DİLENCİLERE YARDIM ETME SIKLIĞI ÜZERİNDE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Sayı: 82, 61 - 76, 22.06.2020

Erkan Oktay Ayşenur Demir Sevda Altun

Öz

Dilencilik insanlık tarihiyle birlikte ortaya çıkmıştır ve çoğu kültürde etkili olmuştur. Dilencilik, Türkiye’de görünürlüğü gittikçe artan toplumsal bir sorundur. Günlük hayatta özellikle şehirlerin caddelerinde, sokaklarında, hastane ve cami girişlerinde, ulaşım yerlerinde, alt ve üst geçitlerde sık sık karşılaşılan dilenciler, gün geçtikçe kemikleşen bir sorun haline gelmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, Erzurum halkının dilencilik kavramını nasıl anlamlandırdıkları, dilencilere bakış açısını ve dilencilik algısını ele alarak dilencilere yardımda bulunma sıklığını etkileyen faktörlerin araştırılmasıdır. Araştırmada kullanılan anketin yapıldığı dönem itibariyle bireylerin %4,6’sı hiçbir zaman dilencilere yardım bulunmamaktadır. %79,8’i ara sıra ve %15,6’sı ise her zaman dilencilere yardımda bulunmaktadır. Yapılan çalışmada, Erzurum halkının görüşlerine göre dilencilere yardımda bulunma sıklığını ve bu sıklığı etkileyen faktörler sıralı lojistik regresyon analiziyle araştırılmıştır. Tahmin edilen model sonuçlarına göre, medeni durum, yaş, eğitim ve dilencilerin türleri dilenciliğe yardımda bulunma sıklığında etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca dilencilik algısı üzerine yöneltilen dilenciliğin sebebi çaresizliktir, dilencilik suçtur, dilencilik sosyal bir sorundur, dilenen herkes gerçekten dilencidir ve dilencilerin dilenirken söyledikleri şeylere inanmam ifadeleri de çalışmada etkili bulunmuştur. Bekârların evlilere göre dilencilere her zaman yardımda bulunma olasılığı daha azdır. Lise mezunlarının üniversite mezunlarına göre dilencilere her zaman yardımda bulunma olasılığı daha az bulunmuştur. 31-45 yaş aralığında ve 46 yaş ve üstündeki bireylerin 18-30 yaş aralığındakilere göre dilencilere her zaman yardımda bulunma olasılığı daha fazladır.

Anahtar Kelimeler

Dilencilik, Dilencilik Algısı, Yardım Sıklığı, Sıralı Lojistik Regresyon, Kesikli Tercih Modelleri.

Kaynakça

• Alpar, R. (2011). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Asrese, K., Tilahun, T. ve Mekonnen, A. (2014). Demographic and socioeconomic determinants of women begging in Bahir Dar, Ethiopia, 2007. Humanities and Social Sciences, 2 (3), 75-80.
• Bagheri, A., Habshah, M. ve Imon, R. H. M. R. (2012). A novel collinearity-influential observation diagnostic measure based on a group deletion approach. Communications in Statistics-Simulation and Computation, 41 (8), 1379-1396.
• Baiee, H. A. H. (2013). Factors contributing to child begging in Hilla city-Babylon-Iraq during the year 2011. Iraqı Journalof Community Medicine, 26 (3), 195-199.
• Coşkun, İ. ve Erkilet, A. (2011). Kapıya geleni geri çevirmeme: İstanbul esnafının dilencilik olgusuna bakış açısı. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3 (20), 1-21.
• Demirdağ, S. (2015). Bireylerin dilenciler hakkındaki görüşleri ve okul çağındaki çocukların dilenme nedenleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 85-93.
• Demirtaş, M. (2006). Osmanlı başkentinde dilenciler ve dilencilerin toplum hayatına etkileri. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, 20 (20), 81-104.
• Eygü, H. ve Güllüce, A.Ç. (2017). Determination of customer satisfaction in conservative concept hotels by ordinal logistic regression analysis. Journal of Financial Risk Management, 6 (03), 269-284.
• Kalfa-Topateş, A. (2015). Dilenciler: Türkiye’de yoksulluk ve dilenme kültürü. İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Karacoşkun, M. D. (2009). Beggary as a means of emotional exploitation: a qualitative inquiry into the beggary in Sivas. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9 (4), 39-49.
• Kutlu, İ. (2019). Üniversite öğrencilerinin sosyal bir sorun olarak dilenciliğe bakışı: Sakarya üniversitesi örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Leech, N. L., Barrett, K. C. ve Morgan, G. A. (2005). SPSS for intermediate statistics: use and interpretation. (Second edition). London: Lawrance ErlbaumAssociates Publishers.
• Nadamova, G. (2015). The analysis of interaction between passersby and beggars. Saarbrücken: LAP LAMBERT Academic Publishing.
• Namwata, B. M., Mgabo, M. R. ve Dımoso, P. (2012). Categories of street beggars and factors influencing street begging in central Tanzania. African Study Monographs, 33 (2), 133-143.
• Orçanlı, K., Oktay, E. ve Birgören, B. (2018). Kış sporları merkezlerine farkındalık algısının oluşmasını etkileyen faktörlerin belirlenmesi: (Erzurum ili örneği). Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 7 (3), 1-19.
• Özer, B. (Ekim, 2016). Çocukların dilenci olarak kullanılması. Kosova-Türkiye Birinci Hukuk Günleri Çalıştayında sunuldu, Priştine, Kosova.
• Palabıyık, A. (2010). Sosyolojik bir olgu olarak yoksulluk ve dilencilik (Van ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şerbetçi, A. ve Özçomak, M. S. (2013). Sıralı lojistik regresyon analizi ile istatistik ve ekonometri derslerinde başarıyı etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Atatürk üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi öğrencileri üzerine bir uygulama.
• Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 (1), 89 – 110.
• Vatandaş, C. (1999). Dilenciler ve dilencilik (sosyolojik bir araştırma). Journal of Religious Ethics, 27 (2), 170-183.
• Vatandaş, C. (2003). Toplumsal bir değer olarak “yardımlaşma” ve dilenciler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 149-160.
• Walsh, T. (2004). Defending begging offenders. QUT Law and Justice Journal, 4 (1), 58-76.