SAĞLIK KURULUŞLARINDA MALİYET ANALİZİ: BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ ACİL SERVİS UYGULAMASI

Yıl 2023, , 94 - 104, 27.12.2023

Hakan Güvener , Emine Ayhan

https://doi.org/10.17753/sosekev.1365374

Öz

Son yıllarda kentsel nüfus artışı, artan kronik hastalık yükü, birinci basamak sağlık hizmetlerine erişimin azalması acil servis hizmetlerine olan talebin artmasına neden olmaktadır. Bu artış acil servislerin hasta yoğunluğuna, kullanılan ilaç ve tıbbi sarf malzemeye, tetkik hizmetlere ve maliyetlere etki etmektedir. Sağlık hizmet arzının sürdürülebilir olmasında gelir ve gider dengesinin sağlanması gerekmektedir. Bunu sağlayabilmek için başta acil servis olmak üzere hastanenin tüm bölümlerinde gelir ve giderlerin belirlenmesi, analiz edilmesi ve denetlenmesi ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Bu kapsamda araştırmada bir kamu üniversite hastanesinin retrospektif olarak mali, idari, teknik ve tıbbi bilgilerinin derlenmesi, incelenmesi ve değerlendirilmesi yoluyla acil servis bölümünün giderleri ile gelirlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çözümleyici ve alt grubunda yer alan kesitsel araştırma niteliğinde yapılan bu nicel çalışmada, elde edilen verilerin hesaplanmasında geleneksel maliyet yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda acil servis bölümünün 2022 yılı toplam maliyeti 35.985.390,84 Türk Lirası (TL), gelirleri toplamı ise 28.655.369 TL’dir. Gider çeşitlerine göre en yüksek maliyetler sırası ile işçilik giderleri, tıbbi sarf malzeme giderleri, yemek giderleri ile sarf malzeme giderleridir. Acil servis bölümünün 2022 yılının tüm aylarında giderlerinin gelirlerinden fazla olduğu görülmüştür. Ortalama bir hastanın acil servis maliyeti 199,99 TL’dir. Bu maliyet acil servis kırmızı ve yeşil alan muayene ücretinin ortalama dört katıdır. Araştırmada elde edilen sonuçlar, hastane yöneticilerine finansal planlama, performans değerlendirme ve maliyet kontrollerinde yardımcı olabilir. Ayrıca sağlık hizmetlerinin fiyatlandırılmasında elde edilen bu maliyetler, karar vericilere bilimsel dayanak oluşturabilir.

Anahtar Kelimeler

Maliyet analizi, Acil servis, Gider, Gider türleri

Etik Beyan

Araştırma için etik kurul onayı gerekmemektedir. Araştırma yapılan kamu üniversite hastanesi Başhekimliğinden E-91786782-622.03-301498 sayılı ve 03.03.2023 tarihli resmi yazı ile araştırma yapma izni alınmıştır.

Destekleyen Kurum

YOKTUR

Proje Numarası

YOKTUR

Teşekkür

YOKTUR

Cost Analysis in Health Organizations: A University Hospital Emergency Department Practice

Öz

In recent years, urban population growth, increasing burden of chronic diseases, decreased access to primary care services are caused by an increase in demand for emergency services. This increase affects the patient density of emergency services, the drugs and medical consumables used, examination services and costs. In order to ensure the health service supply, income and expense balance should be ensured. In order to achieve this, the need to determine, analyse and supervise income and expenses in all parts of the hospital, especially in the emergency room, arises. In this context, in the research, it is aimed to determine the expenses and revenues of the Emergency Service department by retrospective compilation, examination and evaluation of financial, administrative, technical and medical information of a public university hospital. In this quantitative study conducted as a cross-sectional research in the analyzer and its subgroup, the traditional costing method was used to calculate the data obtained. In the latest case of the research, the total cost of the emergency service department in 2022 is 35,985,390.84 Turkish Liras (TL), and the total income is 28,655,369 TL. According to the types of expenses, the highest costs are labour expenses, medical consumable expenses, food expenses and pure material expenses, respectively. In the Emergency Department, it was seen that the expenses were above the night in all the months of 2022. The cost of the emergency service for an average patient is 199.99 TL. This cost is on average four times cost of emergency department red and green area examination fee. The results obtained in the research can help hospital managers in financial planning, performance evaluation and cost controls. In addition, these costs in the pricing of health services can provide a scientific basis for decision makers.

