FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ IŞIK VE SES KONUSUYLA İLGİLİ ZİHİNSEL MODELLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2016, Sayı: 65, 141 - 155, 25.02.2016

Emine Uzun İbrahim Karaman

Öz

Bu çalışma, fen bilgisi öğretmen adaylarının ışık ve ses konusuyla ilgili zihinsel modellerini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, 2014-2015 eğitim ve öğretim yılında Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim görmekte olan Fen Bilgisi 4. sınıf 39 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmada yöntem olarak Durum Çalışması (Örnek Olay) kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak ışık ve ses ünitesinin ortaokul sınıflarının ortak kazanımlarını içeren 8 açık uçlu sorudan oluşan bir testten yararlanılmıştır. Elde edilen veriler nitel veri analizi olan içerik analizi yöntemiyle yorumlanmıştır. Öğretmen adaylarının açık uçlu sorulara verdikleri cevaplar kategorilere ayrılmıştır. Çalışma sonunda öğretmen adaylarının ışık ve ses kavramlarıyla ilgili birçok ve farklı zihinsel modellere sahip oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Fen Bilgisi Öğretmen Adayları, Zihinsel Model, Işık ve Ses, Durum Çalışması, İçerik Analizi.

Kaynakça

• Arslan, A. ve Doğru, M. (2014). Modellemeye dayalı fen öğretiminin ilköğretim öğrencilerinin anlama, hatırda tutma, yaratıcılık düzeyleri ile zihinsel modelleri üzerine etkisi, Mediterranean Journal of Humanities mjh.akdeniz.edu.tr. 4(2), 1-17.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. (3.Baskı), Trabzon: Üçyol Kültür Merkezi Yayınları.
• Çiltaş, A., Işık, A. (2012). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının dizi ve serilerle ilgili zihinsel modellerinin belirlenmesi, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 167 - 182.
• Çoban, G. Ü., Şengören, K. S. (2009). Fizik öğretmen adaylarının gölge konusundaki zihinsel modelleri, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 1-8.
• Çoban, G. Ü., Ergin, Ö. (2013). Modellemeye dayalı fen öğretiminin etkilerinin bilimsel bilgi açısından incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 28(2), 505-520.
• Günbatar, S. ve Sarı, M. (2005). Elektrik ve manyetizma konularında anlaşılması zor kavramlar için model geliştirilmesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1), 185- 197.
• Güneş, B., Gülçiçek, Ç., Bağcı, N. (2004). Eğitim fakültelerindeki fen ve matematik öğretim elemanlarının model ve modelleme hakkındaki görüşlerinin incelenmesi, Journal of Turkısh Scıence Educatıon. 1(1), 35- 48.
• Gürdal, A., Şahin, F., Çağlar, A. (2001). Fen eğitimi "ilkeler, stratejiler ve yöntemler". Marmara Üniversitesi Yay. İstanbul.
• Harrison, G. A. (2001). How do teachers and text book writers model scientific ideas for students?, Research in Science Education, 31, 401-435.
• Hrepic, Z., Zollman, D. A., Rebello, S. N. (2010). Identifying students’ mental models of sound propagation: The role of conceptual blending in understanding conceptual change, Physical Review Special Topics- Physics Education Research. 6 (020114), 1-18.
• İyibil, Ü., Arslan, A. S. (2010). Fizik öğretmen adaylarının yıldız kavramına dair zihinsel modelleri, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED). 4 (2), 25-46.
• Karagöz, Ö., Arslan, A. S. (2012). İlköğretim öğrencilerinin atomun yapısına ilişkin zihinsel modellerinin analizi Journal of Turkish Science Education, 9 (1), 132 - 142.
• Koray, Ö. C. ve Bal, Ş. (2002). İlköğretim 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin ışık ve ışığın hızı ile ilgili yanlış kavramları ve bu kavramları oluşturma şekilleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 22 (1), 1- 11.
• Köklü, N. (2009). Elektrik konularının öğretiminde pedagojik-analojik modellerin öğrenci başarısına etkisi. Yüksek Lisans Tezi Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi ( Fizik Öğretmenliği Programı ). Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya
• Kurnaz, M.A., Değermenci, A. (2012). 7. Sınıf öğrencilerinin güneş, dünya ve ay ile ilgili zihinsel modelleri. İlköğretim-Online, 11 (1), 137-150.
• Kurnaz, M. A., Tarakçı, F., Aydın, A., Pektaş, M. (2013). Elektriklenme, yıldırım ve şimşek ile ilgili öğrenci zihinsel modellerinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6, (4), 33-51.
• Küçüközer, A. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ses konusundaki kavram yanılgılarının incelenmesi, İlköğretim Online, 8 (2), 313-321.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı, Ankara: MEB Yayınları.
• Örnek, F. (2008). Models in science education: applications of models in learning and teaching science, International Journal of Environmental & Science Education, 3 (2), 35 – 45.
• Şadoğlu, G. P. (2013). 9th grade students’ mental models about the sound concept, International Journal of Educational Research and Technology 4,(3), 21-26.
• Şengören, S. K. (2010). Turkish students’ mental models of light to explain the single slit diffraction and duble slit interference of light: a cross- sectional study, Journal of Baltic Science Education, 9 (1), 61- 71.
• Treagust, D. F., Coll, R. K. (2001). Leamers' mentol models of chemical bonding, Research in Science Education. 31, 357-382.
• Treagust, F. D. (2002). Students’ understanding of the role of scientific models in learning science, International Journal of Science Education, 24 (4), 357-368.
• Ünal, G., Ergin, Ö. (2006). Fen eğitimi ve modeller, Milli Eğitim Dergisi, Sayı 171, 188- 196.
• Ünsal, Y., Güneş, B., Ergin, İ., (2001). Yükseköğretim öğrencilerinin temel astronomi konularındaki bilgi düzeylerinin tespitine yönelik bir araştırma, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 47-60.
• Vural R.A., Cenkseven F. (2005). Eğitim araştırmalarında örnek olay (vaka) çalışmaları: Tanımı, türleri, aşamaları ve raporlaştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi, Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (10),126-139.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, H. T. (2006). İlköğretim Ve Ortaöğretim Öğrencilerinin Atomun Yapısı İle İlgili Zihinsel Modelleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Balıkesir
• Yiğit, N. ve Özmen H. (2006). Fen öğretimine yönelik hazırlanan modellerin kazandırmayı amaçladıkları davranışlar açısından incelenmesi, OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-14.
• Yin, R. K., (2003). Applications of case study research, sage. (2nd edition), CA: Thousand Oaks.