SAYGUN’UN AKSAK TARTILAR ÜZERİNE ON ETÜD, OP.38 NO.4 PİYANO PARÇASININ BİÇİM BAKIMINDAN VE “KONTRAST” KAVRAMI ÇERÇEVESİNDE KOMPOZİSYON AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Sayı: 83, 71 - 88, 30.09.2020

Bertan Rona

Öz

Ahmed Adnan Saygun’un (1907-1991) yapıtları, genellikle üç dönemde incelenmektedir. Besteci en olgun, en derin ve yetkin yapıtlarını bu dönemlerin üçüncüsünde vermiştir. Aksak Tartılar Üzerine On Etüd, Op.38 dizisinde yer alan 4 numaralı etüd de bu dönemde yazılan yapıtlardan biridir. Ne var ki adının hemen akla getirebileceğinin aksine piyanistik bir yazıyı değil, teknikten ziyade duyuş derinliğinin öne çıktığı oldukça soyut bir anlatımı dışavurmaktadır. Bu çalışmada, söz konusu piyano parçası, biçim bakımından incelendikten sonra, kontrast kavramı çerçevesinde kompozisyonel açıdan incelenmiştir. Bu kontrastlar, müziksel-teknik ve üslup-içerik olmak üzere iki ana grupta toplanabilir. Aksak Tartılar Üzerine On Etüd, Op.38 No.4 piyano parçası, bestecinin azami yapısal ve düşünsel bütünlüğe ulaşmış yapıtlarından biri olarak, bir yandan kompozisyonda kontrast kullanımı konusunda genç bestecilere ilham kaynağı olabilecekken bir yandan da bu alanda çalışmak isteyen müzikolog ve analistlere zengin bir materyal sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Saygun, Müziksel Kompozisyon, Form, Analiz, Kontrast.

Kaynakça

• Ali, F. (1994). Türkiye’den ve dünyadan müzisyen portreleri. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Berg, A. (1910). Op.1 Sonate für Klavier. Berlin: Schlesinger.
• Cangal, N. (2004). Müzik formları. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Cangal, N. ve Erdener, Y. (1976). Müzik formları. Ankara: Güneş Matbaacılık.
• Debussy, C. A. (1969). Klavierwerke Band II. Leipzig: Edition Peters.
• Gazimihal, M. R. (1961). Musıki sözlüğü. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Giray, S. (2002). Ahmed Adnan Saygun’un keman yapıtları: Bir Kemancıya rehber. An- kara: T. C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Green, D. M. (1993). Form in tonal music: An ıntroduction to analysis. Fort Worth: Harcourt Brace Jovanovich College Pub.
• Hançerlioğlu, O. (1993). Felsefe ansiklopedisi: Düşünürler bölümü (c.1: a-l). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hacıev, P. (1996). Temel müzik teorisi. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Mozart, W. A. (1993). Sonatas for piano volume III. Sainkt Petersburg: “Composer” Publishing House.
• Nişanyan, S. (2009). Sözlerin soy ağacı - çağdaş Türkçenin etimolojik sözlüğü. İstanbul: Everest Yayınları.
• Politzer, G. (1991). Felsefenin temel ilkeleri. İstanbul: Sol Yayınları.
• Rachmaninov, S. (1947). Piano Concerto No.3. Moscow: Muzgiz.
• Refiğ, G. (1991). A. Adnan Saygun ve geçmişten geleceğe Türk mûsıkîsi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Say, A. (1992). Müzik ansiklopedisi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Saygun, A. A. (1945). Yalan -sanat konuşmaları. Ankara: Doğuş Matbaası.
• Saygun, A. A. (1962). Musıki temel bilgisi (musıki nazariyatı). İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Saygun, A. A. (1969). Ten Etudes On Aksak Rhythms For Piano. New York: Southern Music Publishing Co. Inc.
• Saygun, A. A. (1982). Atatürk ve musıki-O’nunla birlikte, O’ndan sonra. Ankara: Sevda- Cenap And Müzik Vakfı Yayınları.
• Usmanbaş, İ. (1974). Müzikte biçimler. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Yedig, S. (2012). Anılardaki Adnan Saygun. İstanbul: Pan Yayıncılık.