ENDÜSTRİ 4.0’IN İNSAN KAYNAKLARINA YÖNELİK ETKİLERİ: TEKNOLOJİK DEĞİŞİM FARKINDALIĞI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Sayı: 80, 191 - 208, 26.12.2019

Gülten Demiral

Öz

Endüstri 4.0 birçok alanda çığır açan teknolojik uygulamalarla dolu bir çağı yansıtmaktadır. Bu teknolojiler her geçen gün insan hayatında ve endüstri ortamında yeni etkileşimler doğurmakta olup işgücünü nasıl etkilediği/etkileyeceği konusu önemlidir. Çalışmanın amacı Endüstri 4.0 ve bu kapsamda öne çıkan teknolojik kavramlar olan; nesnelerin interneti, bulut bilişim, büyük veri, siber güvenlik, akıllı fabrikalar gibi uygulamaların insan kaynakları yönetimine etkisini araştırmaktır. Bu kapsamda Endüstri 4.0’ın iş yaşamında nasıl algılandığı, ne derece haberdar olunduğu ve uygulandığını araştırmak amacıyla kurumsal nitelikte faaliyet gösteren, teknolojik uygulamaları olan bir gıda işletmesinin beyaz yaka çalışanlarına bir anket uygulanmıştır. Anket formu ilgili literatürden derlenmiş özgün sorulardan oluşmaktadır. Çalışmada elde edilen toplam 44 adet anket verisi SPSS 23 programı ile analiz edilmiştir. Araştırmanın en önemli kısıtı sonuçların genele yayılamayacağıdır. Çalışmanın güvenilirliğini ölçen Cronbach Alpha değeri 0,895 olup elde edilen demografik ve fonksiyonel verilere dair frekans analizi, mean ortalama değerler ve regresyon analizi uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre Endüstri 4.0 uygulamalarının henüz tam uygulanmadığı anlaşılan işletmede çalışanlar; Endüstri 4.0’ın işsizliği artıracağını, iş tatminini azaltacağını, ücretleri düşüreceğini ve bu teknolojileri uygulamanın zor olduğunu düşünmektedir. Diğer bulgular ise nesnelerin interneti, bulut bilişim, artırılmış gerçeklik, siber güvenlik, simülasyon sistemleri, 3D yazıcı uygulamalarından haberdar olunduğu fakat büyük veri konusunun yeterince anlaşılmadığını göstermektedir. Her geçen gün teknolojinin daha da geliştiği çağımızda işletmeler teknolojik gelişmelere hem işgücü hem de teknolojik alt yapı açısından hazırlıklı olmalıdır. Endüstri 4.0 uygulamalarının hayata geçirilebilmesi için iş tanımlarının yeniden gözden geçirilmesi, teknolojik ihtiyaçların ortaya konması, teknolojiyi uygulayabilen ve yön verebilen eğitimli işgücünün temini, mevcut çalışanların yeni teknolojilere uyum sağlamaları için eğitim, oryantasyon çalışmalarına daha çok önem verilmesinin gerekliliği araştırma kapsamında elde edilen çıkarımlardır.

Anahtar Kelimeler

Endüstri 4.0, İnsan Kaynakları, İstihdam, Eğitim, Farkındalık.

