ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYLERİ İLE OKUL ETKİLİLİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Sayı: 80, 123 - 136, 26.12.2019

Durdağı Akan Muhammet Emre Kılıç

Öz

Bu araştırmanın genel amacı öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2018-2019 akademik yılında Erzurum merkez ilçe okullarında görev yapan ve tesadüfi örneklem yöntemi ile seçilen 313 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak örgütsel bağlılık ölçeği ile okul etkililiği ölçekleri uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde; aritmetik ortalama, standart sapma, bağımsız gruplar t testi, ANOVA, pearson çarpım momentler korelâsyon analizi ve basit doğrusal regresyon analizi tekniklerinden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile okul etkililiği arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Bağlılık, Okul, Okul Etkililiği, Öğretmen, Örgüt.

Kaynakça

• Aksu, A., & Balci, Y. (2009). Genel liselerde örgütsel bağlılık ve dönüşümsel liderlik. Education Sciences, 4(4), 1468-1480.
• Akyol, P., Atan, T., & Gökmen, B. (2013). Beden eğitimi ve sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerinin incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 4(1), 38-45.
• Angle, H. L., & Perry,J. L.(1981).An empirical assessment of organizational commitment and organizational effectiveness. Administrative Science Quarterly, 26(1), 1- 14.
• Atik, S., & Üstüner, M. (2014). İlköğretim okullarının örgüt tipi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 133-154.
• Ay, G., & Koç, H. (2014). Örgütsel adalet algısı ile örgütsel bağlılık düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi: Öğretmenler üzerinde bir inceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(2), 67-90.
• Aydın, A., Sarıer, Y., & Uysal, S. (2013). The effect of school principals' leadership styles on teachers' organizational commitment and job satisfaction. Educational Sciences: Theory and Practice, 13(2), 806-811.
• Balay, R. (2000). Örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Başaran, İ. E. (1996). Eğitim yönetimi. Ankara: Yargıcı Matbaası.
• Bogler, R., & Somech, A. (2004). Influence of teacher empowerment on teachers’ organizational commitment, professional commitment and organizational citizenship behavior in schools. Teaching and Teacher Education, 20(3), 277- 289.
• Brookover, W. B., & Lezotte, L. W. (1979). Changes in school characteristics coincident with changes in student achievement (Occasional Paper No. 17). East Lansing, MI: Michigan State University, East Lansing Institute for Research in Teaching. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 181 005)
• Bursalıoğlu, Z. (1999). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cheng, Y. C. (1996). School effectiveness and school-based management: London: The Falmer Press.
• Cohen, D. K., Raudenbush, S. W., & Ball, D. L. (2003). Resources, instruction, and research. Educational Evaluation and Policy Analysis, 25(2), 119-142.
• Coleman, J. S. (1968). Equality of educational opportunity. Integrated Education, 6(5), 19-28.
• Collie, R. J., Shapka, J. D., & Perry, N. E. (2011). Predicting teacher commitment: The impact of school climate and social–emotional learning. Psychology in the Schools, 48(10), 1034-1048.
• Cook, J., & Wall, T. (1980). New work attitude measures of trust, organizational commitment and personal need non-fulfillment. Journal of Occupational Psychology, 53(1), 39-52.
• Çoban, D., & Demirtaş, H. (2011). Okulların akademik iyimserlik düzeyi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(3), 317-348.
• Çolakoğlu, Ü., Ayyildiz, T., & Cengiz, S. (2009). Çalışanların demografik özelliklerine göre örgütsel bağlılık boyutlarında algılama farklılıkları: Kuşadası’ndaki beş yıldızlı konaklama işletmeleri örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1), 77-89.
• Demirtaş, H. (2010). Dershane öğretmenlerinde örgütsel bağlılık ve iş doyumu. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 177-206.
• Doran, J. A. (2004). Effective school characteristics and student achievement correlates as perceived by teachers in American style international schools. Unpublished doctoral dissertation, Central Florida University, Florida.
• Edmonds, R. (1979). Effective schools for the urban poor. Educational Leadership, 37(1), 15-24.
• Firestone, W. A., & Pennell, J. R. (1993). Teacher commitment, working conditions, and differential incentive policies. Review of Educational Research, 63(4), 489- 525.
• Foreman-Peck, J., & Foreman-Peck, L. (2006). Should schools be smaller? The size- performance relationship for Welsh schools. Economics of Education Review, 25(2), 157-171.
• Hallinger, P., & Heck, R. H. (1998). Exploring the principal's contribution to school effectiveness: 1980-1995. School Effectiveness and School İmprovement, 9(2), 157-191.
• Heck, R. H. (2000). Examining the impact of school quality on school outcomes and improvement: A value-added approach. Educational Administration Quarterly, 36(4), 513-552.
• Hoy, W. K., & Ferguson, J. (1985). A theoretical framework and exploration of organizational effectiveness of schools. Educational Administration Quarterly, 21(2), 117-134.
• Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi. (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel Yayınları.
• Hoy, W. K. (2016). School effectiveness Index (SE-ındex). http:// www.waynekhoy.Com/ schooleffectiveness index. html adresinden 03 Nisan 2019 tarihinde alınmıştır.
• John, M. C., & Taylor, J. W. (1999). Leadership style, school climate, and the institutional commitment of teachers. In International Forum, 2(1), 25-57.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karataş, S., & Güleş, H. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 74- 89.
• Kondalkar, V. G. (2007). Organization behavior. New Delhi, India: New Age International.
• Kurşunoğlu, A., & Tanrıöğen, E. B. A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgüt- sel bağlılık düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 101-115.
• Kurşunoğlu, A., Bakay, E., & Tanrıöğen, E. B. A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenle- rinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Der- gisi, 28(28), 101-115.
• Lee, V. E., & Smith, J. B. (1997). High school size: Which works best and for whom?. Educational Evaluation and Policy Analysis, 19(3), 205-227.
• Meyer, J. P., &Allen, N.J. (1991).Athree-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
• Meyer, J. P., & Herscovitch, L. (2001). Commitment in the workplace: Toward a general model. Human Resource Management Review, 11(3), 299-326.
• Miskel, C. G., Fevurly, R., & Stewart, J. (1979). Organizational structures and processes, perceived school effectiveness, loyalty, and job satisfaction. Educational Administration Quarterly, 15(3), 97-118
• Mott, P. E. (1972). The characteristics of effective organizations. Harper Collins Publishers. New York: Harper & Row.
• Mowday, R. T., Porter, L. W. & Steers, R. M. (2013). Employee-organization linkages: The psychology of commitment, absenteeism, and turnover. NewYork:Academic Press.
• Mullins, L. J. (2007). Management and organisational behaviour. Pearson Education. London: Financial Times
• Nayir, F. (2013). İlköğretim okulu yöneticilerinin örgütsel bağlılık düzeyi. İlköğretim Online, 12(1), 179-189.
• Ornstein, A. C. (1990). School size and effectiveness: Policy implications. The Urban Review, 22(3), 239-245.
• Özkaya, M. O., Kocakoç, İ. D., & Karaa, E. (2006). Yöneticilerin örgütsel bağlılıkları ve demografik özellikleri arasındaki ilişkileri incelemeye yönelik bir alan çalışması. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 77-96.
• Purkey, S. C., & Smith, M. S. (1983). Effective schools: A review. The Elementary School Journal, 83(4), 427-452.
• Teddlie, C., & Reynolds, D. (2000). The international handbook of school effectiveness research. New York: Falmer Press.
• Rotherham, A. (1999). When it comes to school size, smaller is better. Education Week, 18(22), 52-76.
• Sammons, P., Hillman, J., & Mortimore, P. (1995). Key Characteristics of Effective Schools: A Review of School Effectiveness Research, London: University of London Institute of Education and Ofsted.
• Scheerens, J. & Bosker, R., (1997). The foundations of educational effectiveness. Oxford: Pergamon Press.
• Scheerens, J. (1993). Effective schooling: Research, theory and practice. School Effectiveness and School Improvement, 4(3), 230-235.
• Selvitopu, A., & Şahin, H. (2013). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 171-189.
• Serin, M. K., & Buluç, B. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 18(3), 435-459.
• Sheppard, B. (1996). Exploring the transformational nature of instructional leadership. Alberta Journal of Educational Research, 42(4), 325-44.
• Şişman, M. (2013). Eğitimde mükemmellik arayışı (Etkili Okullar), Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Tarter, C. J., & Kottkamp, R. (1991). Open schools, healthy schools: Measuring organizational climate. Newbury Park: Age publishing.
• Taşkın, F., & Dilek, R. (2010). Örgütsel güven ve örgütsel bağlılık üzerine bir alan araş- tırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 37-46.
• Thomas, W.P., & Collier, V.P. (2002). A national study of school effectiveness for language minority students’ long-term academic achievement. Santa Cruz, CA: University of California at Santa Cruz, Center for Research on Education, Diversity, and Excellence.
• Üstüner, M. (2009). Öğretmenler için örgütsel bağlılık ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-17,
• Yalçınkaya, M. (2002). Açık sistem teorisi ve okula uygulanması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 103-116.
• Yazıcıoğlu, İ., & Topaloğlu, I. G. (2009). Örgütsel adalet ve bağlılık ilişkisi: Konaklama işletmelerinde bir uygulama. İşletme Araştırma Dergisi 1(1), 3-13.
• Yeşilyurt, E. (2009). Okul kültürünün öğretim başarısına olan etkisine yönelik öğretmen görüşleri (Elazığ ili örneği), Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 195-214.
• Yıldırım, İ. (2015). Okul yöneticilerinin kişilik ve denetim odağı özelliklerinin öğretmenlerin iş doyumu ve okul etkililiği açısından incelenmesi. (Doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü. Erzurum.