FARKLI DİSİPLİNLERİN SOSYAL PSİKOLOJİ İLE KESİŞİMLERİ: VAN ÖRNEKLEMİ ÇALIŞMALARINA DAİR İNCELEME

Yıl 2020, Sayı: 82, 281 - 306, 22.06.2020

Nur Okutan

Öz

Bu çalışma, iki temel amaç üzerine kurgulanmıştır. Bunlardan ilki, sosyal psikolojinin farklı disiplinlerle kurduğu bilimsel ilişkiyi, Van örnekleminde yürütülen çalışmalar özelinde sistematik biçimde incelemektir. Bu bilgi temelinde, ikincil olarak Van ilinde öne çıkan sosyal psikolojik konu (ve sorun) alanlarını belirleyebilmek amaçlanmaktadır. Bu amaçla, 2000-2020 yıllarında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler, Eğitim ve Sağlık Bilimleri Enstitülerinde yürütülen lisansüstü tezler sistematik olarak gözden geçirilmiştir. Çalışmaya, Van ili örnekleminde, en az bir temel sosyal psikoloji konusu içeren ve tam metnine erişilebilen görgül çalışmalar dâhil edilmiştir. Bu ölçütleri karşılayan, toplam 169 teze ulaşılmıştır. Çalışmalar, künye bilgisi, yöntem ve sosyal psikolojik konular gözetilerek sınıflandırılmıştır. Konuların sırasıyla tutumlar, grup süreçleri, benlik ve kişilerarası ilişkiler temalarında kümelendiği görülmektedir. Sonuçlar, sosyal psikolojinin eğitimden, güzel sanatlara, turizmden, işletme ve kamu yönetimine, coğrafyadan edebiyata, psikiyatriden halk sağlığı ve hemşireliğe; birçok farklı disiplin için önemli bir bilimsel bilgi kaynağı olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Psikoloji, Farklı Disiplinler, Van Örneklemi, Sosyal Psikoloji Konuları, Sistematik Gözden Geçirme.

