YABANCI ÜRÜN SATIN ALMA NİYETİNDE EKONOMİK DÜŞMANLIK ALGISI, ÜLKE VE ÜRÜN İMAJI ETKİSİ

Yıl 2020, Sayı: 83, 49 - 70, 30.09.2020

Bahar Türk

Öz

Uluslararası pazarlara girerken hangi giriş stratejisini benimseyeceğini bilmek uluslararası üreticiler için son derece önemlidir. Uygun bir strateji belirleyebilmek ise tüketicilerin pazara yeni girecek ürüne nasıl tepki vereceklerini öngörmeye bağlıdır. Yapılan araştırmalar, yabancı ürün satın alma karar sürecinde tüketicileri birçok değişkenin etkilediğini ortaya koymaktadır. Çalışmada bu değişkenlerden ekonomik düşmanlık, genel ülke ve ürün imajı bir arada ele alınmıştır. Bu sayede değişkenler arasındaki ilişki ve bireyleri ne ölçüde etkiledikleri, ülke menşeine ve ürüne göre bu algıların değişip değişmediğinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu bağlamda araştırmada, bireylerin pazarda oldukça büyük yüzdeye sahip yabancı ürünleri satın alma niyetleri üzerinde etkili olduğu kabul edilen değişkenler, ürünlerin Amerikan ve Çin menşeili olmaları bakımından karşılaştırmaları yapılarak modellenmiştir. Araştırma modeli, yapısal eşitlik analizi ile her ülke için ayrı ayrı test edilmiştir. Amerikan ürünleri için ekonomik düşmanlığın genel ülke imajını olumlu etkilediği ancak genel ülke imajının yabancı ürün satın alma niyetini olumsuz etkilediği tespit edilmiştir. Çin ürünleri söz konusu olduğunda hem ekonomik düşmanlığın genel ülke imajı üzerinde hem de genel ülke imajının yabancı ürün satın alma niyetini üzerindeki etkisinin negatif olduğu belirlenmiştir. Ayrıca Amerikan ürünleri için ekonomik düşmanlığın ürün imajı, ürün imajının yabancı ürün satın alma niyeti üzerinde anlamlı etkisi bulunmazken; Çin ürünleri için bu etkilerden ilkinin negatif olmakla birlikte her ikisinin de anlamlı olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Düşmanlık, Genel Ülke İmajı, Ürün İmajı, Yabancı Ürün Satın Alma Niyeti, Amerikan-Çin Ürünleri Karşılaştırması.

Kaynakça

• Akdogan, S., Ozgener, S., Kaplan, M., ve Coskun, A. (2012). The effects of consumer ethnocentrism and consumer anımosity on the re-purchase intent: The moderatıng role of consumer loyalty. EMAJ: Emerging Markets Journal, 2(1), 1-12.
• Amine, L. S. (2008). Country-of-origin, animosity and consumer response: Marketing implications of anti-Americanism and Francophobia. International Business Re- view, 17(4), 402-422.
• Ang, S. H., Jung, K., Kau, A. K., Leong, S. M., Pornpitakpan, C., ve Tan, S. J. (2004). Animosity towards economic giants: What the little guys think. Journal of Con- sumer Marketing, 21(3), 190-207..
• Antonetti, P., Manika, D., ve Katsikeas, C. (2019). Why consumer animosity reduces product quality perceptions: The role of extreme emotions in international crises. International Business Review, 28(4), 739-753.
• Atak, D. (2018). Tüketici yakınlığı ve tüketici ulus merkezciliğinin yabancı ürün satın alma niyeti üzerindeki etkilerinin araştırılması, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, H. (2017). Tüketici hayranlığı, Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
• Aydın, H. ve Biçer, D. F. (2017). Ülke imajının yabancı menşeli ürün inancı ve satın alma isteği üzerindeki etkisi ve farklı ülke imaj algılarının karşılaştırılması. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(3), 151-171.
