İMGE, İMGELEM VE İMGELEME KAVRAMLARI BAĞLAMINDA SANAT ESERİNİN OLUŞUMU

Yıl 2020, Sayı: 82, 231 - 244, 22.06.2020

Necmettin Karabulut Fatih Daşdemir

Öz

Sanatsal oluşumların insan ile var olduğu bilinmektedir. Bu oluşumların insana bağlı yaratıcı süreçleri tetikleyerek ve onlara yeni bir yaklaşım sunarak kendi başına bir sanat eseri olma niteliği kazandırdığı görülmüştür. Sanatçının toplumlardaki yerini ve önemini ortaya koyan en önemli şeylerden birisi de ona bağlı gelişen yaratımsal olgularının birçok alana yansımasıdır. Bu noktadan hareketle çalışmamızın kapsamı gereği imge, imgelem ve imgeleme bağlamında oluşturulan sanat eserinin tarihsel süreçlerdeki oluşumlarında, imge ve imgeye bağlı oluşturulan sanat eserinin sanatçıya bağlı değişken özelikleri ele alınmıştır. İmge ve imgeye bağlı oluşturulan imgelem ve imgeleme kavramlarının sanat eserindeki rollerine ilişkin özellikleri ele alınarak çalışmanın önemi üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada betimsel yöntem kullanılmıştır. Konuya ilişkin kavramlar; nitel veriler çerçevesinde değerlendirilmiş olup, imge, imgelem ve imgeleme kavramlarına bağlı kalınarak bir sanat eserinin oluşum süreçlerindeki etkenleri ve nedensellikleri irdelenmiştir. Sanat tarihi süreçlerinde; sanat eserinde kullanılan imgenin, dönemsel olarak hangi süreçlerden geçtiği ve buna bağlı olarak o dönemlerde yaşanan toplumsal faaliyetlere ilişkin olayları ve olguları yansıtmasıyla imgenin sanattaki işlevi ve sanatçıya sunduğu yaratım süreçleri bu çalışmanın amacını oluşturmuştur. Sanat eserinin oluşumunda toplumsal yapı ve farklılıkların içerdiği değişkenlikler, uygarlıkların sosyokültürel özelliklerini yansıtmasının yanı sıra onlara özgü yaşamsal ritüellerin izlerinin de yansıtıldığı bir zemin oluşturduğu görülmüştür. Geçmişte var olan uygarlıkların özelliklerini günümüze taşıyan ve yansıtan imge ve imgeye bağlı kavramlar; gösterge, sembol, tema ve konu gibi unsurlarla bütünlük sağlayarak onlara ait farklılıkların yansıtılmasında da büyük bir rol oynamıştır. Bu hususta imge, imgelem ve imgeleme kavramları incelenerek sanat eserindeki yeri irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sanat, Sanat Eseri, İmge, İmgelem, İmgeleme.

Kaynakça

• Akdağlı, S. ve Eyigör Pelikoğlu, F. (2018). Plastik sanatlarda kapı imgesi. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 4(2), 75-85.
• Alakuş, A.O. ve Özsoy, V. (2017). Görsel sanatlar eğitiminde özel öğretim yöntemleri, (2. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bayav, D. (2009). Resim sanatında ve sanat eğitiminde imge. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11(2), 105-122.
• Çelebi, V. (2014). Nicolai Hartmann’ın yeni ontolojisinde varlık ve değer ilişkisi. Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar,7(2), 74-97.
• Çetin, A. (2011). 19. Yüzyıldan günümüze plastik sanatlarda imgelerin temsiliyeti. Sanatta yeterlik tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Dinçer, Ö. (2016). Üniversitelerde spor eğitimi alan öğrencilerin imgeleme yetilerinin değerlendirilmesi. Eğitim Bilim Toplum Dergisi,14, 138-149.
• Ersoy, A. (2002). Sanat kavramlarına giriş. (3. Baskı). İstanbul: Yorum Sanat Yayıncılık.
• Gawain, S. (1999). Yaratıcı imgeleme, yaşamınızı yeniden yaratacak güç. (Çev: S. Ayanbaşı), (1. Baskı). Akaşa Yayınları.
• Gombrich, E.H. (2015). İmge ve göz. (Çev. K. Atakay) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hançerlioğlu, O. (2008). Felsefe sözlüğü. (16. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Işıldak, R. Suat, (2008). Yaratımda ilk adım: İmge ve imgelem. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi,2(1), 64-69.
• İmgeleme Nasıl Yapılır? (t.y). http://www.yeniyasamokulu.com/post/imgeleme-nasil- yapilir adresinden 29 Mart 2020’de alınmıştır.
• Kara, D. (2011). Sanat yapıtının oluşum süreci. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi,1-5.
• Keser, N. (2009). Sanat sözlüğü. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Lowry, B. (1972). Sanatı görmek. (Çev: N. Yurtsever ve Z. Güvenli) İstanbul: Türkiye İş Bankası A. Ş. Kültür Yayınları.
• Rideal, L. (2018). Resimler nasıl okunur. (Çev: E. Nahum), (3. Baskı) İstanbul: YEM Yayınları.
• San, İ. (1979). Sanatsal yaratma ve çocukta yaratıcılık, (2. Baskı). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sayın, Z. (2004). İmgenin pornografisi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Turgut, İ. (1991). Sanat felsefesi. İzmir: Bilgehan Matbaası.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş.
• Yüce, T. (2013). İmge ve imgelem olguları çerçevesinde görsel sanatların felsefe ile olan etkileşimi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,23(2), 225-232.
• Ziss, A. (2009). Estetik. (Çev: Y. Şahan), İstanbul: Hayalbaz Yayınları.