POZİTİF PSİKOLOJİK SERMAYE İLE ÖĞRETMEN LİDERLİĞİ İLİŞKİSİ

Yıl 2020, Sayı: 84, 325 - 336, 27.12.2020

Hüseyin Fazlı Ergül

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile öğretmen liderliği arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma nicel yöntemli olup ilişkisel tarama modelinde yapılmıştır. Araştırma örneklemini Siirt il merkezinde görev yapan 383 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın veri toplama aracı iki ölçekten oluşmaktadır. Birinci ölçek pozitif psikolojik sermaye ölçeği, ikinci ölçek öğretmen liderliği ölçeğidir. Verilerin analizinde düzeyleri belirlemek için aritmetik ortalama ve standart sapma değerlerine, değişkenler arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için korelasyon testine bakılmıştır. Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algısına dair aritmetik ortalamalara bakıldığında algıların yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Bununla birlikte öğretmen liderliği algısının orta düzeyde olduğu, öğretmen liderliğine dair beklentilerin yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile öğretmen liderliği algıları arasındaki korelasyona bakıldığında anlamlı bir ilişki görülmemektedir; fakat öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile öğretmen liderliği beklentisi arasındaki ilişkiye bakıldığında düşük düzeyde, pozitif yönde bir ilişkinin olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Pozitif Psikolojik Sermaye, Öğretmen Liderliği, Öğretmenler, Korelasyon.

Kaynakça

• Anık, S. (2017). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Siirt: Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Arslantaş, C. C. ve Dursun, M. (2008). Etik liderlik davranışının yöneticiye duyulan güven ve psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisinde etkileşim adaletinin dolaylı rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 111-128.
• Aslan, İ. (2017). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Siirt: Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Avey, J. B., Hughes, L. W., Norman, S. M. & Luthans, K. W. (2008). Using positivity, transformational leadership and empowerment to combat employee negativity. Journal Leadership and Organization Developmentment, 29(2), 110-126.
• Avey, J. B., Luthans, F., Jensen, S. M. (2009). Psychological capital: a positive resource for combating employee stress and turnover. Human Resource Management, 48(5), 677-693.
• Baltaş, A. (2001). Değişimin içinden geleceğe doğru ekip çalışması ve liderlik. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bandura, A. (1977). Social learning theory. Engle Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Beycioğlu, K. & Aslan B. (2010). Öğretmen liderliği ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 9(2), 764-775.
• Burlingame, M. (1986). Three images of leadership in effective school literature. Peabody Journal of Education, 63(3), 65-74.
• Can, N. (2007). Öğretmen liderliği becerileri ve bu becerilerin gerçekleştirilme düzeyi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 263-288.
• Güler, K. B. (2009). Pozitif psikolojik sermaye: tanımı, bileşenleri ve yönetimi. A. Keser, G.Yılmaz, S.Yürür (Edt.) Çalışma yaşamında davranış, güncel yaklaşımlar. 1.Baskı. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri.(17. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Katzenmeyer, M., & Moller, G. (2001). Awakening the sleeping giant: helping teachers develop as leaders. Thousand Oaks: Corwin Press.
• Keser, S. (2013). İlköğretim okulu yöneticilerinin otantik liderlik ve psikolojik sermaye özelliklerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi Teftiş Planlama Ekonomisi Anabilim Dalı
• Korkman, H. ve Deniz, M. E. (2014). Üniversite öğrencilerinin bazı demografik değişkenlerinin yükleme karmaşıklığı, duygusal zekâ ve akıcı zekâ çerçevesinde incelenmesi. E-Ajelı (Anatolian Journal of Educational Leadership and Instruction), 2(2).
• Larson, M. & Luthans, F. (2006). Potential added value of psychological capital in predic- ting work attitudes. Journal of Leadership and Organizational Studies, 13(1),45- 62.
• Lakomski, G. (2008). Functionally adequate but casually idle: w(h)ither distributed leadership. Journal of Educational Administration, 46(2), 159-171.
• Leithwood, K. ve Jantzi, D. (1999). The relative effects of principal and teacher sources on student engagement with school. Educational Administration Quarterly, 35, 679-706.
• Luthans, F. & Youssef, C. M. (2007). Emerging positive organizational behavior. Journal of Management, 33(3), 321-349.
• Luthans, F., Avolio, B. L., Avey, J. B. & Norman, S. M. (2007a). Positive psychological capital: measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60, 541-572.
• Luthans, F., Youssef, C. M. & Avolio, B. J. (2007b). Psychological capital: ınvesting and developing positive organizational behavior (içinde). D. L. Nelson & C. L. Cooper. (Edi.). Positive Organizational Behavior: Accentuating the Positive at Work. London: Sage Publications, (9-20).
• Luthans, F., Vogelgesang, G. R. & Lester, P. B. (2006). Developing the psychological capital of resiliency. Human Resource Development Review, 5(1),25-44.
• Luthans, F.&Youssef,C. M.(2004). Human,social and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143-160.
• Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J. & Avey, J. B. (2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate-employee perfor- mance relationship. Journal of Organizational Behavior, 29, 219-238.
• Mcinerney, P. (2003). Moving into dangerous territory? Educational leadership in a de- volving education system. International Journal of Leadership in Education, 6, 57 – 72.
• Malone, L. D. (2010). Individual Differences Stress Reactions as Predictors of Perfor- mance in Pilot Trainees, Kansas State University, Master of Science.
• Nichols, M. A. (2007). A study of teacher leadership roles and their association to institutional benefits as perceived by principals and instructional facilitators (Doktora Tezi, The University of Memphis, 2007). ProQuest Information and Learning (UMI No. 3263708).
• Seferoğlu, S. S. ve Akbıyık, C. (2005). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayara yönelik öz-yeterlik algıları üzerine bir araştırma. Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 19, 89-101.
• Silva, D. Y., Gimbert, B., & Nolan, J. (2000). Sliding the doors: Locking and unlocking possibilities for teacher leadership. Teachers College Record, 102(4), 779-804.
• Sillins, H. & Mulford, B. (2002). Leadership and school results. In K. Leithwood & P. Hallinger (Eds.). Second International handbook of educational leadership and administration, (561-612), Dordrecht: Kluwer Academic.
• Tösten, R. (2015). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayelerine ilişkin algılarının incelenmesi, Yayımlanmamış doktora tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tösten, R. & Özgan, H. (2014). Pozitif psikolojik sermaye ölçeği: Geçerlik güvenirlik çalışması. EKEV Akademi Dergisi, 59, 429-442
• Vecchio, R. P. (1991). Organizational behavior. London: Dryden Press.
• Werner, İ. (1993). Liderlik ve yönetim. (Çev. Vedat Üner). İstanbul: Rota Yayınları.
• Yıldırım, İ. (2019). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile mesleki adanmışlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Siirt: Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Youssef, C. M. & Luthans, F. (2007). Positive organizational behavior in the workplace: the ımpact of hope, optimism and resilience. Journal of Management, 33(5), 774-800.