• Bahaee, M., ve Pisani, M. J. (2009). Iranian consumer animosity and US products: A witch's brew or elixir?. International Business Review, 18(2), 199-210.
• Balabanis, G., Mueller, R., ve Melewar, T. C. (2002). The human values' lenses of country of origin images. International Marketing Review, 19(6), 582-610.
• Bamber, D., Phadke, S., ve Jyothishi, A. (2011). Product-knowledge, ethnocentrism and purchase intention: COO study in India. Global Markets and Workforce, 22(8), 59-130.
• Cai, Y. (2002). Country-of-origin effects on consumers' willingness to buy foreign produ- cts: An experiment in consumer decision making (Doctoral dissertation, University of Georgia, 2002). Literature Review, 8.
• Cervino, J., Sanchez, J., ve Cubillo, J. M. (2005). Made in effect, competitive marketing strategy and brand performance: An empirical analysis for Spanish brands. Journal of American Academy of Business, 6(2), 237-43.
• Chryssochoidis, G., Krystallis,A., ve Perreas, P. (2007). Ethnocentric beliefs and country- of-origin (COO) effect. European Journal of Marketing, 41(11/12), 1518-1544.
• Dagger, T. S., ve Raciti, M. M. (2011). Matching consumers' country and product image perceptions: An Australian perspective. Journal of Consumer Marketing, 28(3), 200-210.
• De Nisco, A., Mainolfi, G., Marino, V., ve Napolitano, M. R. (2016). Effect of economic animosity on consumer ethnocentrism and product-country images. A binational study on the perception of Germany during the Euro crisis. European Manage- ment Journal, 34(1), 59-68.
• De Nisco, A., Massi, M., ve Papadopoulos, N. (2020). Partners or foes? Cross-country consumer animosity, ethnocentrism, and nationalism in times of ınternational crisis. Journal of Global Marketing, 33(3), 207-222.
• Diamantopoulos, A., Schlegelmilch, B., ve Palihawadana, D. (2011). The relationship between country-of-origin image and brand image as drivers of purchase inten- tions: A test of alternative perspectives. International Marketing Review, 28(5), 508-524.
• Erciş,A., Deveci, F. G., ve Korkmaz, G. (2018). Yabancı ürün düşmanlığı ve satın alma isteksizliği üzerinde etkili olan faktörleri belirlemeye yönelik bir araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17. UİK Özel Sayısı, 369-388.
• Ettenson, R., ve Klein, J. G. (2005). The fallout from French nuclear testing in the South Pacific: A longitudinal study of consumer boycotts. International Marketing Review, 22(2), 199-224.
• Fishbein, H. D. (2004). The genetic/evolutionary basis of prejudice and hatred. Journal of Hate Studies, 3(1), 113-119.
• Gupta, O. J., ve Singh, A. (2019). Consumer animosity towards chinese products: a case of India. Sumedha Journal of Management, 8(1), 43-57.
• Hacıoğlu, G., Eren, S. S., Kurt, G., ve Çelikkan, H. (Haziran, 2013). Tüketicilerin düşmanlık hissi ve etnik merkezciliği ile satın alma niyeti arasındaki ilişkiler: Türk tüketicilerin Fransız malı ürünlere yönelik tutumlarına dair bir araştırma, 18. Ulusal Pazarlama Kongresi, Kars.
• Haque,A.,Anwar, N., Yasmin, F., Sarwar,A., Ibrahim, Z., ve Momen,A. (2015). Purchase intention of foreign products: A study on Bangladeshi consumer perspective. Sage Open, 5(2), 1-12.
• Hsieh, M. H., Pan, S. L., ve Setiono, R. (2004). Product-, corporate-, and country-image dimensions and purchase behavior: A multicountry analysis. Journal of the Aca- demy of marketing Science, 32(3), 251-270.
• Huang, Y., Phau, I., ve Lin, C. (2010). Consumer animosity, economic hardship, and normative influence: How do they affect consumers' purchase intention?. European Journal of Marketing, 44(7/8), 909-937.
