TR22 BÖLGESİNDE GÖÇ OLGUSU VE ORTANCA YAŞIN BÖLGE EKONOMİSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2020, Sayı: 83, 579 - 600, 30.09.2020

Mehmet Emin Erçakar Hüseyin Güvenoğlu

Öz

Göç kavramı, temelde siyasi, ekonomik ve/veya sosyal birtakım nedenlerle kişilerin veya toplulukların bir yerleşim yerinden başka bir yerleşim yerine taşınması şeklinde ifade edilebilir. Ancak bu durum ülke içerisinde bir noktadan başka bir noktaya taşınma şeklinde olabileceği gibi (iç göç) ülkeler arasında da (dış göç) gerçekleşmektedir. Özellikle son dönemde Suriye başta olmak üzere Türkiye’nin doğu ve güneydoğusundaki coğrafyalardan Türkiye’ye ve Türkiye üzerinden de Avrupa ülkelerine doğru çok ciddi bir göç olgusu yaşanmaktadır. Bu göçlerle birlikte bölgelerin etnik, kültürel ve demografik yapıları geçici ya da kalıcı bir biçimde değişmektedir. TR22 Bölgesi olarak adlandırılan Balıkesir ve Çanakkale illerimizde de (özellikle Avrupa’ya geçişlerde) bu göç olgusu oldukça yoğun yaşanmaktadır. Ancak bu illerimizin halen ortanca yaş anlamında en yaşlı iller arasında ilk sıraları paylaşıyor olması çalışmanın ana temasını teşkil etmektedir. Çalışmanın temel konuları olan göç ve ortanca yaş kavramları, bunlara ilişkin verilerle desteklenmekte ve bu anlamda tanımlayıcı nitelikte olduğu varsayılmaktadır. Ayrıca bölgede ortanca yaş yüksekliğinin nedenleri analiz edilmeye çalışılarak göçün bu yapıyı değiştirip değiştiremeyeceği incelenmeye çalışılmaktadır. Bölgeye özgü değerlendirmelerin yapılması ile birlikte çalışmada, bölgenin göç yolları üzerinde olduğu teyit edilmekle birlikte, bölgenin nüfusunun Türkiye ortanca aşıyla kıyaslandığında oldukça yaşlı olduğu bu nedenle ekonomik faaliyetler ve istihdam bakımından bölgeye yapılacak yatırımlar açısından olumsuz bir durum teşkil ettiği gözlenmektedir. Zira bölgede yetişen ve/veya eğitim alan gençlerin komşu il ve metropollere göç ettiği, dış göçlerle gelen nüfusun ise tarım ve hayvancılığa katkı ile sınırlı niteliksiz emek olduğu değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

TR22 Bölgesi, Balıkesir, Çanakkale, Göç, Ortanca Yaş, Bölgesel Kalkınma.