Anahtar Kelimeler

Cost analysis, Emergency service, Cost, Cost types

Proje Numarası

YOKTUR

Kaynakça

• Ağırbaş, İ., Gök, H., Akbulut, Y., & Önder, Ö.R. (2012). Hastanelerde maliyet analizi ve tıbbi rehabilitasyon hizmetlerinde birim maliyet hesaplanması. Journal of Physical Medicine & Rehabilitation Sciences/Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bilimleri Dergisi, 58, 103-108.
• Akar, Ç., Şahin, İ., Ergin, G., Durukan, S., Hotomaroğlu, T., Aktan, T., ... & Bayram, B. (2006). Hacettepe Üniversitesi sağlık hizmetleri finansman yapısının güçlendirilmesi ve yeniden yapılandırılması için altyapı geliştirilmesi projesi, https://docplayer.biz.tr/7068964-Hacettepe-universitesi-saglik-hizmetleri-finansman-yapisinin-guclendirilmesi-ve-yeniden-yapilandirilmasi-icin-altyapi-gelistirilmesi-projesi.html adresinden 1 eylül 2023’te alınmıştır.
• Akbulut, F., & Gençtürk, M. (2021). Faaliyet tabanlı maliyetleme yöntemleri ile geleneksel maliyetleme yönteminin karşılaştırılması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24(3), 435-456.
• Akpınar, S., & Karabay, D. (2017). Sağlık kurumlarında birim maliyet hesaplama: Fizik tedavi ve rehabilitasyon poliklinik uygulaması. İşletme Bilimi Dergisi, 5(2), 199-215.
• Banar, K. (2005). Maliyet muhasebesi. Anadolu Üniversitesi.
• Cheung, M., Morrison, L., & Verbeek, P.R. (2001). Prehospital vs. emergency department pronouncement of death: a cost analysis. Canadian Journal of Emergency Medicine, 3(1), 19-25.
• Cremonesi, P., Di Bella, E., & Montefiori, M. (2010). Cost analysis of emergency department. Journal of Preventive Medicine and Hygiene, 51(4), 161.
• Çam, F.K.A.V. (2008). Sağlık işletmelerinde maliyet analizi: Karaman devlet hastanesinde birim muayene maliyetlerinin hesaplanması. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 15-24.
• Çetiner, E. (2000). Maliyet muhasebesi. Gazi.
• Erkol, Ü., & Ağırbaş, İ. (2011). Hastanelerde maliyet analizi ve faaliyet tabanlı maliyetleme. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 64(2), 87-95.
• Erkuş, H., Aksu, İ., & Turan, E. (2014). Kaynak tüketim muhasebesinin diğer maliyet sistemleri ile karşılaştırılması. Journal of Accounting and Taxation Studies, 7(2), 15-36.
• Gürdal, K. (2007). Maliyet yönetiminde güncel yaklaşımlar. Siyasal.
• Güvener, H. (2023). Sağlık hizmetlerinde inovatif liderlik ve yönetim yeteneğinin hastane performansına etkisinde işe bağlılığın aracılık rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 19(2), 371-394.
• Kaygusuz, S.Y., & Dokur, Ş. (2009). Maliyet muhasebesi. Dora.
• Kır, P., Oğuz, A.B., Polat, O., Haliloğlu, E.Y., Eneyli, M.G., Genç, S., & Koca, A. (2021). Acil servise başvuran hastaların direkt ve endirekt maliyet analizi. Journal of Ankara University Faculty of Medicine/Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 74(1), 43-51.
• Mut, S., & Ağırbaş, İ. (2017). Hastanelerde maliyet analizi: Ankara’da hizmet sunan ikinci basamak bir kamu hastanesi’nde uygulama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 202-217.
• Özdemir, S., Altunok, İ., Algın, A., Akça, H.Ş., & Eroğlu, S.E. (2020). Acil servise başvuran derin anemi olgularının maliyet analizi. Abant Tıp Dergisi, 9(2), 24-30.
• Özkan, O., Kutlu, G., Aydın, J. C., Aydemir, İ., & Ağırbaş, İ. (2014, Eylül 10-12). Hastanelerde maliyet analizi ve örnek bir uygulama. 8. Ulusal Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi, Girne.
• Zengin, S., Guzel, R., Al, B., Kartal, S., Sarcan, E., & Yildirim, C. (2013). Cost analysis of a university hospital's adult emergency service/Bir universite hastanesi eriskin acil servisinin maliyet analizi. The Journal of Academic Emergency Medicine, 12(2), 71-76.