MEÂRİC SURESİNDE İNSANIN OLUMLU VE OLUMSUZ ÖZELLİKLERİ

Yıl 2020, Sayı: 83, 89 - 106, 30.09.2020

Beyza Sümeyye Karakaş Tuğrul Hüseyin Yaşar

Öz

İnsan, iyiyi ve kötüyü ayırt edebilme kabiliyetine sahip olmakla birlikte, güzele ve çirkine de yönelebilmektedir. Böylelikle doğasında mevcut olan ve nefsinin telkin ettiği olumsuz davranışlara ilgi göstermektedir. Kur’an’da bildirilen ideal müminin özelliklerine uygun davranışlara yönelmek inanmanın gereğidir. İnsanın özelliklerinden, taşıması gereken ulvî hasletlerinden bahseden Meâric suresi, bu hususlara çok veciz bir şekilde değinmiştir. Allah’ın varlığı, birliği ve yüceliği inancının yerleştirilmesinden sonra surenin en büyük hedefi; insanların kalplerini sabırsızlık, tatminsizlik, cimrilik gibi onun kişiliğinde tahribata yol açan kötü huylardan arındırmaktır. Bu makalede, Meâric suresi ekseninde, insanın iki farklı yapısına, müspet ve menfî özelliklerine işaret eden ayetler incelenirken surede dolaylı olarak zikredilen olumlu özellikler de tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Tefsir, Meâric, İnsan, Olumlu/Olumsuz Özellik.

Kaynakça

• Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsîri, İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1991.
• Bayraklı, Bayraktar. Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’ân Tefsîri, İstanbul: Bayraklı Yay., 2006.
• Bilmen, Ömer Nasuhi (1883-1971). Kur’an’ı Kerim’in Türkçe Meâli Âlîsî ve Tefsîri, İstanbul: Bilmen Yayınevi, 1966.
• Bursevî, İsmail Hakkı (ö. 1137/1725). Rûhu’l-Beyân Tefsiri, İstanbul: Damla Yayınevi, 1995.
• Cevziyye, İbn Kayyım (ö. 751/1350). Namazdaki Hikmetler, Çev. Osman Arpaçukuru, İstanbul: Polen Yay., 2007.
• Derveze, M. İzzet (1888-1984). et-Tefsîrü’l-Hadîs, Çev. Muharrem Önder, İstanbul: Ekin Yay., 1997.
• Ebu’s-suûd Efendi (ö. 982/1574). Ebussuûd Tefsîri, Çev. Ali Akın, İstanbul: Boğaziçi Yay., 2007.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed (ö. 505/1111). İhyâu ‘Ulûmid’-Dîn, Çev. Ahmet Serdaroğlu, İstanbul: Bedir Yay., 1989.
• _______, Mü’minler İçin Yükselme Basamakları, Tehzib: Abdulhalık Duran, İstanbul: Hikmet Neşriyat, 2004.
• _______, Kimyây-ı Saâdet, Çev. Ali Arslan, İstanbul: Merve Yayınevi, 2018.
• Gülçür, Musa Kazım. Kur’ân’da Karakter Eğitimi, İzmir: Işık Yay., 1994.
• İbn Kesîr, Ebü'l-Fida İmâdüddin İsmail b. Ömer (ö. 774/1373) Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Azîm, Thk. Mustafa es- Seyyid Muhammed ve diğer, Kahire: Müessesetu Kurtuba, 2000/1421.
• Karaman, Hayrettin ve diğer, Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, Ankara: DİB Yay., 2017.
• Kuşeyrî, Ebü’l-Kāsım Zeynülislâm Abdülkerîm b. Hevâzin b. Abdilmelik Abdülkerîm (ö. 465/1072). Letâifu’l-İşârât, Çev. Mehmet Yalar, İstanbul: İlk Harf Yayınları, 2013.
• Kutub, Seyyid (1906-1966). Fîzılâl-il Kur’ân, Çev. Bekir Karlığa ve diğer, İstanbul: Birleşik Yayıncılık, trs.,
• Mevdûdî, Ebu’l A’lâ (1903-1979). Tefhîmü’l-Kur’ân, Çev. Muhammed Han Kayanî vd., İstanbul: İnsan Yay., 1987.
• Mukâtil b. Süleymân (ö. 150/767). Tefsiru Mukâtil b. Süleymân, Thk. Abdullah Mahmûd Şehhate, Kahire: el-Hey'etü'l-Mısriyyetü'l Âmme li'l-Kitâb, 1979.
• Müftüoğlu, Ömer. Beş Vakit Kılamıyorum Diye Bıraktım, Ankara: Otto Yay, 2012.
• Nesefî, Ebü'l-Berekat Hafızüddin Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd (ö.710/1310).
• Medârikü't-tenzîl ve hakâikü't-te'vîl, Thk. Yusuf Ali Bedîvî, Dârü’l-Kelimi’t- Tayyib, Beyrut 1998.
• Râzî, Ebû Abdillâh (Ebü’l-Fazl) Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn (ö. 606/1210). Mefâtîhü’l-Gayb, Beyrut: Dârü’l- Kütübi’l- İlmiyye, 1990/1411.
• Sâbûnî, Muhammed Ali. Safvetü’t-Tefâsîr, Beyrut: Dârü'l-Kur'âni'l-Kerim, 1981/1402.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî (ö. 911/1505). El-İtkân Fî Ulûmi’l Kur’ân, Çev. Sakıp Yıldız ve Hüseyin Avni Çelik, İstanbul: Hikmet Neşr., 1987.
• _______, Tenâsükü’d-dürer fî tenâsübi’s-süver, Çev. Mustafa Karakoç, İstanbul: Rağbet Yayınları, 2004.
• Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî (ö. 310/923). Câmiü'l-beyân fî tefsîri'l-Kur'ân, Beyrut: Dârü'l-Fikr, 1984.
• Toksarı, Ali. “Emanet”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yay, 1995, C. 11, s. 81-83.
• Yazır, Muhammed Hamdi (1878-1942). Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul: Eser Kitapevi, trs.
• Yıldırım, Celal. İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, İzmir: Anadolu Yay., 1989.
• Yurdagür, Metin. “Ahit”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yay, 1988, C. 1, s. 534-535.