TÜRKİYE’DE KAMU YÖNETİMİNİN DENETİM YÖNTEMLERİNİN ETKİNLİĞİ VE KAMUOYU DENETİMİ ÜZERİNE NİTEL BİR İNCELEME

Yıl 2020, Sayı: 84, 221 - 228, 27.12.2020

Emre Akcagündüz

Öz

Demokratik ülkelerin vazgeçilmez unsuru idarenin denetlenmesidir. İdare, vatandaşların huzur ve refahı için faaliyet gösteren bir fonksiyondur. Bu fonksiyonu yöneten kişiler, yapmış oldukları faaliyetlerin tamamında kamu yararını gözetmek zorundadır. İdarenin faaliyetlerini, iş ve işlemlerini yerine getiren kişiler, kişisel çıkarlarına uygun olarak hareket edebilmektedirler. Yapılan herhangi bir kamu politikasının vatandaşların/kamunun çıkarına hizmet edip etmediği ancak denetim yoluyla anlaşılabilmektedir. İdarenin denetimi, farklı şekillerde olabilmektedir. Kamuoyu denetimi, kamu yönetiminin denetim şekillerinden birisidir. Kamuoyu denetimi, halkın; idarenin yapmış olduğu iş ve eylemler neticesinde ortaya çıkan sonuçları, kamu yararı gözetip gözetmemesine göre değerlendirip, ilgili iş ve eylemleri geri aldırabilme gücüdür. Çalışmanın iki temel amacı bulunmaktadır. İlk amacı, Türkiye’de kamu yönetiminin denetiminde kullanılan yöntemlerin etkinliğini tartışmaktır. İkinci amacı ise kamuoyu denetiminin kamu yönetimi denetiminde diğer denetim yöntemlerine nazaran etkin bir yöntem olup olmadığını tartışmaktır. Bu çerçevede çalışma üç bölüm olarak tasarlanmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde kavramsal bir tartışma yürütülmüştür. Bu bölümde, kamuoyu ve denetim kavramlarının farklı tanımları ve etimolojik kökenleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, kamu yönetiminin denetim yöntemleri, özellikleri ve etkinlikleri tartışılmıştır. Üçüncü bölümde kamuoyu denetiminin özellikleri ve etkinliği tartışılmıştır. Sonuç bölümünde ise elde edilen veriler çerçevesinde Türkiye’de kamu yönetimin denetiminde yaşanan sorunların nasıl çözülebileceğine dair öneriler sunulmuş ve kamuoyu denetiminin idarenin denetlenmesinde etkin bir yol olup olmadığı tartışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Kamuoyu, Denetim, Yargı Denetimi, Kamu Yönetimi, Etkinlik

