KRİZ DÖNEMLERİNDE OKUL YÖNETİCİLERİNİN MENTORLUK ROLLERİNE YÖNELİK ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2024, , 130 - 142, 29.09.2024

Hakan Polat , Murat Demirkol , Tuncay Yavuz Özdemir

https://doi.org/10.17753/sosekev.1437554

Öz

Bu araştırma okul yöneticilerinin mentorluk rollerine yönelik öğretmen görüşlerini incelemektedir. Araştırma pandemi (Covid-19) sürecinde gerçekleştirildiği için kriz dönemi olarak ele alınan bu süreçteki mentorluk rolleri de incelenmeye çalışılmıştır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim deseni ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunun belirlenmesinde olasılıksız örnekleme yöntemleri içinde yer alan amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubunu tezsiz yüksek lisans eğitimi gören 49 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplama amacıyla araştırmacılar tarafından oluşturulan beş açık uçlu soru uzman görüşüne sunularak yarı yapılandırılmış görüşme formu yerleştirilmiş ve yüz yüze görüşme yapılarak toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular, okul yöneticilerinin yeni göreve başlayan öğretmenlere destek olma ve mesleki gelişim kazanmaları amacıyla, öğretmen-veli-öğrenci iletişimini artırmak için okulla ilgili her konuda mentorluk yapmaları gerektiği ifade edilmiştir. Okul yöneticilerinin mentorluk konusunda yetersiz olduğu, bunun nedenleri ise iş yoğunluğu, yönetici kriterlerine sahip olmama, iletişim eksikliği ve kişisel gelişim yetersizliği olarak belirtilmiştir. Öğretmenler kriz dönemlerinde uzaktan eğitim, pandemi kriz yönetimi, iletişim, süreç yönetimi gibi konularda destek aldıklarını belirtirken hiç destek almadığını belirtenler de olmuştur. Kriz dönemindeki mentorluk desteğinin sürecin sağlıklı atlatılmasını, motivasyonun artmasını sağlamakla birlikte rehberlik ve psikolojik açıdan da destek sağladığı belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Kriz yönetimi, Mentorluk, Okul yöneticisi, Öğretmen görüşleri, Pandemi

