MATEMATİK ÖĞRETMEN ADAYLARININ MUHAKEME BECERİLERİ ÖĞRETİMİ ÖZ-YETERLİKLERİ

Yıl 2024, Sayı: 99, 349 - 362, 29.09.2024

Rümeysa Beyazhançer , Barış Demir

https://doi.org/10.17753/sosekev.1478232

Öz

Bu çalışmanın amacı, mantıksal akıl yürütme dersini alan matematik öğretmen adaylarının muhakeme becerileri öğretimi öz-yeterlik algı düzeylerindeki değişmeyi incelemektir. Çalışma 2023–2024 eğitim-öğretim yılı güz döneminde matematik öğretmenliği bölümünde öğrenim gören 123 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma nicel araştırma yaklaşımlarından yarı deneysel tek gruplu öntest-sontest modeline göre yürütülmüştür. Muhakeme becerilerinin öğretimine ilişkin öz yeterlik algılarının belirlenmesi amacıyla veri toplama aracı olarak, Kocagül Sağlam (2019) tarafından geliştirilen “Akıl Yürütme Becerileri Öğretimine Yönelik Öz yeterlik Algısı Ölçeği (AYBÖ)” kullanılmıştır. Ölçek beş alt boyut ve toplam 20 maddeden oluşmaktadır. Orijinal ölçeğin Cronbach alpha güvenirlik katsayısı .947, mevcut çalışmamızda ise ön test için 0.888, son test için ise 0.954 olarak bulunmuştur. Matematik öğretmeni adaylarına dönem başında ve sonunda uygulanan ölçekten elde edilen veriler SPSS 27 programı ile betimsel analiz, eşleştirilmiş örnekler t-testi, bağımsız t-testi ve ANOVA analizleri yapılmıştır. Ayrıca etki değeri büyüklüğü(eta-kare) hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda matematik öğretmen adaylarının muhakeme becerileri öğretimine yönelik bilgi ve yeterlikleri bağlamında, yüksek öz yeterlik algılarına sahip oldukları ve verilen eğitimin öğretmen adaylarının muhakeme becerileri öğretimine yönelik öz-yeterlik algılarında anlamlı bir farklılığa neden olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan matematik öğretmen adaylarının akıl yürütme becerileri öğretimi özyeterlik algı düzeylerinin cinsiyet değişkeni için anlamlı bir farklılık göstermediği, akademik başarı durumu açısından ise anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Muhakeme, Öz yeterlik, Matematik öğretmen adayı

