“HELEN - OSMANLI BİRLİĞİ” DÜŞÜNCESİ ÜZERİNE (ATHANASİOS SOULİOTİS’İN 1908-1912 YILLARINDAKİ FAALİYET ÖRNEĞİNDE)

Yıl 2020, Sayı: 82, 547 - 558, 22.06.2020

Yegane Çağlayan Erhan Çağlayan

Öz

Helen – Osmanlı konfederasyonu düşüncesi, Osmanlı Devleti kuruluş ve yükseliş dönemlerinin ilk yüzyıllarında ortaya çıkmıştır. Bizans’ı diğer medeniyetlerin tamamından üstün gören bir kısım Yunan ideoloğu, bu imparatorluğun yerine geçen Osmanlı Devleti’ni “varis” kabul ederek Helen - Osmanlı Birliği’nin gerçekleşmesini mümkün görmüşlerdir. Birinci Dünya Savaşı öncesinde; Osmanlı topraklarını ele geçirmek için mücadelelerin şiddetlendiği dönemde, Osmanlı’daki Yunan asıllı tebaa arasında Helen - Osmanlı Birliği sloganları yeniden gündeme geldi. 1908-1912 yıllarında Yunan subay Athanasios Souliotis, İstanbul’da “Konstantinopolis Örgütü” adı ile gizli bir teşkilat kurmuştur. Souliotis’e göre; Ege dünyasının özgünlüğünü korumak için Yunan ve Türk halkı bir konfederasyonda birleşmeliydi ve bu konfederasyonu kurmakla gelecekte ortak millet -“Akdeniz Irkı” ortaya çıkabilecekti. Yunan milliyetçileri ve “Jön Türkler” gibi Souliotis’in taraftarları da bölgede sadece iki milletin varlığını kabul ediyordu. Bu ise Birinci Dünya Savaşı öncesinde patlamaya hazır Balkanlar’da ve Anadolu’da etnik çatışmalardan başka bir şey vaat etmiyordu. Makalede; Athanasios Souliotis’in 1908-1912 yıllarındaki siyasal çalışmaları bağlamında “Konstantinopolis Örgütü”nün faaliyetleri araştırılmıştır. “Konstantinopolis Örgütü”nün diğer halklara yönelik yaptığı siyasal ve fiziksel şiddet hareketleri “Helen - Osmanlı Birliği” düşüncesinin gerçekleşmeme nedeni olarak gösterilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Helen, Osmanlı, Türkler, Yunanlılar, Souliotis.

Kaynakça

• Ahmad, F. (1999). Ittihat ve Terakki (1908-1914). (5. Basım). İstanbul: Kaynak Yayın- ları.
• Arş, G. (2006). K voprosu o nasionalnom samosoznanii qrekov v kanun revolyusii 1821- 1829. İstorçeskiy Fakultet Moskovskogo Universiteta. Qreçeskiy mir XVIII-XX vv. v novıx istoriçeskix issledovaniyax. Moskova: Nauka, 8-15 (Rusça).
• Erdem,N.(2007).Yunan Osmanlılığının en önemli temsilcilerinden Suliotis-Nikolayidis’in kaleminden “İstanbul örgütü” ve II. Meşrutiyet dönemi etkinlikleri. İstanbul Üniversitesi Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, 12, 89-105.
• Kitsikis, D. (2006). Osmanskaya imperiya. Moskova: Ves mir. (Rusça).
• Nikolau, N. G. (2010). Kratkiy slovar novogreçeskoy literaturı. Moskova: Librokom. (Rusça).
• Nicolopoulos J. (1985). From Agathangelos to the Megale Idea. Balkan Studies, 26 (2), s.41-56.
• Petrunina, O. (2009). Predstavleniya qrekov o sudbe Osmanskoy imperii v XVIII- na- çale XX vv. Vestnik Moskovskoqo Universiteta, Vostokovedeniye, 13 (1), 44-54 (Rusça).
• Ponayotopoulos, A. J. (1980). The “Great Idea” and the Vision of Eastern Federation: A Propos of the Views of I. Dragoumis and A. Souliotis-Nicolaidis, Balkan Stud- ies, 21 (2), 337-343.
• Roudometov, V. (2002). Collective memory, national identity and ethnic conflict: Greece, Bulgaria and the Macedonian question. London: Praeger Publishers.
• Subayev, R. (2016). İdeologiya greçeskogo nasionalnogo dvijeniya v mladoturetskoy revolyutsii. Slavyanskiy Almanakh, 11, 120-137. (Rusça).
• Zelepos, İ. (2015). Redefining the “Great Idea”: The impact of the Macedonian struggle 1904–1908 on the formation of Athanasios Souliotis-Nikolaidis’. Oriental Ideal, Neograeca, 15, 13-31.
• Σουλιώτης-Νικολαίλης, Α. (1998). Μεγάλη ιδέα. Καρράς, Ν. Μειδεολογία Ελληνική Νεοέλληνες πνευματικοί ήρωες. Αθήνα, Σ. 103-110. (Souliotis- Nikolaidis, A. (1998). Megali İdea. Karras, N. Mideologia Elliniki Neoellines Pnevmatiki İroes. Afina, Z.103-110).
• Σουλιώτης-Νικολαίλης, Α. (1984). Οργάνωσις Κωνσταντινουπόλεως. Αθήνα. (Souliotis-Nikolaidis, A. (1984). Organosis Konstandinupoleos. Afina).
• Βερέμης, Θ. – Μπούρα, Κ. (επιμ.) (1984). Αθανασίου Σουλιώτη-Νικολαΐδη Οργάνωσις Κωνσταντινουπόλεως. Αθήνα. (Veremis, F. – Bura, K. (epim.) (1984). Afanasius Souliotis-Nikolaidis. Organosis Konstandinupoleos. Afina).