• Hynes, N., Caemmerer, B., Martin, E., ve Masters, E. (2014). Use, abuse or contribute!. International Marketing Review, 31(1), 79-97.
• Jaworski, S. P., ve Fosher, D. (2003). National brand ıdentity ve ıts effect on corporate brands: The Nation Brand Effect (NBE). Multinational Business Review, 11(2), 99-113.
• Jimenez, N.H., ve San Martin, S. (2010). The role of country-of-origin, ethnocentrism and animosity in promoting consumer trust. The Moderating Role of Familiarity. International Business Review, 19(1), 34-45.
• Jung, K., Ang, S. H., Leong, S. M., Tan, S. J., Pornpitakpan, C., ve Kau, A. K. (2002). A typology of animosity and its cross-national validation. Journal of Cross-Cultu- ral Psychology, 33(6), 525-539.
• Kaynak, E. ve Kara, A. (2002). Consumer perceptions of foreign products: an analysis of product country ımages and ethnocentrism. European Journal of Marketing, 36(7/8): 928-949.
• Khan, H., Daryanto, A., ve Liu, C. (2019). How anticipated regret influences the effect of economic animosity on consumers’ reactions towards a foreign product. Inter- national Business Review, 28(2), 405-414.
• Kiracı, H., ve Kayabaşı, A. (2018). Tüketicilerin hissettikleri farklı düşmanlık türlerinin satın almama niyeti üzerindeki etkisi: Türk tüketicilerinin Amerika düşmanlığı üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 203-214.
• Klein, J. G. (2002). Us versus them, or us versus everyone? Delineating consumer aversi- on to foreign goods. Journal of international business studies, 33(2), 345-363.
• Klein, J. G., Ettenson, R., ve Morris, M. D. (1998). The animosity model of foreign pro- duct purchase: An empirical test in the People's Republic of China. Journal of marketing, 62(1), 89-100.
• Klein, J. G., ve Ettensoe, R. (1999). Consumer animosity and consumer ethnocentrism: An analysis of unique antecedents. Journal of International Consumer Marke- ting, 11(4), 5-24.
• Knight, G. A., ve Calantone, R. J. (2000). A flexible model of consumer country-of-origin perceptions. International Marketing Review, 17(2), 127-145.
• Kotler P., Jatusripitak S. ve Maesincee, S. (2000). Ulusların pazarlanması. İstanbul: Tür- kiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kurtuluş, K. (2004). Pazarlama araştırmaları, Genişletilmiş (7. Baskı), İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Küçükaydın, S. (2012). Tüketici etnosentrizmi ve ülke menşei etkisinin tüketicilerin ya- bancı markalı ürün tercihi ve satın alma niyeti üzerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Laroche, M., Papadopoulos, N. G., Heslop, L. A., ve Mourali, M. (2005). The influence of country image structure on consumer evaluations of foreign products. Inter- national Marketing Review, 22(1), 96-115.
• Lee, R., ve Lee, K. T. (2013). The longitudinal effects of a two-dimensional consumer animosity. Journal of Consumer Marketing, 30(3), 273-282.
• Lee, R., ve Lockshin, L. (2012). Reverse country-of-origin effects of product perceptions on destination image. Journal of Travel Research, 51(4), 502-511.
• Leong, S. M., Cote, J. A., Ang, S. H., Tan, S. J., Jung, K., Kau, A. K., ve Pornpitakpan, C. (2008). Understanding consumer animosity in an international crisis: Nature, an- tecedents, and consequences. Journal of International Business Studies, 39(6), 996-1009.
• Leonidou, L. C., Palihawadana, D., ve Talias, M. A. (2007). British consumers' evaluati- ons of US versus Chinese goods: A multi-level and multi-cue comparison. Euro- pean Journal of Marketing, 41(7-8), 786-820.
