CÜMLE YÖNTEMİNİN İLK OKUMA-YAZMA ÖĞRETİMİ ÜZERİNDEKİ BAŞARISININ ÖĞRETMEN AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, Sayı: 78, 351 - 370, 15.07.2019

Muhittin Sağırlı

Öz

Ülkemizde ilk okuma ve yazma öğretiminde; harf, ses, kelime, karma, cümle ve son olarak da ses temelli cümle yöntemleri geçmişten günümüze öğretim programlarında yer
almış ve uygulanmıştır. Teknik farklılıklar gösterse de en uzun süre programlarda yer alan ve uygulanan yöntem, cümle yöntemidir. Çalışmanın amacı; cümle yönteminin, ilk
okuma ve yazma öğretimindeki başarısını, yöntemin uygulama basamakları doğrultusunda belirlemek, genel olarak uygulama ve özel olarak da yöntemin uygulama basamaklarında, yönteme bağlı olumlu-olumsuzlukları tespit etmektir. Çalışmanın evreni, ilk okuma ve yazma öğretimini cümle yöntemi ile yürüten sınıf öğretmenleri, örneklemi ise
çalışmaya katılan ve ilk okuma ve yazma öğretimini cümle yöntemi ile gerçekleştiren 332 sınıf öğretmenidir. Nicel araştırma yöntemi ile betimsel araştırma modeli kullanılan
çalışmada, verilere ulaşmak için oluşturulan veri toplama aracı kullanılmıştır. Öğretimi cümle yöntemi ile gerçekleştiren öğretmenlerden oluşan örnekleme uygulanan veri toplama aracı; öğretmenlerin kişisel özellik ve mesleki bilgilerinin yer aldığı birinci bölüm ve öğretimde uygulanan cümle yönteminin; hazırlık, cümle öğretimi, kelime, hece, harf/
ses ve serbest okuma-yazma aşamaları doğrultusunda süreç ve olumlu-olumsuzluklar ile birlikte değerlendirilen ikinci bölümden oluşmaktadır. Veri toplama aracı ile elde edilen
veriler, istatistik programları ile analiz edilmiş ve bulgular karşılaştırmalı olarak yorumlanıp sonuçlar elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İlk okuma -Yazma, Program, Yöntem, Cümle Yöntemi, Yazı.

Kaynakça

• Akyol, H. (2015). Türkçe ilkokuma-yazma öğretimi. (14.Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Akyol, H. ve Temur, T. (2008). Ses temelli cümle yöntemi ve cümle yöntemi ile okuma yazma öğrenen öğrencilerin okuma becerilerinin öğretmen görüşlerine göre de- ğerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5. (9), 91-93.
• Arslan, D. ve Ilgın, H. (2010). Öğretmen ve öğrencilerin bitişik eğik yazı ile ilgili görüş- ler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 11. (2), 69-92.
• Başar, M., Karasu, M., Şener, N. (2016). Ses temelli cümleme yöntemiyle ilk okuma ve bitişik eğik yazı öğretimi. İstanbul: Altın Kitaplar.
• Başar, M. Doğan, M.C., Şener, N., Karasu, M., Yurttaş, R. (2015). İlk okuma yazma sürecine açık ya da kapalı hece ile başlamak, International Journal of Language Academy, 3. (3), 442-452.
• Beyazıt, N. (2007). İlk okuma yazma öğretiminin kazandırılmasında çözümleme yöntemi ve ses temelli cümle yönteminin farklı bakış açılarıyla değerlendirilmesi, Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Enstitüsü.
• Binbaşıoğlu, C. (2004). İlkokuma ve yazma öğretimi. Ankara: Nobel.
• Binbaşıoğlu, C. (1988). Özel öğretim yöntemleri. Ankara: Binbaşıoğlu Yayınevi.
• Binbaşıoğlu, C. (1989). İlkokuma ve yazma öğretiminde yöntem sorunu. Çağdaş Eğitim. (150).
• Binbaşıoğlu, C. (1999). İlkokuma ve yazma öğretimini ve alfabe kitaplarının tarihsel ge- lişimi. Eğitim ve Bilim. 14. (114).
• Binbaşıoğlu, C. (2003). Eğitim ve öğretim üzerine yazılar. Ankara: Nobel Yayınları. Cemaloğlu, N. ve Yıldırım, K. (2005). İlkokuma yazma öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Çelenk, S. (2003). İlkokuma-yazma programı ve öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çelenk, S. (2006). Etkinlik temelli ilkokuma ve yazma öğretimi. İstanbul: Morpa Yayın- ları.
• Erturan, N., Sağırlı, M. ve Çağlayan, O. (2002). Farklı öğrenme özellikleri olan öğrenci- lere okuma-yazma becerilerinin kazandırılması. Uluslar Arası Katılımlı 2000’li Yıllarda 1.Öğrenme ve Öğretme Sempozyumu (29-31 Mayıs 2002), Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul.
• Gay, L. R., Mills, G.E. and Airasian, P. (2006). Educational research. (8. Baskı). Ohio: Pearson.
• Gliner, J. A., Morgan, G. A. ve Leech N. L. (2009). Uygulamada araştırma yöntemleri: desen ve analizi bütünleştiren yaklaşım. (Çev. Editörü S. Turan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Göçer, A. (2014). Etkinlik temelli ilkokuma ve yazma öğretimi. (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Gray, S.W. (1964). Okuma ve yazı öğretimi. (Çev. Nejat Yüzbaşıoğulları). Öğretmen Ki- tapları: 86, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Güleryüz, H., (1998). Programlanmış ilkokuma yazma öğretimi kuram ve uygulamaları. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Güneş, F. (1997). Okuma yazma öğretimi ve beyin teknolojisi. Ankara: Ocak Yayınları.
• Güneş, F. (Bahar 2003). Okuma -yazma öğretiminde cümlenin önemi. TÜBAR-XIII. 41- 45.
• Güneş, F. (14-16 Kasım, 2005). Niçin ses temelli cümle yöntemi? Eğitimde Yansımalar
• VIII: Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu. Erciyes Üni- versitesi, Kayseri.
• Güneş, F. (2007). Ses temelli cümle yöntemi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kültür Bakanlığı. (1936). İlk okul programı. İstanbul: Devlet Basımevi.
• Maarif Vekâleti. (1924). İlk mekteplerin müfredat programı. İstanbul: Matbaa-î Âmire.
• Maarif Vekâleti. (1926). İlk mekteplerin müfredat programı. İstanbul: Millî Matbaa.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (1948). İlk okul programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (1968). İlkokul programı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Nas, R. (2001). Metinlerle ilkokuma - yazma öğretimi. Bursa: Ezgi Kitapevi.
• Senemoğlu, N. (1997). Gelişim öğrenme ve öğretim. Burdur: Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Şahin, A. ve Akyol, H. (2006). İlk okuma-yazma öğretiminde kullanılan çözümleme ve bireşim yöntemlerinin uygulamalı olarak karşılaştırılması. Ulusal Sınıf Öğret- menliği Kongresi Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı. Kök Yayıncılık. Ankara, (1) 3-14.
• Şahin, İ., İnci, S., Turan, H., ve Apak Ö. (14-16 Kasım, 2005). İlk okuma yazma öğreti- minde ses temelli cümle yöntemiyle çözümleme yönteminin karşılaştırılması. Er- ciyes Üniversitesi Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu, Ankara.
• Tok, Ş. (2001). İlk okuma yazma öğretiminde kullanılan yöntemlerin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 7. 257-276.