PAZARLAMA KARMASI BİLEŞENLERİNİN DEMATEL YÖNTEMİYLE ANALİZ EDİLMESİ: HAVAYOLU SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 11, 16 - 28, 30.04.2023

Murat Kemal Keleş , Barış Işıldak , Aşkın Özdağoğlu

Öz

Yolcuların, havayolu sektörünü tercih etmesinde pek çok faktör bulunmaktadır. Bu faktörlerde havayolu firmalarının uyguladıkları pazarlama stratejilerinin büyük etkisi bulunmaktadır. Bu çalışmada 4P (ürün, dağıtım, fiyat, tutundurma) pazarlama karmasının havayolu sektörü açısından analizi yapılmıştır. Çalışma kapsamında pazarlama karması unsurları havayolu sektörü açısından, havayolu yer hizmeti personellerinin gözüyle değerlendirilmiştir. Çalışmada yapılan analizlerde Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) Yöntemlerinden kriter ağırlığı bulma yöntemi olan DEMATEL kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; en önemli üç kriter sırayla, “düşük maliyet”, “yenilikçi ürün/hizmetler” ve “aynı fiyata karşılık daha fazla hizmet” olurken, diğerlerine göre önem derecesi düşük kriterler ise; “tutundurma stratejileri”, “havayolu reklâmları” ve “değer katılmış ürün/hizmetler” olmuştur. Bu çalışmanın hem kullanılan ÇKKV yöntemi açısından hem de havayolu pazarlama bileşenlerini ağırlıklandırma açısından literatüre katkı sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Pazarlama, Havayolu Pazarlaması, Pazarlama Karması, Rekabet, DEMATEL

ANALYSIS OF MARKETING MIX COMPONENTS BY DEMATEL METHOD: AN APPLICATION IN THE AIRLINE INDUSTRY

Öz

There are many factors for passengers to prefer the airline industry. In these factors, the marketing strategies of the airline companies have a great impact. In this study, the analysis of the 4Ps (product, place, price, promotion) marketing mix in terms of the airline sector was made. Within the scope of the study, the elements of the marketing mix were evaluated in terms of the airline sector, through the eyes of the airline ground service personnel. In the analyzes made in the study, DEMATEL, which is one of the Multi-Criteria Decision Making (MCDM) Methods, is the criterion weight finding method. According to the results of the analysis, the three most important criteria are "low cost", "innovative products/services" and "more services for the same price", respectively, while the less important criteria are "promotion strategies", "airline advertisements" and value-added products/services”.

Anahtar Kelimeler

Marketing, Airline Marketing, Marketing Mix, Competition, DEMATEL

Kaynakça

• Altın, H. (2021). “DEMATEL Yöntemiyle Finansal Piyasaların Analizi”, Journal of Economics Finance and Accounting, 8(1), 53-66. doi: 10.17261/Pressacademia.2021.1378.
• Asadi, S., Nilashi, M., Iranmanesh, M., Ghobakhloo, M., Samad, S., Alghamdi, A., Almulihi, A. ve Mohd, S. (2022). “Drivers and Barriers of Electric Vehicle Usage In Malaysia: A Dematel Approach”, Resources, Conservation and Recycling, 177, 105965. https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2021.105965
• Asan, U., Kadaifci, C., Bozdag, E., Soyer, A. ve Serdarasan, S. (2018). “A New Approach to DEMATEL Based on Interval-Valued Hesitant Fuzzy Sets”, Applied Soft Computing, 66, 34-49. doi: 10.1016/j.asoc.2018.01.018.
• Bozkurt, T. (2022). “Pazarlama Konulu Çalışmaların Literatür Taraması”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), 1-24.
• Coşkun, B., Yıldız, M. S. ve Bayraktar, M. (2022). “Sürdürülebilir Tedarik Zinciri Yönetiminde Tedarikçi Değerlendirme Kriterlerinin Dematel Yöntemiyle İncelenmesi ve Ahşap Sektöründe Bir Uygulama”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18(2), 618-648. doi: 10.17130/ijmeb.978939.