KURULUŞ VAKFİYESİNE GÖRE İSTANBUL FATİH CAMİİ GÖREVLİLERİ VE VAZİFELERİ

Yıl 2019, Sayı: ICOAEF Özel Sayı, 135 - 153, 03.10.2024

Kasım Kocaman

Öz

Çalışmada İstanbul Fatih Camiinin kuruluş vakfiyesinde belirtilen kadrolar/cihetler, bunların üstelendikleri görevler/hizmetler ve kendilerinde aranan özellikler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bunun için Fatin Sultan Mehmed’in vakfiyesi ile diğer kaynaklar taranmıştır. Fatih camiinde on altı din görevlisi, altmış beş duâgû (dua okuyucu) ve on altı yardımcı hizmetli olmak üzere toplam doksan yedi kişi istihdam edilmiştir. Genel olarak din görevlilerinin yüksek ahlaki kişiliğe, meslek ve musiki bilgisine sahip olunması istenmiştir. Fatih camiinde günümüzde olmayan Kur’an okumak, zikir etmek, namazlarını sürekli camide kılmak ve bunlardan hâsıl olan sevabı başta vâkıfa ulaşması için duada bulunmakla görevli kadroların olması dikkat çekmektedir. Bu kadroların tarihi doğuş, gelişim ve değişim süreci üzerinde durulması da din hizmetlerindeki geleneksel uygulamaların tespiti adını önemli olacaktır. Günümüzde duâgû kadroları ile yardımcı hizmetli kadrolarının ürettiği hizmetlerin büyük kısmını yerine getirmek veya bu konuda gerekli önlemleri almakla imam-hatip ve müezzin-kayyımlar sorumlu tutulmaktadır. Bu durumun, Fatih Camiindeki tarihî uygulama dikkate alındığında din görevlilerinin özlük haklarında değerlendirilmesi gerekir. Bu gün devletin sunduğu kamu hizmetleri içerisinde yer alan din hizmetlerini ve bunların sağlandığı mekânlar olan camilerin bakım ve onarımını, tarihî vakıf sistemi göz önünde bulundurularak değerlendirilmesinin yapılması daha sağlıklı olacaktır

Anahtar Kelimeler

Fatih Vakfiyesi, Fatih Külliyesi, İstanbul Fatih Camii, Fatih Camii Görevlileri, Dinî Hizmetler

Kaynakça

• Ateş, İ. (1983). Vakfiyelerde dua ve beddualar. Vakıflar Dergisi, 17 (17), 5-54.
• Aydüz, S. (2004). Qsmanlı astronomi müesseseleri. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2 (4), 411-453.
• Aydüz, S. (2006). Muvakkithane. TDV İslam Ansiklopedisi. (Cilt 31, s. 413-415) içinde, İstanbul: TDV Yayınları.
• Barkan, Ö. L. (1963). Fatih cami ve imareti tesislerinin 1489-1490 yıllarına ait muhasebe bilançoları. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 23 (1-2), 297-341.
• Bozkurt, N. (2006). Mukabele. TDV İslam Ansiklopedisi. (Cilt. 31, s. 100-101) içinde, İstanbul: TDV Yayınları.
• Çakan, İ. L. (1992). Hakkı tavsiye metod ve vasıtaları. İstanbul: Büşra Yayınları.
• Çobanoğlu, A. V. (2002). Külliye. TDV İslam Ansiklopedisi. (Cilt 26, s. 542-544) içinde, İstanbul: TDV Yayınları.
• Develioğlu, F. (2017). Ansiklopedik Osmanlıca-Türkçe lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Erdoğan, M. (1962). Son incelemelere göre fatih camiinin yeniden inşası meselesi. Vakıflar Dergisi, 5 (5), 161-192.
• Erünsal, İ. (1991). Ayasofya. TDV İslam Ansiklopedisi. (Cilt. 4, s. 212-213). İstanbul: TDV Yayınları.
• Eyice, S. (1995). Fâtih Camii ve Külliyesi. TDV İslam Ansiklopedisi. (Cilt 12, s. 244-249) içinde, İstanbul: TDV Yayınları.
• İpşirli, M. (1993). Cihet. TDV İslam Ansiklopedisi. (Cilt. 7, s. 546-548) içinde, İstanbul: TDV Yayınları