ÖĞRENCİLERİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE TÜRKÇE KELİME DAĞARCIĞININ AZALMASI SORUNU VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2020, Sayı: 82, 307 - 320, 22.06.2020

Orhan Bozdemir

Öz

Bu çalışma, 2018-2019 eğitim öğretim yılı itibariyle bir devlet üniversitesinin Almanca ve Türkçe öğretmenliği bölümü son sınıf öğrencilerine uygulanan bir anket çalışmasının sonuçlarını temel alarak, üniversite öğrencilerinin çok önemli bir ulusal sorun olan, Türkçe kelime dağarcığımızın giderek azalması hakkındaki görüşlerini ortaya koyan nitel bir araştırmadır. Öğretmen adaylarına yöneltilen gerek anket gerekse açık uçlu sorularla Türkçe kelime dağarcığımızın giderek azaldığına ilişkin görüşlerinin ve çözüm önerilerinin neler olduğu öğrenilmeye çalışılmıştır. Ayrıca Türkçe ve Almanca öğretmenliği bölümü öğrencilerinin bu konudaki bakış açılarının ne ölçüde ve neden ayrıştığını tespit edilerek, eğitimin önemli paydaşları konumundaki öğretmen adaylarımızın görüşlerinin değerlendirilmesine ve konu hakkında farkındalık oluşturulmasına katkı sağlaması amaçlanmıştır. Sonuçta, her iki program öğrencilerinin kişisel kelime dağarcığımızın azaldığı konusunda mutabık oldukları, fakat farkındalıklarının belli konularda birbirlerinden ayrıştığı gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kelime Dağarcığı, Sözcük Varlığı, Kelimeler ve Düşünme, Türkçe Öğretmenliği, Almanca Öğretmenliği.

Kaynakça

• Aksan, D. (1996). Türkçenin söz varlığı, Ankara: Engin Yayınları.
• Aksan, D. (2009). Her yönüyle dil: ana çizgileriyle dilbilim (5. baskı) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Apaydın, D. (2007). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde sözcük öğretimi üzerine bir yöntem denemesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayat, N., Hamzadayı, E., Çetinkaya, G. ve Ülper, H. (2013). Gülen Ada öyküsünün göstergebilimsel çözümlemesi. Journal of School of History, 16, 351-370.
• Bıyıklı, M. (2011) Osmanlıca açısından arap harfli ve latin harfli türkçe lügatlerde ve sözlüklerde kelimelerin karşılaştırmalı analizleri. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Dil bilimi, Dil Bilgisi ve Dil Eğitimi Bildiri Kitabı (I.Cilt), Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
• Creswell, J. W. (2014). Research design: qualitative, quantitative and mixed methods ap- proaches, Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Çiftçi, M. (1991). Bir grup yükseköğrenim öğrencisi üzerinde kelime serveti araştırması, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çıplak, M. (2005). Uşak merkez ilköğretim 5., 8. ve 11. sınıfların yazılı kelime hazinesinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir, C. (2007). Türkce/edebiyat egitimi ve kişisel kelime serveti. Milli Eğitim Dergisi, 34(169), 1-24.
• Doğan, A. (1998). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim (3 Cilt). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Dursunoğlu, H. (2011). Cumhuriyet döneminde yapılan sözlük çalışmaları ve türkçe sözlükler üzerine bir kaynakça denemesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(31), 255-272.
• Gögüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Güleryüz, H. (2006). Yaratıcı çocuk edebiyatı, (3. Basım). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Hameau, M. A. (1988). Söz dağarcığı öğretimi (Çev. Ramis Dara). Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakülteleri Dergisi, 3(1), 1-12.
• Karadağ, Ö., & Kurudayıoğlu, M. (2005). 2005 Türkçe programına göre hazırlanmış ilköğretim birinci kademe türkçe ders kitaplarının kelime hazinesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 1(27), 423-436.
• Karakuş, İ. (2000). Türkçe Türk dili ve edebiyatı öğretimi (öğretmen el kitabı). Ankara: Sistem Ofset Yayınları.
• Karatay, H. (2018). Okuma eğitimi-kuram ve uygulama. Pegem Atıf İndeksi, 001-295.
• Sarı, M. (1982). El-Mevârid Arapça-Türkçe Lûgat. İstanbul: Bahar Yayınları.
• Sözlük, T. (2005). Türk dil kurumu sözlüğü. Ankara: TDK yayınları.
• Tosunoğlu, M. (1999). Kelime servetinin eğitim öğretimdeki yeri ve önemi. Millî Eğitim Dergisi, 144(1), 71-73 . Ünlü, G. (2016). 1974 Tdk türkçe sözlük ile 2011 tdk türkçe sözlük’ün karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Vardar, B., Güz, N., Huber, E., Öztokat, E. ve Senemoğlu, O. (1998). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü (2. Basım). İstanbul: ABC Kitabevi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Wahrig, G. (1993). Wahrig deutsches wörterbuch. Berlin: Bertelsmann Lexikon Verlag. Willenberg, H. (2008). Wortschatz deutsch. Frankfurt am Main: Deutsches Institut für Internationale Pädagogische Forschung (DIPF).