TÜRKİYE’DE YAĞ GÜLÜNÜN SON ON YILDAKİ EKONOMİK GELİŞİMİ VE SEKTÖRE İLİŞKİN MEVCUT SORUNLARIN ANALİZİ

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 10 - 20, 04.10.2019

İbrahim Dağlı

Öz

Türkiye gül yağı ihracatında dünya lideri
konumundadır. Her sektörde olduğu gibi yağ gülü sektöründe de çeşitli
problemler mevcuttur. Bu çalışmada, Isparta yöresindeki yağ gülü
yetiştiriciliğin son on yıllık dönemi üretim, dış ticaret ve değer zinciri analizi
başlıklarında ele alınmıştır. Çalışmada yayınlanmış çeşitli sektör raporları,
çalıştay raporları, TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) dış ticaret istatistikleri
ve diğer yayınlardan faydalanılmıştır. Sektör sorunları ile ilgili bölümde
ilaveten sektör paydaşlarından üretici ve gül yağı tesisi işletmecileri ile
yapılan yapılandırılmamış görüşmelerden yararlanılmıştır. 2018 yılında;
Türkiye’den 10.546 kg gül yağı ihraç edilmiş, 14.597.639 $ gelir elde edilmiş
ve ihracat fiyatı 7.500 €/kg, olmuştur. En büyük ihracat Fransa’ya (%60) ve
İngiltere’ye (%13) yapılmıştır. Sektöre ilişkin daha önceki çalışmalarda tespit
edilen sorunların birçoğunda gül turizmi dışında yeterli bir aksiyon
gösterilmediği tespit edilmiştir. Sorunların çözülebilmesi için politika
yapıcılar ve sivil toplum kuruluşları başta olmak üzere sektörün tüm
paydaşlarına önemli görevler düşmektedir. Bu çalışmada: yağ gülü sektörünün son
10 yılının ekonomik açıdan gelişiminin ortaya konulması hedeflenmiş ve sektör
sorunlarına yer verilerek sektörün gelişiminin ve sürdürülebilirliğinin
sağlanması için kritik hususlar ortaya konulmuştur. Bu şekilde gülün ekonomik
açıdan ele alındığı az sayıda çalışmaya güncel bir ilave ile literatüre katkı
sunulması ve sektörün güncel sorunlarının ortaya konulması amaçlanmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Gül Yağı, Isparta, Bölgesel Kalkınma, Gül Sektörü, İhracat

Kaynakça

• BAKA, (2016), Isparta Aromatik Bitkiler Çalıştayı, Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı, 2-3 Mart 2016.
• BAKA, (2018), 2018-2023 Yılı Isparta İli Yatırım Destek ve Tanıtım Stratejisi, Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı.
• Baydar, H. ve Baydar N., G., (2010), “Organik ve Konvansiyonel Gül (Rosa damascena Mill.) Yağlarının Koku Kalitesinin Karşılaştırılması”, SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5 (2), 9-14.
• Giray, F., H. ve Örmeci Kart M., C., (2012), “Economics of Rosa Damascena in Isparta, Turkey”, 18 (5), 658-667.
• Gökdoğan, O. ve Demir F., (2011), “Isparta Yöresindeki Gül İşletmelerinin Yapısı”, ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8 (2), 29-34.
• Gökdoğan, O., (2013), “Isparta Yöresinde Yağ Gülü Yetiştiriciliğinin Türkiye Ekonomisindeki Yeri”, SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Gül Özel Sayısı, 51-58.
• Gül, M., (2000), “Isparta’da Yağ Gülü Yetiştiriciliğinin Bugünkü Durumu ve Sorunları”, SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4 (1), 91-102.
• Gül, M., Kazaz S., Baydar H. Ve Sirikci, B., S., (2015), “A Study About Technical, Economical Situation, Problems and Improvement of Oil Rose (Rosa damascena Mill.) in Turkey”, TEOP, 18 (3), 613-626.
• ITSO, (2013), Isparta Ekonomisi Genel Bilgilendirme Raporu, Isparta Ticaret ve Sanayi Odası.
• Kuşat, N., (2017), “Isparta İli Dış Ticaretinin Yerel Ticari Aktörler Gözüyle Betimsel Ve Sistematik Analizi”, SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (27), 165-189.
• Oğuztürk, B., S., (2007), “Firmalarda Ürün Yeniliği: Gülbirlik Üzerine Bir Araştırma”, SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (6), 41-48.
• Örmeci Kart, M., Ç., İkiz M. ve Demircan V., (2012), “Türkiye’de Yağ Gülü (Rosa damascena) Üretimi ve Ticaretinin Gelişimi”, SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7 (1), 124-134.
• Özçelik, H., (2014), “Türkiye’de Gülcülük: Tespitler/Tahliller”, SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17 (2), 44-51.
• Öztürk, M. ve Temel M., (2016), “Türkiye’nin Uçucu Yağ Sektörü Dış Ticareti”, XII.Tarım Ekonomisi Kongresi, Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi,25-27 Mayıs 2016, Isparta, 2155-2162.
• Ticaret Bakanlığı, (2019), 2018 Yılı Gül Çiçeği Raporu, Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, Nisan 2019.
• TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu Dış Ticaret İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr, Erişim Tarihi:4.8.2019.
• Yalçın-Heckmann, L., (2016), Pecunia non olet but Does Rose Money Smell? On Rose and Rose Oil Prices and Moral Economy in Isparta, Max Planck Institute for Social Anthropology Working Papers, Working Paper No:178.