KUR’AN ÖĞRETİMİNDE TEMEL BOYUTLAR

Yıl 2017, Sayı: 72, 263 - 290, 25.12.2017

Ömer Demir

Öz

Araştırmada Kur’an öğretimi farklı yönleri ile ele alınarak bütüncül bir Kur’an öğretim tasarımı sunulmaktadır. Söz konusu öğretim modelinin temellendirilmesi açısından öncelikle Kur’an’ı okumanın mahiyeti, insanlar için önemi ve gönderiliş amacı ele alınmıştır. Bu bağlamda Kur’an’ın ne olduğu Kur’an’dan hareketle ortaya konulurken ne olmadığına ilişkin de yanlış Kur’an tasavvur ve algıları üzerinde durulmuştur. Kur’an tasavvurunun Kur’an öğretiminde nasıl etkili olabileceğine dikkat çekilmiştir. Önerilen Kur’an öğretim modelinde ise öncelikle Kur’an okumanın birbiri içinde birçok beceriyi barından üst bir beceri olduğuna vurgu yapılmıştır. Kur’an okuma becerisi öğretim açısından değerlendirildiğinde, Kur’an öğretiminin kendi içinde birtakım boyutları olduğu yargısına varılmıştır. Buna göre Kur’an öğretiminde manevi boyut, lafzi boyut, anlama boyutu ve uygulama boyutu temel boyutlar olarak ortaya konulmuştur. Araştırmada söz konusu boyutların öğretiminin nasıl yapılması gerektiği çalışmanın sınırları içinde ele alınmıştır. Kur’an öğretiminde yer alması gereken boyutlardan her birinin diğerine alternatif olmadığı, aksine birbirlerine muhtaç oldukları ve birbirlerini desteklemelerinin gereği üzerinde durulmuştur. Kur’an öğretimi yaygın din eğitiminin en önemli kurumu olan Kur’an kurslarında verilen Kur’an eğitim ve öğretimi ile örgün eğitim kurumlarında seçmeli ders olarak okutulan Kur’an-ı Kerim dersini yakından ilgilendirmektedir. Araştırmanın, Kur’an derslerinin program geliştirme çalışmalarına ve dersin özel öğretim yöntemlerinin geliştirilmesine katkı sağlayabilir. Her düzeyde gerçekleştirilen Kur’an öğretiminin birey, toplum ve çağın ihtiyaçlarına cevap verebilmesi ve daha etkili-verimli olması için benzer çalışmalara ihtiyaç vardır. Araştırmada kaynak taraması yöntemi kullanılmış olup elde edilen bilgiler araştırma probleminin çözümü bağlamında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an Öğretimi, Kur’an Okuma Becerisi, Kur’an Okumanın Mahiyeti, Kur’an Tasavvuru, Kur’an Öğretiminde İlkeler

Kaynakça

• Aktaş, E., & Şentürk, L. (2016). Örtülü anlam unsurlarının Türkçe dersi öğretim progra- mı ve çalışma kitaplarındaki yeri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(1), s. 371-394.
• Başaran, M. (2013). Okuduğunu anlamanın bir göstergesi olarak akıcı okuma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), s. 2277-2290.
• Benzer, A. (2006). Türkçe ve Fen Bilgisi öğretmen adaylarının okuduğunu anlama ve okuma stratejilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Social Science (43), s. 21-30.
• Brown, D. L., & Briggs, L. (1989). Success in reading: four characteristics of strategic reader. Reading Horizon. http://scholarworks.wmich.edu/cgi/viewcontent.cgi?a rticle=1650&context=reading_horizons adresinden alındı
• Çakır, C. (2004). Anlamın bağlam açısından incelenmesi: kökanlambilim ve artanlambi- lim. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), s.245-255.
• Çamdibi, H. M. (2010). Eğitim İlkeleri ve Rehberlik. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Çetinkaya, Ç., Ateş, S., & Yıldırım, K. (2013). Anlam kurmanın zor ve önemli bir beceri- si: ana fikri bulma. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), s. 188-210.
• Demir, Ö. (2017). İDKAB öğretmen adaylarının metaforik çevre algıları. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(5), s. 1700-1714.
• Demirci, K. (2010). Derin yapı ve yüzey yapı kavramlarından ne anlıyoruz? Turkish Stu- dies International Periodical For the Languages, 5(4), s. 291-304.
• Dönmez, C. (2006). Sosyal bilgilerde öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerinin ge- liştirilmesinde metin yapısına bağlı olarak kullanılabilecek strateji ve teknikler. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16), s. 137-154.
• el-Cezairi, B. (2011, 05). Mülteka Ehlu'ttefsir. 09 20, 2017 tarihinde tefir.net: https:// vb.tafsir.net/tafsir26293/#.Wb6JusjXaUk adresinden alındı
• Epçaçan, C. (2009). Okuduğunu anlama stratejilerne genel bir bakış. Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi, 2(6), s. 207-223.
• Gencer, Ö. (2009). Salim Razı, “Okuma becerisi öğretimi ve değerlendirilmesi" (Kriter Yayınları, İstanbul, 2008. 196 s., ISBN 978-975-01186-9-2). Kitap Değerlendir- mesi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), s. 469-471.
• Güçlü, N., & Sotirofski, K. (2006). Bilgi yönetimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), s.351-371. Güneş, F. (2016). Bilgiden beceriye sınırsız eğitim. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 1(1), s. 1-19.
• Kabaran, G. G., Altıntaş, S., Kabaran, H., & Sidekli, S. (2016). Analitik ve holistik dü- şünen sınıf öğretmeni adaylarının kullandıkları okuduğunu anlama stratejileri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), s. 37-57.
• Oymak, R. (2004). Türkçe öğretiminde dilbilgisel bir biçimbirim/ulam olan “kip” kavra- mının biçimdizimdeki işlevi ile kavranma düzeyi ve geleneksel dilbilgisi eleşti- risi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, s. 1-18.
• Şenat, F. A. (2011). İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin anlayarak Kur’an okuma durumla- rı üzerine bir çalışma. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 52(1), s. 143-164.
• Temizkan, M., & Sallabaş, E. (2011). Okuduğunu anlama becerisinin değerlendirilmesin- de çoktan seçmeli testlerle açık uçlu yazılı yoklamaların karşılaştırılması. Dum- lupınar Üniversitesi Sosyal bilimler Fakültesi (30), s.207-220.
• Ünal, E., & Köksal , K. (2007). Okuduğunu anlama ve sorular. Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 7(9), s. 1-13.
• Yılmaz, M. (2008). Türkçe'de okuduğunu anlama becerilerini geliştirme yolları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), s. 131-139.
• Yılmaz, A. (2004). Kur’an’ı salt okumanın değeri . Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakül- tesi Dergisi, 21, s. 63-105.
• BIBLIOGRAPHY Altafsir.com: Taberi, Zemahşeri, Razi, Kurtubi, İbn Kesir vb. (2002). et-Tefasir. 23.08.2017 tarihinde http://www.altafsir.com/Tafasir.asp?tMadhNo= 1&tTafsirNo=1&tSoraNo=2&tAyahNo=121&tDisplay=yes&UserProfile=0&L anguageId=1 adresinden alındı.