YABANCI DİL OLARAK ARAPÇA ÖĞRETİMİ ARAŞTIRMALARINDA EĞİLİMLER

Yıl 2020, Sayı: 83, 343 - 362, 30.09.2020

Gül Şen Yaman

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de 2000-2019 (dâhil) yılları arasında Yabancı Dil Olarak Arapça Öğretimi ile ilgili yayınlanmış makalelerin incelenerek bu alandaki araştırma eğilimlerinin belirlenmesidir. Araştırmada ULAKBİM ve Google Scholar veri tabanında yer alan ve “Yabancı Dil Olarak Arapça Öğretimi” alanı ile ilgili yayınları içeren 82 dergide yayınlanmış 151 makale analiz edilmiştir. Araştırma “Arap Dili Eğitimi”, “Yabancı Dil Olarak Arapça Öğretimi” ve “Arapça Öğretimi” anahtar kelimeleri ile sınırlı kalmıştır. İncelemeye alınan makalelerin değerlendirme sırası yayınlandığı yıl, kurum, yazar sayısı, yöntemi, veri toplama araçları, örneklem özellikleri, veri analiz teknikleri, konu alanları ve konuları olarak belirlenmiştir. Makaleler betimsel tarama modeli çerçevesinde doküman incelemesi yapılarak incelenmiştir. Araştırmada yer alan her bir makale “Makale Sınıflama Formu” kullanılmıştır. Bu form doğrultusunda işlenen veriler SPSS 17.0 programına aktarılarak istatistiksel hesaplamaları yapılmıştır. İncelenen makaleler betimsel ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre makalelerin büyük çoğunluğunun tek yazarlı, Kuramsal (Derleme) türünde olduğu, Betimsel ağırlıklı ve örneklem grubu olarak çoğunlukla lisans öğrencileri ile çalışıldığı belirlenmiştir. Makalelerin yayınlanma yıllarına göre son beş yılda artış olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca incelenen makalelerin konuları bakımından genel olarak; Arapça öğretim yaklaşımlarımetot ve yöntem, dört dil becerisi, öğrenci/öğretmen özellikleri, Arapça öğretim tarihi, farklı ülkelerde Arapça öğretimi, Arapça Öğretim Materyalleri, Dil Öğrenme Stratejileri, Ölçme Değerlendirme, Dil Öğretimi ve Teknoloji konularına yönelik eğilimde olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı Dil Olarak Arapça, Arapça Öğretimi, Arap Dili Eğitimi, İçerik Analizi, Arapça Araştırma Eğilimleri.

Kaynakça

• Baki, Y. (2019). Research trends in teaching Turkish to foreigners yabancılara Türkçe öğretimi alanındaki araştırma eğilimleri. International Journal of Language Academy, 7(3), 22-41.
• Banguoğlu, T. (1974). Türkçenin grameri. İstanbul. Baha Matbaası.
• Bozkurt, B., ve Uzun, N. (2015). Türkçenin eğitimi-öğretimine ilişkin bir alan yazını değerlendirmesi: Uluslararası bilimsel toplantılarda eğilimler/yönelimler. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-15.
• Büyükikiz, K. (2014). Yabancılara Türkçe öğretimi alanında hazırlanan lisansüstü tezler üzerine bir inceleme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 203-213.
• Cinnî, İ. (2003). Ebu’l-Feth Osman. el-Hasâ’is. Nşr. Abdulhamid Hindâvî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
• Coşkun, E., Özçakmak, H. ve Balcı, A. (2012). Türkçe eğitiminde eğilimler: 1981-2010 yılları arasında yapılan tezler üzerine bir meta-analiz çalışması. E. Yılmaz, M. Gedizli, E, Özcan ve Y. Koçmar (Editörler), Türkçenin Eğitimi Öğretimi Üzerine Çalışmalar. Ankara: Pegem Akademi. s. 204-212’deki makale.
• Cresswell, J. W. (2014). Research design qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Los Angeles: Sage.
• Demircan, Ö. (1988). Dünden bugüne Türkiye’de yabancı dil. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Doğan, Y., ve Öz Çakmak, H. (2014). Dinleme becerisinin eğitimi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 90-99.
• Erdem, M. D., Gün, M., Şengül, M. ve Özkan, E. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında yazılmış bilimsel makalelerde geçen anahtar sözcüklere ilişkin bir içerik analizi. On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 213-237.
• Ergin, M. (1962). Türk dil bilgisi. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Eyüp, B., Uzuner Yurt, S., ve Stebler, M. Z. (2012). Türk dili ve edebiyatı öğretimine yönelik yapılan akademik çalışmalar üzerine bir inceleme. Turkish Studies, 7(1), 1119-1131.
• Fârâbi, (1989), İhsâ'u'l-Ulum, ilimlerin sayımı, Çev. A. Ateş, İstanbul MEB Yayınları, (eserin orijinal baskı tarihi bilinmiyor.).
• Gencan, T. N. (1966). Dilbilgisi. İstanbul: Türk Dil Kurumu.
• Gökçe, O. (2006). İçerik analizi: kuramsal ve pratik bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gültekin, S. (2013). İmam hatip ortaokulları 5. sınıflarda Arapça öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Hazer, D. (2002). Osmanlı medreselerinde Arapça öğretimi ve okutulan ders kitapları. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, I, 274-293.
• Işkın, G. S., ve Daşkıran, Y. (2011). İlahiyat fakülteleri Arap dili ve belagatı anabilim dallarında yapılan lisansüstü tezlerle ilgili bir değerlendirme. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35(1), 46-60.
• Kilinçkaya, A. (2015). Türkiye'de Arap dili alanında yapılan yüksek lisans ve doktora tezleri-III (2004-2013). Sarkiyat Mecmuasi, 27(2), 95-130.
• Miles, M. B., Huberman, A. M., ve Saldana, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook. Los Angeles: Sage.
• Ozan, C., & Köse, E. (2014). Eğitim programları ve öğretim alanındaki araştırma eğilimleri. Sakarya University Journal of Education, 4(1), 116-136.
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M., ve Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173), 430-453.
• Sevim, O. ve İşcan, A. (2012). Türkçenin eğitimi ve öğretimi alanında yapılan yüksek lisans tezlerinde geçen anahtar kelimelere dönük bir içerik analizi. Turkish Studies, 7(1), 1863-1873.
• Soyupek, H. (2004). İkinci Meşrutiyet’ten günümüze Türkiye’de Arapça öğretimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sözbilir, M., ve Kutu, H. (2008). Development and current status of science education research in Turkey. Essays in Education, (Special Issue), 1-22.
• Özkan, M. (2008). İnsan iletişim ve dil. İstanbul: 3F.
• Tavşancıl, E., Aslan, E.A. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri, Ankara: Epsilon Yayınları.
• Uzunoğlu, M. V. (2015). Türkiye’de Arap dili alanında yapılan yüksek lisans ve doktora tezleri - III (1956-2013). Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 15(40), 1-52.
• Uzunoğlu, M. V. (2005). Türkiye’de Arap dili alanında yapılan yüksek lisans ve doktora tezleri - II (1956-2004), Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 5(17), 7-36.
• Uzunoğlu, M. V. (2003). Türkiye'de Arap dili alanında yapılan yüksek lisans ve doktora tezleri-I (1956-2002). Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 3(8), 7-31.
• Vardar, B. (1998). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: ABC Yayınları.
• Varışoğlu, B., Şahin, A., ve Göktaş, Y. (2013). Türkçe eğitimi araştırmalarında eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1776-1781.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, D. (2016). Uluslararası dil dergilerinde yayımlanan makalelerin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2).