SAİD NURSİ’NİN SİYASET ANLAYIŞI

Yıl 2015, Sayı: 62, 95 - 120, 30.04.2015

Maksut Çetin

Öz

Bediüzzaman Said Nursi, dört büyük siyasal dönemi yaşamış önemli bir şahsiyettir. O,
siyasi tarihimizde II. Abdulhamit döneminden itibaren, İttihad ve Terakki, Cumhuriyet’in
tek ve çok partili dönemlerini yaşamış ve o dönemlerin tüm değişimlerini yakından takip
ederek, onlara yönelik görüş ve tavırlarını ortaya koymuştur. Bunun yanında, İslam tarihi
boyunca tartışılan siyasi konuları ciddi bir şekilde değerlendirmeyi ihmal etmemiştir.
Said Nursi, siyaset kavramını hem bir toplumdaki en üst yöneticiyi hem de bir alt kademedekilere
emir verme yetkisine sahip olan herkesi kapsayacak şekilde izah etmiştir.
O, siyasetin olgusal olarak gerekli olup olmadığını, siyasetin dini konular içerisindeki
konumu ve oranını, din-siyaset ilişkisi ve laik sistemlerin dine dair alması gereken tavrını
açıklamıştır. Ayrıca ilk dört halife için tartışılan en faziletli olma meselesi ve bu meselenin
İslam mezheplerinden Şia ve Ehl-i Sünnet arasındaki fikir ayrılıklarına olan etkisini
geniş bir şekilde ele almıştır.