Kaynakça

• Arıkan, N. (2020). Sosyal-duygusal öğrenme modeli uyarlanmış spor eğitimi modelinin öz yeterlik ve beden eğitimi dersine yönelik tutuma etkisi. Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 6(22), 59-69.
• Abate, T., Michael, K., & Angell, C. (2020). Assessment of scientific reasoning: Development and validation of scientific reasoning assessment tool. EURASIA Journal of Mathematics Science and Technology education, 16(12), 1-15.
• Acar, Ö., Büber, A., & Tola, Z. (2015). The effect of gender and socio-economic status of students on their physics conceptual knowledge, scientific reasoning and natüre of science understanding. Procedia Social and Behavioral Sciences, 174 (2015), 2753-2756.
• Arslan, Ç., & Özaydın, Z. (2023). Matematik öğretmen adaylarının muhakeme etme öz yeterlik inançları üzerine bir çalışma. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 12(4), 1014-1026.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. Freeman/Times Books/Henry Holt & Co.
• Birkeland, A. (2015). Pre-service teachers' mathematical reasoning. CERME 9 - Ninth Congress of the European Society for Research in Mathematics Education, Charles University in Prague, Faculty of Education; ERME, Feb 2015, Prague, Czech Republic. pp.977-982. ffhal-01287296f
• Bostancı, Ü. Y., Kuzu, O., & Sıvacı, S. Y. (2020). Sekizinci sınıf öğrencilerinin geometriye yönelik öz-yeterlik algıları ve geometrik akıl yürütme becerilerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 54, 282-310.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K.E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Pegem Akademi.
• Canbazoğlu Bilici, S., & Baran, E. (2015). Fen bilimleri öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgisine yönelik öz-yeterlik düzeylerinin incelenmesi: Boylamsal bir araştırma. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 285-306
• Chen, C. T., & She, H. C. (2015). The effectiveness of scientific inquiry with/without integration of scientific reasoning. International Journal of Science and Mathematics Education, 13(1), 1–20.
• Creswell, J. W. (2013). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4nd ed.). Sage.
• Darling-Hammond, L. (2010). Teacher education and the american future. Journal of Teacher Education,61, 35-47.
• Demirtaş, Z. (2011). Lise öğrencilerinin bilimsel düşünme yeteneklerinin cinsiyet ve başarıları ile ilişkisi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1461-1468.
• Fasching, J. L., & LaSere Erickson, B. (1985). Techniques for teaching scientific reasoning and problem solving. To Improve the Academy, Paper 78.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. Sage.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). Mc Graw Hill.
• Friedler, Y., Nachmias, R., & Butler Songer, N. (1989). Teaching scientific reasoning skills: A case study of a microcomputer-based curriculum. School Science and Mathematics, 89 (1), 58-67
• Geist, M. J. (2004). Orchestrating classroom change to engage children in the process of scientific reasoning: Challenges for teachers and strategies for success. PhD dissertation, Peabody College of Vanderbilt University.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference, 17.0 update (10th ed.). Pearson.
• Gerber, B. L., Cavallo, A. M. L., & Marek, A. E. (2001). Relationship among informal learning environments, teaching procedures and scientific reasoning ability. International Journal of Science Education, 23(5), 535-549.
• Hattie, J. (2009). Visible learning: A synthesis of over 800 meta-ana lyses related to achievement. Routledge.
• Hilfert-Rüppell, D., Loob, M., Klingenberg, K., Eghtessad, A., Höner, K., Müller, R., Strahl, A., & Pietzner, V. (2013). Scientific reasoning of prospective science teachers in designing a biological experiment. Lehrerbildung auf dem Prüfstand, 6(2), 135-154
• Hogan, K., Nastasi, B. K., & Pressley, M. (1999). Discourse patterns and collaborative scientific reasoning in peer and teacher-guided discussions. Cognition and Instruction, 17(4), 379-432.
• İlhan, A., & Aslaner, R. (2018). Matematik öğretmeni adaylarının geometrik şekiller üzerine akıl yürütme becerilerinin üniversite ve sınıf düzeyi değişkenleri açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 82-97.
• Jeong, J., Kim, H., Chae, D. C., & Kim, E. (2014). The effect of a case-based reasoning instructional model on Korean high school students’ awareness in climate change unit. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 10 (5), 427-435.
• Kang, N.-H., Orgill, M., & Crippen, K. J. (2008). Understanding teachers’ conceptions of classroom inquiry with a teaching scenario survey instrument. Journal of Science Teacher Education, 19(4), 337-354.
• Karatoprak, R. (2014). Assessing preservice mathematics teachers’ statistical reasoning. (Tez No 371783) [Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Keselman, A. (2001). Enhancing scientific reasoning by refining students’ models of multivariable causality [Doctoral dissertation, Columbia University].
• Kingston, J. A., & Lyddy, F. (2013). Self-efficacy and short-term memory capacity as predictors of proportional reasoning. Learning and Individual Differences, 26, 185-190.
• Kocagül Sağlam, M., & Ünal Çoban, G. (2020). Öğrencilerde bilimsel akıl yürütme becerilerini geliştirme konusunda fen bilimleri öğretmenlerinin ihtiyaçlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 399-425.