• Little, J. P., Cox, K. C., ve Little, E. L. (2012). A generational comparison of economic- based and war-based consumer animosity: The cases of US consumer animosity towards China and Vietnam. Marketing Management Journal, 22(2), 31-44.
• Ma, J., Wang, S., ve Hao, W. (2012). Does cultural similarity matter? Extending the animosity model from a new perspective. The Journal of Consumer Marke- ting, 29(5), 319-332.
• Nakos, G. E., ve Hajidimitriou, Y. A. (2007). The impact of national animosity on con- sumer purchases: The modifying factor of personal characteristics. Journal of International Consumer Marketing, 19(3), 53-72.
• Nijssen, E. J., ve Douglas, S. P. (2004). Examining the animosity model in a country with a high level of foreign trade. International Journal of Research in Marke- ting, 21(1), 23-38.
• Oberecker, E.M., ve Diamantopoulos, A. (2011). Consumers’Emotional Bonds with For- eign Countries: Does Consumer Affinity Affect Behavioral Intentions? Journal of International Marketing, 19(2), 45-72.
• Onay, A. (2008). Ülke orijini kavramı ve ülke imajı. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 5(2), 102-112.
• Özenç, H. (2002). Türkiye’nin imaj sorunu ve ihracat. Kalder Forum, 2 (8), 38-44.
• Öztürk, S. A. (2002). Ülkelerin marka olma sürecinde Türk markasının değeri ve rekabet gücü üzerine bir değerlendirme, Kalder Forum, 2 (8), 52-60.
• Öztürk, S. A., Özata, F. Z., ve Fuat, E. (2019). Tüketici düşmanlığının ülke imajı, ürün değerlendirme ve yabancı ürün satın alma isteğine etkisi üzerine bir araştırma. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 76-101.
• Papadopoulos, N., Elliot, S., ve De Nisco, A. (2013). From ‘made-in’to ‘product-country images’ and ‘place branding’: A journey through research time and space. Mer- catı E Competıtıvıtà, 2013(2), 37-57.
• Parameswaran, R., ve Pisharodi, R. M. (1994). Facets of country of origin image: An empirical assessment. Journal of Advertising, 23(1), 43-56.
• Riefler, P., ve Diamantopoulos, A. (2007). Consumer animosity: A literature review and a reconsideration of its measurement. International Marketing Review, 24(1), 87–119.
• Roth, K. P., ve Diamantopoulos, A. (2009). Advancing the country image construct. Journal of Business Research, 62(7), 726-740.
• Shankarmahesh, M. N. (2006). Consumer ethnocentrism: an integrative review of its antecedents and consequences. International Marketing Review, 23(2), 146-172.
• Shin, M. (2001). The animosity model of foreign product purchase revisited: Does it work in Korea?. Journal of Empirical Generalisations in Marketing Science, 6(1), 1- 14.
• Shoham, A., Gavish, Y., ve Rose, G. M. (2016). Consequences of consumer animosity: A meta-analytic integration. Journal of International Consumer Marketing, 28(3), 185-200.
• Sutikno, B., ve Cheng, J. M. S. (2011). Towards Consumer Ethnocentrism and Animosity in Indonesia. International Journal of Management Business Research, 1(1), 15- 18.
• Ünal, S. (2017). The mediating role of product familiarity in consumer animosity. Journal of Accounting and Marketing, 6(4), 1-11.
• Verlegh, P. W., ve Steenkamp, J. B. E. (1999). A review and meta-analysis of country-of- origin research. Journal of Economic Psychology, 20(5), 521-546.
• Wang, C. L., Li, D., Barnes, B. R., ve Ahn, J. (2012). Country image, product image and consumer purchase intention: Evidence from an emerging economy. Internatio- nal Business Review, 21(6), 1041-1051.
• Yaprak, A., ve Parameswaran, R. (1986). Strategy formulation in multinational marketing: A deductive, paradigm-integrating approach. In S. T. Cavusgil (Ed.), Ad- vances in International Marketing, 1(21-45). Greenwich, CT: JAI Press.