Kaynakça

• Akgül Sarpkaya, O. (2013). Boşanmış kadınlarda toplumsal baskıya direnme stratejileri: Van örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(26), 29-50.
• Allport, G. W. (1935). Attitudes. C. M. Murchison (Ed.). Handbook of social psychology (pp. 798-844). Winchester, MA: Clark University Press.
• American Psychological Association. (2020). The Publication Manual of the American Psychological Association, Seventh Edition. American Psychological Association.
• Amiot, C. E., Sukhanova, K. ve Bastian, B. (2020). Social identification with animals: Unpacking our psychological connection with other animals. Journal of Personality and Social Psychology, 18(5), 991-1017.
• Aronson, E., Wilson, T. ve Akert, R. (2013). Social psychology. New York, NY: Pearson.
• Batson, C. D. (2011). Altruism in humans. New York, NY: Oxford University Press.
• Baymur, F. (1994). Genel psikoloji. İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Bilgin, N. (Ed.). (2014). Sosyal psikoloji. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
• Brown, J. D. (1998). The self. New York, NY: Routledge.
• Brown, R. J. (1995). Prejudice: Its social psychology. Oxford, UK: Blackwell.
• Cartwright, E. (2011). Behavioral economics. New York, NY: Routledge.
• Cialdini, R. B. (2009). Influence: Science and practice. New York, NY: Pearson.
• Dökmen, Z. (2006). Toplumsal cinsiyet: Sosyal psikolojik açıklamalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Duman, M. Z. (2016). Van’a gelen İranlı turistlerin profilleri üzerine sosyolojik bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 399-408.
• Eagly, A. ve Fine, G. A. (2010). Bridging social psychologies: An introduction. Social Psychology Quarterly, 73(4), 313-357.
• Goodnow, C. (1992). Strengthening the links between educational psychology and the study of social contexts. Educational Psychologist, 27(2), 177-196.
• Hendrick, S. S. (2009). Yakın ilişkiler psikolojisi (Çev. A. Dönmez ve A. Büyükşahin Sunal). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. (Eserin orijinali 2004’te yayımlandı).
• Hitlin S. ve Pinkston K. (2013). Values, attitudes, and ideologies: Explicit and implicit constructs shaping perception and action. DeLamater J. ve Ward A. (Ed.), Hand- book of Social Psychology (pp. 319-339). New York, NY: Springer.
• Hogg, M. A. ve Vaughan, G. M. (2010). Essentials of social psychology. New York, NY: Pearson.
• House, J. S. (1977). The three faces of social psychology. Sociometry, 40(2), 161-177.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni insan ve insanlar: Sosyal psikolojiye giriş. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kelman, H. C. (1965). Social-psychological approaches to the study of international relations: Definition of scope. H. C. Kelman (Ed.), International Behavior (pp. 3-39). New York, NY: Holt, Rinehart and Winston.
• Krech, D. ve Crutchfield, R. S. (1948). Theory and problems of social psychology. New York, NY: Mc-Graw-Hill.
• McMillan, J. H. (1978). The social psychology of education: New field of study or just educational psychology? Educational Psychologist, 12(3), 345-354.
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (Çev. S. Turan). İstanbul: Nobel Yayınları. (Eserin orijinali 2009’da yayımlandı).
• Milburn, M. A. (1998). Sosyal psikolojik açıdan kamuoyu ve siyaset (Çev. A. Dönmez ve V. Duyan). Ankara: İmge Kitapevi. (Eserin orijinali 1996’da yayımlandı).
• Myers, D. G. (2015). Sosyal psikoloji (Çev. S. Akfırat). (Eserin orijinali 2010’da yayımlandı).
• Pınarcık, P. (2012). Urartu Krallığı’nın tarihi coğrafyası hakkında yeni öneriler. Tarih İncelemeleri Dergisi, 27(2), 459-482.
• Rogers, C. (1982). A social psychology of schooling: The expectancy process. London: Routledge.
• Rucker, D. D., Petty, R. E. ve Briñol, P. (2015). Social psychological foundations of social marketing. D. W. Stewart (Ed.), The handbook of persuasion and social marketing: Historical and social foundations; Conceptual, theoretical, and strategic dimensions; Applications and uses (pp. 27-59). Santa Barbara, CA: Praeger Publishers.
• Sakallı Uğurlu, N. (2018). Sosyal psikolojide tutumlar ve tutum değişimi. Ankara: İmge Kitapevi.
• Sancar Üşür, S. (2009). Erkeklik: İmkansız iktidar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Sherif, M., Harvey, O. J., White, B. J., Hood, W. R. ve Sherif, C. W. (1988). The Robbers Cave Experiment: Intergroup conflict and cooperation. Middletown, Connecticut: Wesleyan University Press.
• Sidanius, J. ve Pratto, F. (1999). Social dominance theory: An intergroup theory of social hierarchy and oppression. Cambridge: Cambridge University Press.
• Sidanius, J. ve Pratto, F. (2004). Social Dominance Theory: A new synthesis. J. T. Jost ve J. Sidanus, (Ed.), Political psychology: Key readings in social psychology (pp. 420-443). New York, NY: Psychology Press.
• Steg, L., van den Berg, A. E. ve de Groot, J. I. M. (Ed.). (2015). Çevre psikolojisi (Çev. E. Ensari Cicerali). İstanbul: Nobel Yayınları. (Eserin orijinali 2013’te yayımlandı).
• Tajfel, H., Billig, M. G., Bundy, R. P. ve Flament, C. (1971). Social categorization and intergroup behaviour. European Journal of Social Psychology, 1(2), 149-178.
• Taylor, S. E., Peplau, L. A. ve Sears, D. O. (2015). Sosyal psikoloji (Çev. A. Dönmez). Ankara: İmge Kitapevi. (Eserin orijinali 2006’da yayımlandı).
• Thoits, P. A. (1995). Social psychology: The interplay between sociology and psychology. Social Forces, 73(4), 1231-1243.
• Thomas, K.J., Santo, J.B. ve da Cunha, J.M. (2019). The predictive value of school climate and teacher techniques on students’ just world beliefs: A comprehensive Brazilian sample. Social Psychology Education, 22, 1239-1257.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2020). Konularına göre istatistikler. Erişim adresi http:// www.tuik.gov.tr/UstMenu.do? metod=kategorist.
• van Oudenhoven, J., Judd, C. ve Ward, C. (2008). Social psychology and immigration: Relations between immigrants and hostsocieties. L. Steg, K. Keizer,A. Buunk ve T. Rothengatter (Ed.), Applied social psychology: Understanding and managing social problems (pp. 235-254). Cambridge: Cambridge University Press.
• van Raaij, W. F. (2008). Social psychology and economic behaviour: Heuristics and biases in decision making and judgement. L. Steg, K. Keizer, A. Buunk ve T. Rothengatter (Ed.), Applied social psychology: Understanding and managing social problems (pp. 117-136). Cambridge: Cambridge University Press.
• Wärneryd, K. E. (1988). Social influence on economic behavior. van Raaij, W. F., van Veldhoven, G. M. ve Wärneryd, K. E. (Ed.), Handbook of economic psychology (pp. 206-248). Springer, Dordrecht.
• Whitley, B. E. ve Kite, M. E. (2010). The psychology of prejudice and discrimination. Belmont, CA: Wadsworth.
• Yıldız, M. Z. ve Deniz, O. (2016). Maarif salnamelerine göre, 19. Yüzyıl sonunda Van’da eğitim ve kültürel hayat. Doğu Coğrafya Dergisi, 21(35), 197-208.
• Zimbardo, P. G. ve Boyd, J. N. (1999). Putting time in perspective: A valid, reliable individual-differences metric. Journal of Personality and Social Psychology, 77(6), 1271-1288.