TÜRKÇENİN YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİNDE ETKİLEŞİMLİ OKUMANIN KONUŞMA BECERİSİNE ETKİSİ

Yıl 2020, Sayı: 83, 673 - 696, 30.09.2020

Yusuf Günaydın Ali Fuat Arıcı

Öz

Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde etkileşimli okuma yönteminin konuşma becerisine etkisini ortaya koymayı amaçlayan bu araştırma, karma desenle kurgulanmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda kontrol gruplu deneysel desen, nitel boyutunda ise görüşme ve içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara’daki bir Türkçe Öğretim Merkezinde B2 seviyesinde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler oluşturmaktadır. Alan yazın taraması neticesinde geliştirilen ve alan uzmanlarının görüşleri doğrultusunda nihai hâlini alan Konuşma Becerisi Değerlendirme Formu (KBDF) ölçme aracı olarak kullanılmıştır. Seviyeye göre seçilen konularda konuşturulan öğrencilerin konuşma kayıtları, asgari on yıl saha tecrübesine sahip üç öğretim elemanı tarafından puanlanmıştır. Altı haftalık süreçte okuma etkinlikleri, deney grubuna etkileşimli okuma yöntemiyle; kontrol grubuna ise standart öğretim yöntemlerine göre yapılmıştır. Deneysel sürecin sonunda ön test aşamasındaki konularda konuşturulan öğrencilerin aynı konulardaki konuşmaları, son test olarak kayıt altına alınmış ve KBDF ile puanlanmıştır. Elde edilen veriler, nicel ve nitel analiz programlarıyla elektronik ortamda analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, etkileşimli okuma yöntemi, yabancı öğrencilerin konuşma becerilerini olumlu yönde etkilemiş; öğrenciler metin dışı konuları ele alma, metni daha iyi yorumlama ve çözümleme, soru sorma, öğreticilik, metne hazır hâle gelme, kültür aktarımı, farklı fikirleri akla getirme gibi hususlar açısından etkileşimli okumaya karşı olumlu görüş bildirirken yöntemin çok zaman aldığını ifade etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi, Okuma, Konuşma, Etkileşimli Okuma, Okuma Konuşma İlişkisi.