Kaynakça

• Akgeyik, T. (2018). Bölgeler arası göçün yaşlanmaya etkisi: TÜİK İBB2 verileri üzerine ampirik bir araştırma. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 75, 69-91.
• Akıncı, B., Nergiz, A. ve Gedik, E. (2015). Uyum süreci üzerine bir değerlendirme: Göç ve toplumsal kabul. Göç Araştırmaları Dergisi, 1(2), 58-83.
• Alper, A.M. (2005). İşçi dövizlerini belirleyen makro ekonomik etkenler: Türkiye örneği. Uzmanlık Yeterlilik Tezi. Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İşçi Dövizleri Genel Müdürlüğü.
• Bostan, H. (2017). Türkiye’de iç göçlerin toplumsal yapıda neden olduğu değişimler, meydana getirdiği sorunlar ve çözüm önerileri. Coğrafya Dergisi, 35, 1-16.
• Bülbül, S. ve Köse, A. (2010). Türkiye’de bölgelerarası iç göç hareketlerinin çok boyutlu ölçekleme yöntemi ile incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 39 (1), 75-94.
• Demirhan, Y. ve Aslan, S. (2015). Türkiye’nin sınır ötesi göç politikaları ve yönetimi, Birey ve Toplum, 5 (9), 23-62.
• Deniz, T. (2014). Uluslararası göç sorunu perspektifinde Türkiye. TSA, 18(1), 175-204.
• Ekici, S. ve Tuncel, G. (2015). Göç ve insan. Birey ve Toplum Dergisi, 5(9), 9-22.
• Elma, F. ve Şahin A. (2015). Suriye’den Türkiye’ye göç ve açığa çıkan temel sorun alanları. London: Transnational Press London.
• Gautam, T.R. (2005). Causes and impact of migration: a sociological study of emigration from Kandebash, Baglung, Nepal. Dhaulagiri Journal of Sociology and Anthro- pology, 1, 146-163.
• George, R. (2009). Adaptation of a tribal community to urban life: An ethnographic study of pardhi immigrants in mumbai. Yayınlanmamış Doktora Tezi, India: Univer- sity of Pune,
• Güney Marmara Kalkınma Ajansı (GMKA) (2014). TR22 Güney Marmara Bölgesi 2014- 2023 bölge planı. https://www.gmka.gov.tr/dokumanlar/yayinlar/TR22-Guney- Marmara-Bolgesi-2014-2023-Bolge-Plani.pdf adresinden 20 Ocak 2020’de alınmıştır.
• İçduygu, A. ve Sirkeci, İ. (1999). Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde göç hareketleri: 75 yılda köylerden kentlere. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• İçduygu, A. ve Ünalan, T. (1998). Türkiye’de içgöç: sorunsal alanları ve araştırma yöntemleri. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Kane, H. (1995). Leaving home. Society, 12(4), 10-16.
• Koçak, Y. ve Terzi, E. (2012). Türkiye’de göç olgusu, göç edenlerin kentlere olan etkileri ve çözüm önerileri. Kafkas Üniversitesi İktisadi vee İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(3), 163-184.
• Murat, S. ve Taşkesenlioğlu, Z. (2009). Avrupa Birliği düzeyinde göç, entegrasyon ve yerel yönetimler. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
• Özçağlar, A. (2003). Türkiye’de yapılan bölge ayrımları ve bölge planlama üzerindeki etkileri. Coğrafi Bilimler Dergisi, 1(1), 3-18.
• Özdemir, D. (2018). Türkiye’de bölgelerarası iç göç hareketlerinin belirleyicileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(3), 1337-1349.
• Özer, İ. (2004). Kentleşme, kentlileşme ve kentsel değişme. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Sağlam, S. (2006). Türkiye’de iç göç olgusu ve kentleşme. Türkiyat Araştırmaları, 5, 34-44.
• Sayın, Y., Usanmaz, A. ve Aslangiri, F. (2016). Uluslararası göç olgusu ve yol açtığı etkiler: Suriye göçü örneği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(31), 1-13.
• Somuncu, B. (2006). Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne tam üyelik sürecinde uluslararası göç politikası. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şahin, Y. (2010). Kentleşme politikası. Trabzon: Murathan Yayınevi.
• Şengül, Ü., Eslemian, S. ve Eren, M. (2013). Türkiye’de istatistikî bölge birimleri sınıflamasına göre düzey 2 bölgelerinin ekonomik etkinliklerinin VZA yöntemi ile belirlenmesi ve Tobit model uygulaması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 75-99.
• Şenol, E. (2018). Kırdan kente göçün kırsal alanlara etkileri: Boraboy köyü örneği (Amasya-Taşova). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 407-421.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü (Tarihsiz). Balıkesir-Çanakkale planlama bölgesi 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı, plan açıklama raporu. https://webdosya.csb.gov.tr/db/mpgm/editordosya/file/CDP_ 100000/balikesir_canakkle/BAL_CAN_CDP_RAPORU_05062015.pdf adre- sinden 22 Ocak 2020’de alınmıştır.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü (2020). Çevre düzeni planları. https://mpgm.csb.gov.tr/ adresinden 20 Ocak 2020’de alınmıştır.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2014). Onuncu kalkınma planı (2014-2018), göç, özel ihtisas komisyonu raporu. Ankara: T.C. ​Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/10/10_Goc-1.pdf adresinden 15 Ocak 2020’de alınmıştır.
• Tümertekin, E. ve Özgüç, N. (2004). Beşeri coğrafya: insan kültür mekân. İstanbul: Çankaya Kitabevi.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2013). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları. http://www.tuik.gov.tr, adresinden 10 Şubat 2020’de alınmıştır.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2020). Bölgesel istatistikler. http://www.tuik.gov.tr, adresinden 5 Şubat 2020’de alınmıştır.
• United Nations (UN), (2019). World population prospects 2019. https://population. un.org/wpp/Publications/Files/WPP2019_Highlights.pdf adresinden 25 Ocak 2020’de alınmıştır.
• Yakar, M. (2014). Türkiye’de ilçelere göre medyan yaş dağılımının mekânsal ve istatistiksel analizi. Turkish Studies, 9(11), 559-591.
• Yalçın, C. (2004). Göç sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.