SOSYAL MEDYANIN HAYATIMIZDAKİ YERİ VE DAVRANIŞLARIMIZA OLAN ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI: ERZURUM ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Sayı: 88, 119 - 136, 26.12.2021

Erhan Oktay Enzel Özgenç Osmanoğlu Elif Yıldırım

Öz

Geçmişten günümüze kadar varlığını sürdüren iletişim ağları artık yeni bir boyut
kazanmıştır. Gün geçtikçe gelişen teknoloji, kişilerin gittikçe artan istek ve ihtiyaçları
bazı iletişim araçlarının gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Bu iletişim araçlarının en
popüler olanları internet ve sosyal mecralardır. Sosyal medya kullanımı her geçen gün
katlanarak artmaktadır. Bu çalışmanın amacı ise sosyal medyanın, Erzurum halkının
hayatlarındaki yeri ve davranışlarına olan etkilerinin araştırılmasıdır. Erzurum’da yaşayan
1086 kişiye anket uygulanarak araştırmanın veri seti elde edilmiştir. Çalışmada bağımlı
değişken olan sosyal medya bildirimlerini kontrol etme sıklığı yapısı itibari ile sıralı
olduğundan, analiz yöntemi olarak sıralı probit model tercih edilmiştir. Ankete cevap
veren 1086 kişinin; %37,7’si sosyal medya bildirimlerini haftada birkaç kez veya daha
az kontrol ederken, %49,6’sı günde bir veya birkaç kez, %15,7’si ise bildirim geldiğinde veya
boş kaldığı her an sosyal medya bildirimlerini kontrol etmektedir. Sıralı probit
model tahmin sonuçlarına göre cinsiyet, yaş, İnstagram, Youtube ve Snapchat kullanma,
sohbet etmek için sosyal medyayı kullanma, beğendiğim nesneleri paylaşmak için sosyal
medyayı kullanma, marka/ürünler hakkında bilgi almak için sosyal medyayı kullanma,
geceyi sosyal medyada geçirdiği için uykusuz kalmak, iş performansının veya üretkenliğinin sosyal
medya yüzünden zarar görmesi, sosyal medyasız bir yaşamın kişiye anlamız gelmesi, yeni arkadaşlar
veya takipçiler edinebilmek için sosyal medyayı kullanma, cep telefonu ve dizüstü bilgisayar ile sosyal
medyaya erişim, sosyal medya bağımlılığı üzerinde önemli rol oynamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Sosyal Medya Ağları, Sıralı Probit Model, Kesikli Tercih Modelleri, Erzurum.

Kaynakça

• Abbasi, I. S. (2019). Social media addiction in romantic relationships: does user's age influence vulnerability to social media infidelity?. Personality and Individual Differences, 139, 277-280.
• Akın, H. B., & Şentürk, E. (2012). Bireylerin mutluluk düzeylerinin ordinal lojistik regresyon analizi ile incelenmesi. Öneri Dergisi, 10(37), 183-193.
• Aktan, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 405-421.
• Al-Menayes, J. J. (2015). Dimensions of social media addiction among university students in kuwait. Psychology and Behavioral Sciences, 4(1), 23-28.
• Balcı, Ş. ve Gülnar, B. (2009). Üniversite öğrencileri arasında internet bağımlılığı ve internet bağımlılarının profili. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(1), 5-22.
• Choi, S. B. ve Lim, M. (2016). Effects ofsocial and technology overload on psychological well-being in young south korean adults: The mediatory role of social network service addiction. Computers in Human Behavior, 61, 245-254.
• Demir, Ü. (2016). Sosyal medya kullanımı ve aile iletişimi: çanakkale’de lise öğrencileri üzerine bir araştırma. Selçuk İletişim, 9(2), 27-50.
• Denizci, Ö. M. (2009). Bilişim toplumu bağlamında internet olgusu ve sosyopsikolojik etkileri. Marmara İletişim Dergisi, 15, 47-63.
• Elhai, J. D., Hall, B. ve Erwin, M. (2018). Emotion regulation’s relationships with depression, anxiety and stress due to imagined smartphone and social media loss. Psychiatry Research, 261, 28-34.
• Emeç, H. (2002). Ege bölgesi tüketim harcamaları için sıralı logit tahminleri ve senaryo sonuçları. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 15- 17, İzmir.
• Gujarati, D. N., ve Porter, D. C. (2012). Temel ekonometri. (Çev. Ş. Ümit ve Ş. G. Gülay). İstanbul: Pasifik Ofset. (Eserin orijinali 1978’de yayımlandı).
• Hawi, N. S. ve Samaha, M. (2017). The relations among social media addiction, self- esteem, and life satisfaction in university students. Social Science Computer Review, 35(5), 576-586.
• İnce, M. ve Koçak, M. C. (2017). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanlıkları: Necmettin Erbakan Üniversitesi Örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 736-749.
• Kalfa, V. R. ve Çakır, E. (2020). Öğrencilerin okudukları bölümlerinden duydukları memnuniyeti etkileyen faktörlerin sıralı lojistik regresyon analizi ile belirlenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(5), 1413-1424.
• Kırcaburun, K. (2016). Self-esteem, daily ınternet use and social media addiction as predictors of depression among turkish adolescents. Journal of Education and Practice, 7(24), 64-72.
• Leong, L. Y., Hew, T. S., Ooi, K. B., Lee, V. H. ve Hew, J. J. (2019). A hybrid sem-neural network analysis of social media addiction. Expert System with Applications, 133, 296-316.
• Mamun, M. A. A. ve Griffiths, M. D. (2019). The association between facebook addiction and depression: a pilot survey study among bangladeshi students. Psychiatry Research, 271, 628-633.
• Siomos, K. E., Dafouli, E. D., Braimiotis, D. A., Mouzas, O. D. ve Angelopoulos, N. V. (2008). Internet addiction among greek adolescent students. CyberPsychology & Behavior, 11(6), 653-657.
• Sriwilai, K. ve Charoensukmongkol, P. (2015). Face it, don't facebook it: Impacts of social media addiction on mindfulness, coping strategies and the consequence on emotional exhaustion. Stress&Health, 32(4), 427-434.
• Ünal Tutgun, A. (2015). Sosyal medya bağımlılığı: üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ünlü, F. (2018). Orta yaş üstü bireylerde sosyal medya bağımlılığı ve sosyal izolasyon. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 161-172.