Kaynakça

• Aktaş, M. ve Akçay, E. (2019). Dijital savunuculuk örneği olarak “Özgecan yasası” Change.org ı̇mza kampanyası. Moment Dergisi, 6(2), 305-336.
• Altun, M. ve Kulukçu, E. (2005). Doktrin ve mevzuat ışığında kamuoyu denetimine genel bir bakış. Sayıştay Dergisi, 56, 23-51.
• Atabek, N. (2002). Kamuoyu, medya ve demokrasi. Kurgu Dergisi, 19, 223-238.
• Atay, C. (1999). Devlet yönetimi ve denetim. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Cinsel istismar önergesi çekildi. AK Parti şimdi nasıl adım atacak?... Adalet Bakanı açık- ladı... (22 Kasım 2016). Hürriyet. Web: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/ basbakan-yildirim-cinsel-istismar-onergesi-komisyona-cekildi-40284683 adre- sinden 15 Eylül 2020’de alınmıştır.
• Cumhurbaşkanı Erdoğan o yasayı veto etti! İşte gerekçeli karar. (2 Aralık 2019). Milliyet. Web:https://www.milliyet.com.tr/siyaset/cumhurbaskani-erdogan-o-yasayi- veto-etti-iste-gerekceli-karar-6092008 adresinden 20 Eylül 2020’de alınmıştır.
• Daver, B. (1993). Siyaset bilimine giriş. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Eryılmaz, B. (2014).Kamu yönetimi. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Etymonline (2020). Control. Web: https://www.etymonline.com/search?q=control.adre- sinden 30 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• Hennessy, B. C. (1975). Public opinion. USA: Duxbury Press.
• Kamu Denetçiliği Kurumu (2014). Kamu denetçiliği kurumu 2014 yıllık raporu. Web: ttps://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/kdk-2014-yillik-rapor.pdf adresin- den 04 Mart 2020’de alınmıştır.
• Kamu Denetçiliği Kurumu (2019). Kamu denetçiliği kurumu 2019 yıllık raporu. Web: ttps://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/kdk-2019-yillik-rapor.pdf adresin- den 04 Mart 2020’de alınmıştır.
• Kamu Görevlileri Etik Kurulu (2020). 2005-2020 Kamu görevlileri etik kurulu yapılan başvuruların istatistiki bilgisi. Web: http://www.etik.gov.tr/wp-content/uplo- ads/2020/01/2005-2020basvuruistatistikleri.pdf adresinden 06 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• Kapani, M.(2012). Politika bilimine giriş. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Karahanoğulları, O. (2013). İdarenin yargısal denetimine yönelik anayasa değişiklikleri ve takdir yetkisinin yargısal denetimi. Mülkiye Dergisi, 35(270), 43-64.
• Kazmier, L. (1979). İşletme yönetimi ilkeleri. Ankara: TODAİE Yayınları.
• KPSS ücreti yeniden belirlendi. (18 Haziran 2020). Hürriyet. Web:https://www.ntv.com. tr/egitim/kpss-ucreti-yeniden-belirlendi,j9Rq1qWxsk659CzGCuP1Vw adresin- den 18 Haziran 2020 tarihinde alınmıştır.
• Lugatim Sözlük (2020). Efkâr-ı umumiye anlamı. Web: http://www.lugatim.com/s/ efkar%C4%B1umumiye adresinden 18 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• MOBİSAD (2020). Mobil iletişim sektörü raporu, https://mobisad.org/basin/ adresinden 04 Mart 2020 tarihinde alınmıştır.
• Mutta, S. (2005). İdarenin denetlenmesi ve ombudsman sistemi. İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları.
• MTV'de yeni zam oranı belli oldu (% 40'tan 25'e çekildi), (4 Haziran 2020). Ntv Haber. Web: https://www.ntv.com.tr/egitim/kpss-ucreti-yeniden-belirlendi,j9Rq1qWxs k659CzGCuP1Vw 18 Haziran 2020 tarihinde alınmıştır.
• Newman, W. (1979). İşletmelerde ve kamu yönetiminde sevk ve idare. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Örnek, A. (1988). Kamu yönetimi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Matbaası.
• Özden, K.(2010). Ombudsman. İstanbul: Seçkin Yayınevi.
• Raynaud, P. ve Rials, S. (2003). Siyaset felsefesi sözlüğü. İstanbul: İletişim Yayınları. Rektörlük geri adım attı! (6 Ocak 2020). Cumhuriyet. Web: https://www.cumhuriyet. com.tr/haber/rektorluk-geri-adim-atti-1712687 adresinden 4 Haziran 2020’de alınmıştır.
• Sanal, R. (2002). Türkiye’de yönetsel denetim ve devlet denetleme kurulu. Ankara: TO- DAİE Yayınları.
• Speier, H. (1950). Historical development of public opinion. American Journal of Sociology, 55(4), 376-388.
• Türk Dil Kurumu (2020). Denetim anlamı, Web: https://sozluk.gov.tr/. adresinden 10 Ni- san 2020’de alınmıştır.
• Türk Dil Kurumu (2020). Kamuoyu anlamı, Web: https://sozluk.gov.tr/ adresinden 10 Nisan 2020’de alınmıştır.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Resmi Sayfası (2020). Meclis araştırması ve Meclis genel görüşme önergeleri bilgileri. Web:https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/mec- lis_arastirma_onergeleri.onerge_bilgileri?kanunlar_sira_no=256127 adresinden 10 Nisan 2020’de alınmıştır.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Resmi Sayfası (2020). Yazılı soru önergesi bilgileri, Web: https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/meclis_genel_gorus_onergeleri.onerge_ bilgileri?kanunlar_sira_no=95548 adresinden10 Nisan 2020’de alınmıştır.
• Yargıtay'daki davaların yüzde 62'sinde karar değişiyor, (8 Haziran 2020). Karar haber, Web: https://www.karar.com/yargitaydaki-davalarin-yuzde-62sinde-karar-degi- siyor-59297. adresinden 8 Haziran 2020 tarihinde alınmıştır.
• Yegen, C. (2014). Bir dijital aktivizm biçimi olarak slaktivizm: Change. org örneği. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 84-108.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yıldırım, O. ve Dağtaş, E. (2019). Toplumsal dayanışmanın sanal boyutu: tembel eylemcilik bağlamında Change. Org. örneği. Global Media Journal, 9(18), 128-156.