Kaynakça

• Aktaş, F., Çeken, C., Erdemli, Y. E. (2014). Biyomedikal uygulamalari için nesnele- rin interneti tabanli veri toplama ve analiz sistemi, 25-27 Eylül, Tıp Teknolo- jileri Ulusal Kongresi: Kapadokya, https://www.researchgate.net/publicati- on/278392367_Biyomedikal_Uygulamalari_icin_Nesnelerin_Int erneti_Taban- li_Veri_Toplama_ve_Analiz_Sistemi (Erişim tarihi: 12 Temmuz 2019).
• Banger, G. (2016). Nesnelerin interneti ve akilli fabrika, https://bizobiz.net/nesnelerin- interneti-ve-akilli-fabrika/ (Erişim tarihi: 6 Ekim 2019).
• BTK-Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, (2014). Elektronik haberleşme sektöründe teknolojik gelişmeler ve eğilimler. https://www.btk.gov.tr/uploads/pages/slug/ elektronik-haberlesme-sektorunde-teknolojik-gelismeler-ve-egilimler.pdf (Eri- şim Tarihi: 16 Aralık 2019).
• Brynjolfsson, E., Mcafee A. (2014). The second machine age. İstanbul: Türk Havayolları Yayınları.
• Cugola, G., Margara, A. (2012). Processing flows of information: From data stream to complex event processing. ACM Computing Surveys (CSUR), 44(3), 2-70.
• Doğru, B. N., Meçik, O. (2018). Türkiye’de endüstri 4.0’ın işgücü piyasasina etkileri: firma beklentileri. SDÜ İİBF Dergisi, (23),1581-1606.
• Durkaya, M., Hüsnüoğlu, N. (2018). İstihdamda eğitimin rolü. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 19(41), 51-70.
• EBSO, (2015). Sanayi 4.0: Uyum sağlamayan kaybedecek, İzmir: Ege Bölgesi Sanayi Odası.
• Eldem, (2017). Endüstri 4.0, TMMOB EMO Ankara şubesi haber bülteni, http://www. emo.org.tr/ekler/09287020c96f18a_ek.pdf?dergi=1111 (Erişim tarihi: 30 Eylül 2019).
• Endüstri 4.0.com, (2009). İnsanın üretimdeki yeri, https://www.endustri40.com/insan- makine-etkilesimi-l-endustri-4-0la-insan-ve-makinenin-uretimdeki-yeri/ (Eri- şim tarihi: 15 Ekim 2019).
• Fırat, S.Ü. ve Fırat, O.Z. (2017). Sanayi 4.0 devrimi üzerine karşilaştirmali bir inceleme: kavramlar, küresel gelişmeler ve Türkiye. Toprak İşveren Dergisi, (114), 10-23.
• Kiersz, (2019). The 30 best high-paying jobs of the future, business insider, https://www. businessinsider.com/best-jobs-future-growth-2019-3 (Erişim tarihi: 30 Eylül 2019).
• Vizyonpara Web Sayfası, (2019). Geleceğin meslekleri listesi/çok kazandiracak 20 mes- lek, https://vizyonpara.com/gelecegin-meslekleri-listesi/ (Erişim tarihi: 30 Eylül 2019).
• Mesleğimhayatim Web Sayfası, (2019). Geleceğin meslekleri, https://meslegimhayatim. meb.gov.tr/meslekler/gelecegin-meslekleri (Erişim tarihi: 30 Eylül 2019).
• MUSİAD, (2017). Endüstri 4.0 ve geleceğin lojistiği, http://www.musiad.org.tr/F/Root/ Pdf/lojistik_raporlari_2017_12_25.PDF (Erişim Tarihi: 17 Aralık 2019).
• Öztemel, E. (2018), Eğitimde yeni yönelimlerin değerlendirilmesi ve eğitim 4.0, Üniver- site Araştırmaları Dergisi, 1(1), 25-30.
• Lasi, H., Fettke, P., Field, T. ve Hoffmann, M. (2014). Industry 4.0, Business and Infor- mation Systems Engineering, 239-242.
• Sencer, A. (2018). Bir paradigma, düşünüş tarzi değişim süreci içerisindeyiz, https:// magg4.com/sencer-degisim-sureci-icerisindeyiz/ (Erişim tarihi, 5 Ekim 2019).
• Saatçioğlu, Ö. Y., Kök, G. T., & Özispa, N. (2018). Endüstri 4.0 ve lojistik sektörüne yansimalarinin örnek olay kapsaminda değerlendirilmesi. Evaluatıon Of Industry 4.0 And Its Reflectıons Of Logıstıcs Sector: A Case Study, 1675-1696.
• Tecim, V. (2018). Kayata dokunan teknolojiler: Sosyal bilimlerde endüstri 4.0 uygulamalari, http://www.izceas.org/2018/books/izceas-2018-fullpaper-proceedings- book-isbn-978-605-254-071-8-page1999_to_2506.pdf (Erişim tarihi: 6 Ekim 2019).
• TUBİTAK, (2016). Yeni sanayi devrimi akıllı üretim sistemleri teknoloji yol haritası. https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/akilli_uretim_sistemleri_tyh_v2- 03ocak2017.pdf (Erişim Tarihi: 17 Aralık 2019).
• TUSİAD, (2016).Türkiye’nin Küresel Rekabetçiliği İçin Bir Gereklilik Olarak Sanayi 4.0 http://www.tusiad.org/indir/2016/sanayi-40.pdf (Erişim Tarihi: 17 Aralık 2019). WEF-World Economic Forum, (2016). Future of jobs report: Employment, skills and workforce strategy for the fourth industrial revolution. Global Challenge Insight Report.
• Yılmaz, C. (2018). Endüstri 4.0’ın insan kaynaklari planlamasi üzerine etkileri, 5. Ulusararası Yönetim Bilişim Sistemleri Konferansı, Ankara.