Anahtar Kelimeler

Siyaset, Anlayış, Din, Mezhep, Halife ve Laiklik

Kaynakça

• Akbulut, Ahmet, “Hz. Muhammed Sonrası İlk Siyasi Krizin Teolojik Yansımaları”, Kelam Araştırmaları dergisi, 2006, 4(2), s. 1-10
• Akdağ, Sait, Said Nursi ve Siyasi Düşünceleri, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul, 2009.
• Ammara, Muhammed, Laiklik ve Dinin Fanatizm Arasında İslam Devleti, çev. Ahmet Karababa-Salih Parlak, İstanbul: Endülüs Yay. 1991.
• ------------------------------------------Asım Efendi, Kamus, II.
• Başgil, Ali Fuat, Din ve Laiklik, İstanbul: Yağmur Yayınevi, 1985.
• Beyazizade, Ahmed Efendi, İmâm-ı Azam Ebû Hanife’nin Îtikâdî Görüşleri, Çev. İlyas Çelebi, İstanbul: MİFAV Yay, 1996.
• Çelebi, İlyas, İslam’ın İnanç Esasları, İstanbul: İSAM Yay. 2010.
• Dursun, Davut, Osmanlı Devletinde Siyaset ve Din, İstanbul: İşaret Yayınları, 1989. el-Ahteri, Mustafa Şemseddin, Ahteri Kebir, İstanbul, 1302.
• el-Buhari, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Camiu’s-Sahih, Kahire: Daru’ş-Şi’b, Kitabu Bed’i’l-Vahy, 1987.
• el-Endelusi, İbn Hazm Ebû Muhammed Ali b. Ahmed, el-Fasl fi’l-Mile’l ve’l-Ehvai ve’n- Nihal, Beyrut, trs., IV.
• ---------------------------------------------el-Gazali, (trs). el-İktisad fi’l-İ’tikad, Kahire.
• _________, Faysal et-Tefrika Beyne’l-İslam ve’z-Zenedika, Kahire, 1907. el-Eş’ari, Makalatü’l-İslamiyyin ve İhtilafatü’l-Musallin, II.
• el-Katib, Ahmed, Sünni Siyasal Düşüncesinin Gelişimi Demokratik Hilâfete Doğru, trc. Muhammed Coşkun, İstanbul: Mana Yay., 2010.
• el-Mekdisi, İmâm Kemaleddin Muhammed b. Muhammed İbn Ebi Şerîf, el-Musamere. en-Nesefî, Tabsiratu’l-Edille fi Usuli’d-Din, II.
• en-Nisaburi, Ebû’l-Hüseyn Müslim b. El-Haccac el-Kuşeyri, (trs). el-Camiu’s-Sahih, Babu’l-Vefa Bi Bey’i’l-Hulefa, Beyrut: Daru’l-Cil,
• Ergin, M. Nurculuk Gerçeği, İstanbul: Yeni Asya Yay., 2001.
• er-Râzi, Meâlimu Usuli’d-Din (İslam İnancının Ana Konuları), çev. Nadim Macit, Erzurum.
• es-Semerkandi, Şemsu’d-Din, Sahaifu’l-Hilafiyeti, thk. Dr. Ahmed Abdurrahman Şerîf, Riyad., trs.
• Firuzabadi, Muhammed b. Yakub, el-Kamusu’l-Muhit, Beyrut, trs., I.
• İbn Haldun, Abdurrahman Ebû Zeyd Veliyyüddin, Mukaddime, Terc: Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergah Yay., 1988.
• İbn Manzur, Muhammed b. Mükerrem el-İfriki el-Mısri, Lisanü’l-Arab, Beyrut: Daru Sadır, trs.
• İşcan, Mehmet Zeki, “İmâmiyye Şîa’sında Politik Bir Teori Olarak İmâmetin İmkânı”, Ekev Akademi Dergisi, yıl: 6(10), Kış 2002.
• Koçak, Mustafa, Siyasal Partiler ve Türkiye’de Parti Yasakları, Ankara: Turhan Kitapevi, 2002.
• Korkmaz, Fahrettin, Gazâlî’de Devlet, Ankara: TDV Yay., 1995.
• Köse, Hızır Murat “Siyaset”, İslam Ansiklopedisi, İstanbul, XXXVII. 2009. Mâturidi, Kitabu’t-Tevhîd.
• Mıhçıoğlu, Cemal, “Kamu Yönetimi Alanında Türkçe Terim Denemeleri”, Yıllık IX Ankara: AÜBYY Yay., 1986 - 1987.
• ----------------------Nişvanu’l-Himyeri, el-Huru’l-İyn.
• Nomer, Kemaleddin, Şeriat, Hilâfet, Cumhuriyet ve Laiklik, İstanbul: Boğaziçi Yay., 1996.
• Nursi, Bediüzzaman Said, İşaratü’l-İ’caz, İstanbul: Zehra Yayıncılık. 2013.
• __________, Emirdağ Lahikası, İstanbul: Zehra Yayıncılık, 2013.
• __________ , İçtimai Dersler, İstanbul: Zehra Yayıncılık. 2013.
• __________, Kastamonu Lahikası, İstanbul: Zehra Yayıncılık, 2013.
• __________, Lem’alar, İstanbul: Zehra Yayıncılık. 2013.
• __________, Mektubat, İstanbul: Zehra Yayıncılık, 2013.
• __________, Sözler, İstanbul: Zehra Yayıncılık, 2013.
• __________, Tahrihçe-i Hayat, İstanbul: Zehra Yayıncılık, 2013.
• Öztekin, Ali, Siyaset Bilimine Giriş, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2001.
• Sarıkaya, M. Saffet, “Ehl-i Sünnet’in Devlet Telakkisinde İki Mesele: İdarî Sistem, Devlet Reisine İtaat”, SDÜİF Dergisi, 10. Sayı, 1994.
• Sarmış, İbrahim, Şura’dan Saltanata, Teokrasiye ve Laisizme Yönetim, İstanbul: Düşün Yay., 2010.
• Taftazani, Sa’duddin, Kelâm İlmi ve İslam Akaidi (Şerhu’l-Akaid), haz. Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergah Yay., 2010.
• __________, Şerhu’l-Akidetu’n- Nesefî, Daru’l-Beyrut.
• Uyanık, Mevlüt, İslam Siyaset Felsefesinde Sivil İtaatsizlizlik, İstanbul: Kaknüs Yay., 2001.
• Ünal, A. Bülent, “İslam ve Siyaset Üzerine Düşünceler”, DEÜİFD, 13. Sayı, 2001, s. 161-184.
• ------------------------------Yazır, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, II.