği görülen uzaktan çalışmanın bireysel ve toplumsal yansımalarının ele alınmasının alan yazınına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada öncelikle uzaktan çalışmaya dair kavramsal bir çerçeve sunulmakta, daha sonra uzaktan çalışmanın kısa bir tarihsel gelişimi, uzaktan çalışmanın geleceği ve son olarak da uzaktan çalışmanın hem birey hem de toplum üzerindeki etkileri incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

uzaktan çalışma, esnek çalışma, çalışmanın geleceği

Kaynakça

• Aguilera, A., Lethiais, V., Rallet, A. & Proulhac, L. (2016). Home-based telework in France: Characteristics, barriers, and perspectives. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 92, 1-11.
• Aksoy, C.G., Barrero J.M., Bloom, N., Davis, S.J., Dolls, M. & Zarate, P. (2023). Time savings when working from home. IZA Institute of Labor Economics, 1-10.
• Arvola, R., Tint, P., Kristjuhan, Ü., & Siirak, V. (2017). Impact of telework on the perceived work environment of older workers, Scientific Annals of Economics and Business, 64(2).
• Barrero, J.M., Bloom, N. &. Davis, S.J. (2021). İnsanları tam zamanlı olarak ofise dönmeye zorlamayın. Harvard Business Review Türkiye. https://hbrturkiye.com/blog/insanlari-tam-zamanli-olarak-ofise-donmeye-zorlamayin
• Barrero, J.M., Bloom, N. &. Davis, S.J. (2021, April 22). Why working from home will stick. University of Chicago, Becker Friedman Institute for Economics Working Paper No. 2020-174. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3741644
• Baruch, Y. (2003). The status of research on teleworking and an agenda for future research. International Journal of Management Reviews, 3, 113- 129.
• Baycık, G., Doğan, S., Yangın Dulay, D. & Yay, O. (2021). COVİD 19 pandemisinde uzaktan çalışma tespit ve öneriler. Çalışma ve Toplum, 3(70), 1683–1728.
• Berber, A. (2013). Klasik yönetim düşüncesi, geleneksel ve klasik paradigmalarla klasik ve neo-klasik örgüt teorileri. Alfa Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Berkün, S. (2012). Özürlülerin istihdamında ev esaslı tele çalışma (Evde tele çalışma): Bursa ili belediyelerinden örnekler. (Doktora Tezi), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bilginoğlu, E. (2021). COVID-19 pandemisi sırasında uzaktan çalışmanın artan önemi: Bilinen yanlışlar ve doğruları. Çalışma ve Toplum Dergisi, 2, 1099-1146.
• Bloom, N., Liang, J., Roberts, J. & Ying Z.Y. (2015). Does working from home work? Evidence from a Chinese experiment. The Quarterly Journal of Economics, 165-218. https://doi.org/10.1093/qje/qju032
• Burgaz, E. (2021a, 30 Eylül). Finlandiya’da ormanlara kurulan mikro çalışma istasyonları. https://bigumigu.com/haber/finlandiya-da-ormanlara-kurulan-mikro- calisma-istasyonlari/
• Burgaz, E. (2021b, 21 Mayıs). Yüzen kapsül ofisler. https://bigumigu.com/haber/yuzen-kapsul-ofisler-enclaves/
• Choudhury, P. (2020, November). Herhangi bir yerden çalışma yaklaşımını benimsediğimiz bir gelecek. Harvard Business Review Türkiye, 9(11), 64-73.
• Dale, G. (2022). Uzaktan çalışma devrimi başarılı, üretken ve yetkin uzaktan çalışma için etkili ipuçları. İstanbul. Nova Kitap.
• Deloitte Global (2020, Nisan). İşin geleceği, uzaktan çalışma sisteminde organizasyonel dayanıklılığı korumak. Deloitte Türkiye. https://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/human-capital/articles/_in-gelece_i--uzaktan- calma-sisteminde-organizasyonel-dayankll-k.html#
• Dinç, F.M. (2021, March). Evden çalışan çalışana. Z Raporu, 22, 44-49.
• Dishman, L. (2019, April, 16). No, remote work isn’t a “new” perk—it’s been around for about 1.4 million years. Fast Company, https://www.fastcompany.com/90330393/the-surprising-history-of-working-from- home
• Drucker, P. F. (1992). Managing for the future. New York: Butterworth-Heinemann.
• Dockery, M. & Bawa, S. (2020, May 8). Working from home in the COVID-19 lockdown, Bankwest Curtin Economics Centre Research Brief COVID-19, https://bcec.edu.au/assets/2020/05/BCEC-COVID19-Brief-4_Working-from- home.pdf
• Dulay Yangın, D. (2016). 6715 Sayılı Yasa’nın uzaktan çalışmaya ilişkin hükümleri ve değerlendirilmesi. Sicil İş Hukuku Dergisi, 36, 148-171.
• Ernst & Young (2020a, November 13). Çalışma dünyasının geleceği: COVID-19 ve yeni normal. Ernst & Young Global Limited, https://www.ey.com/tr_tr/ey-turkiye- yayinlar-raporlar/calisma-dunyasinin-gelecegi
• Ernst & Young (2020b, November 17). Why remote working is the way forward, https://www.ey.com/en_gl/alliances/why-remote-working-is-the-way-forward .
• Eurofound & ILO. (2017). Her zaman, her yerde çalışmak: iş dünyasına etkileri. Lüksemburg ve Cenevre: Avrupa Birliği ve ILO Yayın Ofisi.
• Ferrell, O.C., Hirt, G., A.& Ferrell, L. (2017), İşletme (U. Akküçük, Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık. (Original work published 2013).
• GitLab. (2021, April 27). 2021 Remote work report [Press release]. https://about.gitlab.com/press/releases/2021-04-27-annual-gitlab-remote-work- report.html