• Kocagül Sağlam, M. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinde akıl yürütme becerilerinin geliştirilmesi ve sınıf ortamına etkileri. (Tez No.565338) [Doktora Tezi, Dokuz Eylul Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kocagül Sağlam, M., & Ünal Çoban, G. (2018). Fen bilimleri öğretmenleri ve öğretmen adaylarına yönelik akıl yürütme becerileri testinin geliştirilmesi. İlköğretim Online, 17(3), 1496-1510.
• Kocagül, M., & Ünal Çoban, G. (2022). Fen bilimleri öğretmenlerinin akıl yürütme becerileri üzerine bir değerlendirme. Cumhuriyet International Journal of Education, 11(2), 361-373.
• Kocaman, M. (2017). Lise 11. sınıf öğrencilerinin matematiksel düşünme ve akıl yürütme becerilerinin incelenmesi. (Tez No. 456169) [Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Koenig, K., Schen, M., & Bao, L. (2012). Explicitly targeting pre-service teacher scientific reasoning abilities and understanding of natüre of science through an introductory science course. Science Educator, 21 (2), 1-9
• Krell, M., Redman, C., Mathesius, S., Krüger, D., & van Driel, J. (2018). Assessing pre-service science teachers’ scientific reasoning competencies. Research in Science Education, 50(1), 2302-2329.
• Lawson, A. E., Banks, D. L., & Logvin, M. (2007). Self-efficacy, reasoning ability and achievement in college biology. Journal of Research in Science Teaching, 44(5), 706-724.
• McGalliard, W. A. & Wilson, P. H. (2017). Examining aspects of elementary grades pre-service teachers’ mathematical reasoning. Investigations in Mathematics Learning, 9(4), 187-201.
• Mercer, N., Dawes, L., Wegerif, R., & Sams, C. (2004). Reasoning as a scientist: Ways of helping children to use language to learn science. British Educational Research Journal, 30(3), 359-378.
• Mukuka, A., Mutarutinya, V., & Balimuttajjo, S. (2021). Mediating effect of self-efficacy on the relationship between ınstruction and students' mathematical reasoning. Journal on Mathematics Education, 12(1), 73-92.
• Mumcu, H. Y. (2019). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel muhakeme öz-yeterlik inançlarının incelenmesi: Bir ölçek geliştirme ve uygulama çalışması. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1239-1280.
• National Research Council (NRC) (2012). A Framework for K-12 Science Education: Practices, Crosscutting Concepts, and Core Ideas. The National Academies.
• NCTM (2000). Principles and Standards for School Mathematics. Reston, Va. NCTM.
• Piraksa, C., Srisawasdi, N., & Koul, R. (2014). Effect of gender on students’ scientific reasoning ability: A case study in Thailand. Procedia Social and Behavioral Sciences, 116, 486-491
• Osborne, J. F., Erduran, S., & Simon, S. (2004). Enhancing the quality of argumentation in school science. Journal of Research in Science Teaching, 41, 994-1020
• Öz, E. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin orantısal akıl yürütme becerilerinin incelenmesi. (Tez No. 675403) [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Öz, T., & Işık, A. (2018). Matematik öğretmenliği öğrencilerinin matematiksel muhakeme beceri düzeylerinin araştırılması. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 5(3), 109-122.
• Rowland, T., Ineson, E. G., Alderton, J., Donaldson, G., Voutsina, C. & Wilson, K. (2018). Primary pre-service teachers: Reasoning and generalisation.
• Saunders, M., Lewis, P., & Thornhill, A. (2016). Research methods for business students. Pearson.
• She, H. C., & Liao, Y. W. (2010). Bridging scientific reasoning and conceptual change through adaptive web-based learning. Journal of Research in Science Teaching, 47(1), 91-119.
• She, H. C., &Lee, C. Q. (2008). SCCR digital learning system for scientific conceptual change and scientific reasoning. Computers & Education, 51, 724-742.
• Smit, J., Gijsel, M., Hotze, A., & Bakker, A. (2018). Scaffolding primary teachers in designing and enacting language-oriented science lessons: Is handing over to indepence a fata morgana? Learning, Culture and Social Interaction, 18, 72-85.
• Stammen, A. N., Malone, K. L., & Irving, K. E. (2018). Effects of modeling instruction Professional development on biology teachers’ scientific reasoning skills. Education Sciences, 8 (119), 1-19.
• Sternberg, R. J. (2012). Intelligence. WIREs: Cognitive Science, 3(5), 501-511.
• Tschannen-Moran, M., & Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783–805.
• Tuğrul, E, & Denat, Y. (2019). Proje Tabanlı Öğretimin Öğrencilerin Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimleri ve Öz Etkililik-Öz Yeterlik Algısına Etkisi. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 11(3), 273-280.
• Varma, K. (2014). Supporting scientific experimentation and reasoning in young elementary school students. Journal of Science Education and Technology, 23 (3), 381-397.
• Windschitl, M., Thompson, J. & Braaten, M. (2008). Beyond the scientific method: Model-based inquiry as a new paradigm of preference for school science investigations. Science Education, 92, 941–967.
• Zimmerman, C., Raghavan, K. & Sartoris, M. (2003). The impact of the MARS curriculum on students’ ability to coordinate theory and evidence. International Journal of Science Education, 25 (10), 1247-1271.
• Zulkipli, Z. A., Yusof, M. M. M., Ibrahim, N., & Dalim, S. F. (2020). Identifying scientific reasoning skills of science education students. Asian Journal of University Education, 16(3), 275- 280.