Kaynakça

• Abell, S. K., Dillon, D. R., Hopkins, C. J., McInerney, W. D., & O'Brien, D. G. (1995). “Somebody to count on”: Mentor/intern relationships in a beginning teacher internship program. Teaching and Teacher Education, 11(2), 173-188. https://doi.org/10.1016/0742-051X(94)00025-2
• Aziz, A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri (6. baskı). Nobel Akademik. Balkar, B., & Şahin, S. (2015). Yeni bir öğretmen yetiştirme yaklaşımı olarak göreve başlatma programı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 268-276. https://doi.org/10.17860/efd.56481
• Burgess, A., van Diggele, C., & Mellis, C. (2018). Mentorship in the health professions: A review. The Clinical Teacher, 15(3), 197-202. https://doi.org/10.1111/tct.12756
• Bush, T. (2021). Leading through COVID-19: Managing a crisis. Educational Management Administration & Leadership, 49(3), 373-374.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. baskı). Pegem Akademi.
• Cantimer, G. (2008). İlköğretim okul yöneticileri ve ilköğretim müfettişlerinin mentorluk rollerine ilişkin görüşleri (Sakarya ili örneği) (Tez No. 228620) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Creswell, J.W. (2013). Beş yaklaşıma göre nitel araştırma deseni. (Çev. Ed. M. Bütün & S.B. Demir) (3.baskı). Siyasal.
• D'Abate, C. P., & Eddy, E. R. (2008). Mentoring as a learning tool: Enhancing the effectiveness of an undergraduate business mentoring program. Mentoring and Tutoring, 16(4), 363-378. https://doi.org/10.1080/13611260802433692
• Demirtaş, H. (2000). Kriz yönetimi. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 23(23), 353-373.
• Ercan, E. S., Tufan, A. E., Kütük, Ö. M., & Perçinel Yazıcı, İ. (2021). E-mentoring program organized by the Turkish Association for Child and Adolescent Psychiatry during the COVID-19 pandemic. European Child & Adolescent Psychiatry, 30, 173-175. https://doi.org/10.1007/s00787-020-01671-9
• Erol, Y. C., & Özdemir, T. Y. (2018). Öğretmen adaylarının okul tabanlı mentorluk ve özyeterlik algılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 874-894. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.37322-431457
• Ersin, P., & Atay, D. (2021). Exploring online mentoring with preservice teachers in a pandemic and the need to deliver quality education. International Journal of Mentoring and Coaching in Education, 10(2), 203-215. https://doi.org/10.1108/IJMCE-11-2020-0077
• Ersoy, A. F (2016). Fenomenoloji. A. Saban & A. Ersoy (Eds.), Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (ss.53-109). Anı.
• He, Y. (2009). Strength-based mentoring in pre-service teacher education: A literature Review. Mentoring & Tutoring: Partnership in Learning, 17(3), 263-275. https://doi.org/10.1080/13611260903050205
• Junn, J. C., Whitman, G. J., Wasnik, A. P., Wang, M. X., Guelfguat, M., Goodman, E. D., & Middlebrooks, E. H. (2022). Virtual mentoring: a guide to navigating a new age in mentorship. Academic radiology, 30(4), 749-754. https://doi.org/10.1016/j.acra.2022.08.014
• Litchman, M. (2006). Qualitative research in education: A user’s guide. Sage
• Marshall, C., & Rossman, G. B. (2010). Designing qualitative research (5th ed.). Sage.
• MEB. (2016). Millî Eğitim Bakanlığı Aday Öğretmen Yetiştirme Sürecine İlişkin Yönerge. http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1769.pdf adresinden 26 Ekim 2023 tarihinde erişildi.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2016). Genişletilmiş bir kaynak kitap: Nitel veri analizi (Çev. Ed. S.A. Altun & A. Ersoy). Pegem Akademi.
• Mullen, C. A. (2021). Online doctoral mentoring in a pandemic: help or hindrance to academic progress on dissertations? International Journal of Mentoring and Coaching in Education, 10(2), 139-157. https://doi.org/10.1108/IJMCE-06-2020-0029
• Nhemachena, N., & Moyo, M. (2022). Mentorship in teacher education: The impact of Covid-19 in third world contexts. Fortell, 44, 69-80.
• Orland, L. (2001). Reading a mentoring situation: One aspect of learning to mentor. Teaching and Teacher Education, 17(1), 75-88. https://doi.org/10.1016/S0742-051X(00)00039-1
• Özcan, K., & Çağlar, Ç. (2013). İl eğitim denetmenlerinin mesleki gelişiminde mentorluk. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 177-204. https://doi.org/10.14520/adyusbd.562
• Özdem, G. (2013). Kriz Yönetimi. Yönetimde Yeni Yaklaşımlar. H.B. Memduhoğlu & K. Yılmaz (Eds.) Yönetimde Yeni Yaklaşımlar (ss.365-382). Pegem Akademi.
• Parylo, O., Zepeda, S. J., & Bengtson, E. (2012). The different faces of principal mentorship. International journal of mentoring and coaching in education, 1(2), 120-135. https://doi.org/10.1108/20466851211262860
• Sezgin, F., Koşar, S., & Emre, E. R. (2014). Okul yöneticisi ve öğretmen yetiştirmede mentörlük sürecinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), 1337-1356.
• Speer, J. E., Lyon, M., & Johnson, J. (2021). Gains and losses in virtual mentorship: a descriptive case study of undergraduate mentees and graduate mentors in STEM research during the COVID-19 pandemic. CBE—Life Sciences Education, 20(2), ar14. https://doi.org/10.1187/cbe.20-06-0128
• Şahinoğlu, A., & Arslan, A. S. (2019). Eğitimde mentörlük uygulamaları. Online Science Education Journal, 4(2), 183-195.
• Taylor, D., Grant, J., Hamdy, H., Grant, L., Marei, H., & Venkatramana, M. (2020). Transformation to learning from a distance. MedEdPublish, 9(76), 76. https://doi.org/10.15694/mep.2020.000076.1
• Tekin, Ö. F. (2015). Kriz yönetimi ve kamu yönetimi için önemi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 18(2), 119-135.
• Türk Dil Kurumu (2024). Türk dil kurumu sözlükleri. Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Web: https://sozluk.gov.tr/ adresinden 18 Ekim 2023’te alınmıştır.
• Yıldırım, A., & Şimsek, H. (1999). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11 baskı). Seçkin.
• Zibold, J., Gernert, J. A., Reik, L. J. U., Keidel, L. M., Graupe, T., & Dimitriadis, K. (2021). Adaptations to mentoring and peer mentor training at the medical faculty during the COVID-19 pandemic. GMS Journal for Medical Education, 38(1), 1-6. http://doi.org/10.3205/zma001404