• Griffis, H. (2023). Key insights from the 2023 state of remote work https://buffer.com/resources/insights-2023-state-of-remote-work/
• Gönüllü, C. (2021). Türkiye’de “Tele Çalışma” üzerine sosyolojik bir değerlendirme: Gölge çalışanlar. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 38(1), 41-57.
• Harpaz, I. (2002). Advantages and disadvantages of telecommuting for the individual, organization and society. Work Study. 51(2), 74-80.
• Hartig, T., Kylin, C., & Johansson, G. (2007). The telework tradeoff: Stress mitigation vs. constrained restoration. Applied Psychology, 56(2), 231-253.
• Huang, Z., Becky, PY L. & Axhausen, K.W. (2023). Travel behaviour changes under work-from-home (WFH) arrangements during COVID-19. Travel Behaviour and Aociety, 30, 202-211.
• International Labour Organization (ILO), (2020). COVID-19: Guidance for labour statistics data collection. ILO Technical Note.
• Kaufman E., Lovich, D., Bailey, A., Messenböck, R. & Schuler, F. (2020). Remote work works-where do we go from here?. BCG. https://www.bcg.com/publications/2020/remote-work-works-so-where-do-we-go- from-here
• Keser, A. & Kümbül Güler, B. (2016). Çalışma psikolojisi. Kocaeli: Umuttepe Yayınları. Kizza, M. J., (2013). Ethical and social issues in the information age. Springer-Verlag London.
• Koçel, T. (2003). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• McShane, S.L., & Von Glinow, M.A. (2016). Örgütsel davranış (A. Günsel & S. Bozkurt, Eds.). Nobel Akademik Yayıncılık. (Original work published 2014)
• Meşhur, H. (2006). Engellilerin bir istihdam seçeneği olarak tele çalışma: modellenmesi ve modelin kent planlama açısından irdelenmesi. (Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Meşhur, H. (2010). Organizasyonların tele çalışmaya ilişkin tutumlarına yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 1- 24.
• Moeckel, R. (2017). Working from home: Modeling the impact of telework on transportation and land use. Transportation Research Procedia, 26, 207- 214.
• Mustajab, D., Bauw, A, Irawan, A., Rasyı̇d, A., Aldrı̇n Akbar, M. & Amı̇n Hamı̇d, M. (2020). COVID-19 Pandemic: What Are The Challenges And Opportunities For E- Leadership?. Fiscaoeconomia, 4(2), 483-497.
• Narayanan, L., Shanker M., Michel P., & Prosper B. (2017). Telecommuting: The work anywhere, anyplace, anytime organization in the 21st century. Journal of Marketing & Management, 8(2), 47-54.
• Naktiyok, A. (2001). Yer ve zaman kavramından bağımsız çalışma: Bireysel etkileri üzerine bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 49-60.
• Nickson, D. & Siddons, S. (2011). Remote working linking people and organizations. USA: Routledge Taylor&Francis Group.
• Nomad List, Remote OK & Buffer Company (2023). State of remote work 2023 [Araştırma raporu]. https://buffer.com/state-of-remote-work/2023
• Ölçer, F. (2004). Telework: 21. yüzyılın yeni çalışma biçimi. Öneri Dergisi, 6(22), 145- 165.
• Perry, S., J., C., Rubino, E.& Hunter, M. (2018). Stress in remote work: Two studies testing the demand-control-person model. European Journal of Work and Organizational Psychology, 27(5), 577-593.
• Robbins, S.P., Decenzo, D., A. & Coulter, M. (2016). Yönetimin esasları (A. Öğüt, Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık. (Original work published 2013).
• Robison J. and Hickman, A. (2021, February 19). Leading teams forward, advised by Gallup Remote Work Trends, Gallup. https://www.gallup.com/workplace/329726/leading-teams-forward-advised-gallup- remote-work-trends.aspx
• Sarıbay, B. (2021). The relationship between remote work and organizational culture. In Özer Torgalöz, A. & Batuk Ünlü, S. Remote and Hybrid Working: Varinats, Determinations, Outcomes. Berlin, Peter Lang GmbH.
• Shin, B., El Sawy, O. A., Sheng, O. R. L., & Higa, K. (2000). Telework: Existing research and future directions. Journal of organizational computing and electronic commerce, 10(2), 85-101.
• Tan, G. (2007). A tipik iş sözleşmelerinden evde çalışma ve tele çalışma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 47-48.
• The Economist (2021, April 8). A bright future for the world of work. https://www.economist.com/special-report/2021/04/08/a-bright-future-for-the-world- of-work
• Toffler, A. (2018). Üçüncü dalga bir fütürist ekonomi analizi klasiği. Koridor Yayıncılık.
• Torlak, Ö. & Işık, İ. (2021), Esnek çalışmada psikososyal riskler. Artıbülten, 42-46.
• Tuna, A. A. & Türkmendağ, Z. (2020), Covid 19 pandemi döneminde uzaktan çalışma uygulamaları ve çalışma motivasyonunu etkileyen unsurlar. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3), 3246-3260.
• Wigert, A. & Agrawal, S. (2022, August 31), Returning to the office: The current, preferred and future state of remote work. https://www.gallup.com/workplace/397751/returning-office-current-preferred-future- state-remote-work.aspx
• Wilkie, D. (2020, June 23). Will remote work https://www.shrm.org/resourcesandtools/hr-topics/people- managers/pages/coronavirus-career-progression-.aspx hinder careers?