Kaynakça

• Abukan, M. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde yazmak için konuş modeli’nin üretici becerilere etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Arslan, N. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde göreve dayalı öğrenme yönteminin a1-a2 düzeyi konuşma becerisine katkısı. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Avcı, M. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde iletişimsel yöntemin öğrencilerin konuşma tutum ve başarılarına etkisi (Somali örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kütahya: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Blomm-Hoffman, J., O’neil-Pirozzi, T. M. ve Cutting, J. (2006). Read together, talk together: The acceptability of teaching parents to use dialogic reading strategies via video-taped instruction. Psychology in the Schools, 43(1), 71–78.
• Brown, H. D. (2001). Teaching by principles an ınteractive approach to language pedagogy. New York: Longman.
• Büyüköztürk, Ş. (2001). Deneysel desenler: Öntest - sontest kontrol grubu desen ve veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Aka- demi Yayıncılık.
• Cain, D.W., Rudd, L.C. ve Saxon, T.F. (2007). Effects of professional development training on joint attention engagement in low-quality childcare centers. Early Child Development and Care, 177, 159-185.
• Creswell, J. W. ve Clark, V. L. P. (2015). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi (Çev. Y. Dede ve S. B. Demir). Ankara: Anı Yayınları. (Eserin orijinali 2006’da yayımlandı).
• Cutspec, R A. (2006). Effects of dialogic reading on the language development of 4-and 5-ycar-old children. Bridges Practice-Based Research Syntheses. Research and Training Center on Early Childhood Development, 4(3), 1-15.
• Çelebi, Ö. E. (2016). Etkileşimli kitap okumanın beş-altı yaş çocuklarının sosyal durumlara yaklaşımlarına etkisinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(4), 489-503.
• Çelik, B. (2017). Yabancılara Türkçe öğretiminde öğretmenin dili kullanma becerisi için- de konuşma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Day, R. ve Bamford, J. (1998). Extensive reading in the second language clasroom. Cambridge: Cambridge University Press.
• Diller İçinAvrupa Ortak Öneriler Çerçevesi Öğrenim, Öğretim ve Değerlendirme. (2013). Avrupa Konseyi Modern Diller Bölümü. ISBN: 978-3-86375-083-1. Almanya: TELC GmbH.
• Dodd, B. ve Carr, A. (2003). Young children’s letter-sound knowledge. Language, Speech and Hearing Services in Scholols. 34, 128-137.
• Ergül, C., Dolunay Sarıca, A. ve Akoğlu, G. (2016). Etkileşimli kitap okuma: dil ve erken okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesinde etkili bir yöntem. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(2), 193-204.
• Ezell, H. K. ve Justice, L. M. (2005). Shared storybook reading: building young children’s language and emergent literacy skills. Baltimore, Maryland: Paul H. Brookes Publishing Co.
• Freire, P. ve Macedo, D. (1998). Okuryazarlık sözcükleri ve dünyayı tanımak. (Çev. Serap Ayhan). Ankara: İmge Kitabevi.
• Gunning, G. T. (2005). Creating literacy ınstruction for all children. Boston: Pearson Education.
• Gülle, T. (2015). Development of a speaking test for second language learners of Turkish. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gün, S. (2015). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde web 2.0 sesli ve görüntülü görüşme uygulamalarının (skype) konuşma becerisine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Halsey, H. N. (2008). Investigating a parent implemented early literacy intervention: Effects of dialogic reading using alphabet books on the alphabet skills, phonolagical awareness, and oral language of preschool children. Doctoral Dissertations, Amherst: Available from Proquest. University of Massachusetts.
• Harris, J. A. ve Sıpay, R. E. (1990). How to ıncrease reading ability. London: Longman Puplishing.
• Hurst, B., Wallace, R. ve Nixon, S. B. (2013). The impact of social interaction on student learning. Reading Horizons, 52(4), 375-398.
• İlgün, K. (2015). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde telaffuz becerisini geliştirmeye yönelik tekerleme ve ninnilerin kullanımı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Johnson, A. P. (2017). Okuma ve yazma öğretimi. (Çev. Ahmet Benzer). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Kaya, İ. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde iletişimsel yaklaşımın a1-a2 seviyesinde konuşma becerisinde kullanılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Keser, S. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde konuşma becerisinin geliştirilmesinde karşılaşılan güçlükler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Kılıçarslan, R. (2014). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde drama yönteminin konuşma becerisine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kızıldağ, İ. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin konuşma dersleri hakkındaki görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kinneavy, J. L. ve Warriner, J. E.. (1993). Elements of writing. USA: Holt, Rinehart and Winston Inc.
• Koçak, S. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde temel düzeyde (a1-a2) konuşma izlence örneğinin hazırlanması. Yayımlanmamış yüksek lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Kuzu, T. (2003). Etkileşimsel modele uygun okuma öğretiminin Türkçe bilgilendirici metinleri anlama düzeyine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lowman, J., Stone, L. T., Laura ve Guo, J. (2018). Effects of interactive book reading for increasing children’s knowledge of instructional verbs. Communication Disorders Quarterly, 39(4), 477-489.
• Ocak, B. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde a2 düzeyinde konuşma sınavı geliştirme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Peirce, B. N. (1995). Social identity, investment, and language learning. TESOL, 29(1), 9-31.
• Pillinger, C. ve Wood, C. (2014). Pilot study evaluating the impact of dialogic reading and shared reading at transition to primary school: Early literacy skills and parental attitudes. Literacy, 48(3), 155-163.
• Power, B. M, Hubbard, R. S. (1996). Language development a reader for teachers. New Jersey: Prentice Hall Inc
• Rashid, A. W. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Afgan öğrencilerin konuşma kaygılarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Rumelhart, D.E. (1977). Toward an interactive model of reading. In S. Dornic (Ed.) At- tention and Performance. v. 4. n. J.: Lawrence Erlbaum Associates.
• Sağlık, H. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan ders kitaplarında yer alan konuşma becerisi etkinliklerinin Avrupa dil gelişim dosyası doğrultusunda değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sivrioğlu, S. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yaratıcı dramanın konuşma becerisine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sumruk, H. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde etkileşim ve konuşma çözümlemesi yöntemiyle kelime öğretimi: a2 düzeyi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Şen, E. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde aktif öğrenmenin üretici becerilerim geliştirilmesine etkisi (gem örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tanju, B. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde a1 ve a2 düzeyleri için önerilen iletişimsel konuşma etkinlikleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Taşköprü, G. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe sınıflarında konuşma becerisini geliştirmeye yönelik materyal hazırlama. Yayımlanmamış yüksek lisan tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tataroğlu, S. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yaratıcı drama uygulamalarının konuşma becerisine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Temizyürek, F., Temizkan, M. ve Erdem, İ. (2017). Konuşma eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Tevenson, J. ve Fredman, G. (1990) The social environmental correlates of reading abi- lity. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 5, 681-698.
• Uysal, G. (2020). Güncel öğretim tekniklerinin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen b2 seviyesi öğrencilerinin hazırlıklı konuşma becerilerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Whitehurst, G. J., Arnold, D.S., Epstein, J. N., Angell, A. L., Smith, M. ve Fischel, J. E. (1994). A picture book reading intervention in day care and home for children from low-income families. Developmental Psychology, 30, 679-689.
• Yazıcı, M. H. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin sözlü iletişim stratejileri: konuşma becerisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 10. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları.