DRAKE’İN TOPLU ÖĞRETİMDE KAYNAŞTIRMA YAKLAŞIMI İLE SOSYAL BİLGİLER DERSİNE YÖNELİK ÜNİTE TASARLAMA VE DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Sayı: 83, 471 - 490, 30.09.2020

Hüseyin Bayram

Öz

Toplu öğretim, farklı bilim alanlarından sağlanan içeriğin tek derste toplanarak öğrencilere sunulmasına yöneliktir. Yirminci yüzyılın başlarından itibaren uygulama alanı genişleyen toplu öğretimin zaman içerisinde farklı eğitimciler tarafından geliştirilen biçimleri ortaya çıkmıştır. Bu eğitimcilerden biri olan Susan Margaret Drake, farklı toplu öğretim yaklaşımlarını içeren üç ana desen geliştirmiştir. Bunlar; çok disiplinli (disipliniçi yaklaşım, kaynaştırma yaklaşımı, hizmet odaklı öğrenme yaklaşımı, öğrenme merkezleri- paralel disiplinler yaklaşımı ve tematik üniteler yaklaşımı), disiplinlerarası ve disiplinlerüstü (proje temelli öğrenme yaklaşımı ve program tartışması yaklaşımı) desenlerdir. Bir toplu öğretim dersi olan Sosyal Bilgiler, sosyal bilim alanlarından sağladığı bilgileri tek çatı altında öğretmeyi amaçlamaktadır. Geçmişten günümüze Sosyal Bilgilerin içeriğini sağlayan derslerin öğretiminde üç farklı yaklaşım kullanılagelmiştir. Bunlar; tek disiplinli (1924, 1926, 1930, 1932, 1936 ve 1948 programları), çok disiplinli (1968 programı ve kısmen 1998 programı) ve disiplinlerarası (1998 programı kısmen, 2005 ve 2018 programları tamamen) yaklaşımlardır. Yapılan alanyazın incelemesinde Drake’in kaynaştırma yaklaşımının toplu öğretim alanında sıklıkla kullanıldığı saptanmıştır. Ancak Sosyal Bilgiler dersi kapsamında işe koşulduğu herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu araştırmanın alanyazındaki söz konusu eksikliği gidereceği ve sonraki benzer araştırmalara kaynak oluşturacağı varsayılmaktadır. Nitel araştırma desenlerinden doküman incelemenin kullanıldığı araştırmada, Drake’in toplu öğretim anlayışı esas alınarak Sosyal Bilgiler dersine yönelik bir ünite oluşturulmuştur. 5 konu bağlamında 4 kazanım içeren ünite, öncelikle 3 alan uzmanının görüşüne sunularak biçimsel ve içeriksel olarak Sosyal Bilgiler dersine uygunluğu teyit edilmiştir. Sonraki aşamada ise 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında yer alan hususlar kapsamında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler Öğretimi, Drake’in Kaynaştırma Yaklaşımı, Toplu Öğretim, Ünite Tasarımı

Kaynakça

• Altheide, D. L. (1987). Reflections: Ethnographic content analysis. Qualitative Sociology, 10(1), 65-77.
• Aybek, B. (2015). Disiplinlerarası öğretim program tasarımı yaklaşımı. B. Duman. (Editör). Öğretim ilke ve yöntemleri. (4. Baskı). Ankara: Anı Yayınları, s.353- 385’deki bölüm.
• Baysal, Z. N. (2006). Hayat Bilgisi: Toplumsal ve Doğal Yaşama Bütüncül Bir Bakış. C. Öztürk. (Editör). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, s.2-17’deki bölüm.
• Bebbington, J. ve Drake, S. M. (1992). Developing an integrated curriculum using the story model. (1st Edition). Toronto: Oise Press.
• Bedirhan, Y. (2019). İslam öncesi Türk tarihi ve kültürü. (1. Baskı). Ankara: Eğitim Yayınevi.
• Binbaşıoğlu, C. (2003). Hayat bilgisi öğretimi. (1. Baskı). İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
• Boyraz, C. (2015). Oyun ve fiziki etkinliklere dayalı dayalı fen eğitimi Disiplinlerarası öğretim uygulaması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K.,Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. (25. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Corbin,J. ve Strauss,A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for devel-oping grounded theory. (3rd Edition). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Çelik, M. B. (2019). İslam öncesi Türk tarihi ve kültürü. (1. Baskı). Ankara: Nobel Aka- demi Yayıncılık.
• Demirel, Ö. (2017). Eğitimde program geliştirme, kuramdan uygulamaya. (25. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Denzin, N. K. ve Lincoln, Y. S. (2008). Collecting and interpreting qualitative materials. (3rd Edition). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Denzin, N. K. (1970). The research act: A theoretical introduction to sociological methods. NewYork: Aldine.
• Drake, S. M. (1991). How our team dissolved the boundaries. Educational Leadership, 49(2), 20-22.
• Drake, S. M. (1993). Planning integrated curriculum: The call to adventure. (1st Edition). Alexandria, VA: Association for Supervision and Currciulum Development.
• Drake, S. M. (1998). Creating integrated curriculum: Proven ways to increase student learning. (1st Edition). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Drake, S. M. (2000). Integrated curriculum: A chapter of the curriculum handbook. (1st Edition). Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Drake, S. M. (2007a). Creating standards-based ıntegrated curriculum: Aligning curriculum, content, assessment, and ınstruction. (1st Edition) Thousand Oaks, CA: Sage.
• Drake, S. M. (2007b). Creating standards-based integrated currciulum: Aligning content, standards, instructional strategies and assesment. Thousand Oaks, CA: Corwin.
• Drake, S. M. ve Burns, R. (2004). Meeting standards through integrated curriculum. Alexandria, VA: Association for Supervision and Currciulum Development.
• Drake, S. M. ve Reid, J. (2010). Integrated curriculum: Increasing relevance while maintaining accoutability. (1st Edition). Ontario: Literacy and Numeracy Secretariat.
• Drake, S. M. ve Reid, J. L. (2018). Integrated curriculum as an effective way to teach 21st century capabilities. Asia Pacific Journal of Educational Research, 1(1), 31-50.
• Garcia, J. ve Michaelis, J. U. (2001). Social studies for children. (12th edition). Boston: Allyn and Bacon Publishing.
• Glesne, C. (2016). Becoming qualitative researchers: An introduction. New Jersey: Pearson Publishing.
• Goetz, J. P. ve LeCompte, M. D. (1984). Ethnography and qualitative designs in ethnographic research. New York: Academic.
• http://deniz-hoca.blogspot.com/2013/09/ilk-turk-devletleri-haritalar.html, adresinden 07.02.2020’de alınmıştır.
• https://brkcnkamisli.wordpress.com/turklerin-tarih-sahnesine-cikisi/, adresinden 19.02.2020’de alınmıştır.
• https://tarihhabercisi.blogspot.com/2017/03/ilk-turk-devletleri.html, adresinden 21.02.2020’de alınmıştır.
• https://www.tarihokulu.com/ilk-turk-devletlerinde-kultur-ve-medeniyet-hakkinda- detayli-bilgiler/,adresinden 01.02.2020’de alınmıştır.
• https://www.edebiyatimiz.net/orhun-abideleri-orhun-abidelerinin-ozellikleri/, adresinden 29.02.2020’de alınmıştır.
• Kaya, E. (2018). Hayat bilgisi, sosyal bilgiler ve fen bilgisi derslerinin temeli: Toplu öğretim sistemi. (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kysilka, M. L. (1998). Understanding integrated curriculum. Curriculum journal, 9(2), 197-209.
• Lee, K. ve Roh, I. (2014).An exploration of the direction of development of the ıntegrated curriculum for gifted: The applicability of the Drake Model. Journal of Gifted/ Talented Education, 24(2), 217-241.
• Marian, L. M. ve Gillian, E. C. (2000). Interdiciplinary inquiry in teaching and learning. (2nd Edition). New Jersey: Merrill Prentice Hall.
• McNeil, J. D. (2003). Curriculum: The teacher’s initative. (3rd Edition). New Jersey: Merrill Prentice Hall.
• MEB (2005). Sosyal bilgiler 4. ve 5. sınıf programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• MEB (2018). Sosyal Bilgiler 4, 5, 6 ve 7. Sınıf programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Öztürk, C. (2015). Sosyal Bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış. C. Öztürk. (Editör). Sosyal Bilgiler Öğretimi Demokratik Vatandaşlık Eğitimi. (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, s.2-30’daki bölüm.
• Öztürk, C. ve Deveci, H. (2011). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programlarının değerlendirilmesi. C. Öztürk. (Editör). Farklı Ülkelerin Sosyal Bilgiler Öğretim Programları. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, s.1-41’deki bölüm.
• Savage, M. J. ve Drake, S. M. (2017). Living transdisciplinary curriculum: Teachers’ experiences with the international baccalaureate’s primary years programme. International Electronic Journal of Elementary Education, 9(1), 1-20.
• Seefeldt, C., Castle, S. ve Falconer, R. C. (2015). Okul öncesi/İlkokul çocukları için sosyal bilgiler öğretimi. (Çev. Coşkun Keskin S.). Ankara: Nobel Yayınları. (Eserin orijinali, 2010’da yayımlanmıştır).
• Sönmez, V. (2005). Hayat ve Sosyal Bilgiler öğretimi öğretmen kılavuzu. (5. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şimşek, A. (2008). Tarih derslerinde bütünsel öğrenme: Gestaltçı yaklaşımdan holistik yaklaşıma bir bakış denemesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 1-16.
• Şişman, M. (2007). Eğitim bilimine giriş. (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Taşdemir, M. (2006). The principles of collectivism application in compulsory education curriculum in Turkey. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 15-20.
• Tay, B. (2017). Hayat bilgisi: Hayatın bilgisi. B. Tay. (Editör). Etkinlik Örnekleriyle Hayat Bilgisi Öğretimi. (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, s.1-22’deki bölüm.
• Turan, S. (2018). 2018 Sosyal bilgiler öğretim programının disiplinlerarası yapısının incelenmesi. Journal of Innovative Research in Social Studies, 2(2), 166-190. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.