Çocuğa Yönelik Cinsel İstismar: Türkiye'de Medyada Temsili

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 35 - 46, 31.12.2019

Ozlem Aydoğmuş Ördem

Öz

Sosyoloji alanında çocuk ve çocukluk sosyolojisinin erken
dönemde ortaya çıkmaması çocuklarla ilgili sorunların günümüze kadar devam
etmesine neden olmuştur. Bu sorunlardan biri de çocuk istismarıdır. Çocuğa
yönelik cinsel istismar, dünyada ve Türkiye’de çözülemeyen en önemli
sorunlardan biridir. Bu konuda akademik çalışmalar yapılmasına ve çeşitli
öneriler getirilmesine rağmen çocuğa yönelik cinsel istismarının önlenemediği
görülmektedir. Medyanın cinsel istismarı hem içerik hem de başlık olarak
yansıtma tarzı toplumdaki her bir birey için önemlidir. Medyanın bu soruna
etkisi son dönemde epeyce çalışılmıştır.  

         Bu çalışma,
2014-2016 yılları arasında 6 gazetede çocuğa yönelik cinsel istismarı konu
edinen gazete başlıklarından (N=142) ve pankartlardan (N=40) elde edilen
verileri içerik analiz tekniğiyle incelemeyi hedeflemiştir. Sonuçlar, gazete
başlıklarının odak noktasını, çocuğa yönelik cinsel istismarın, cinsel istismar
sonucu cezayı, önerileri ve çocuk gelini içerirken, seminer, rıza gösterme,
protesto ve internet üzerinden cinsel istismar ise ikincil öneme sahiptir.
Pankartlarda ise vurgu en çok çocuğun sessizliğine/suskunluğuna, bedenine,
çocuk gelinlere ve siyasi protestolara yapılırken, çocuk haklarına, örtük
istismara, oyuna ve her yerin istismar olduğuna daha az vurgu yapılmıştır.
Sosyal diyalog aracılığı ile çocukların sessizlik kültürünün konuşma kültürüne
dönüşmesi gerektiği çalışmada vurgulanmıştır. Ayrıca çocukların kendi
seslerinin duyurabileceği platformlar yaratılmalıdır. Çocuklar sosyal,
bürokratik, politik ve akademik yaşamın her aşamasında aktif olarak rol almalı
ve kendi seslerinin duyurmanın yanı sıra eleştirel bir bakışla düşüncelerini
özgürce paylaşabilmelidir.  

Anahtar Kelimeler

Çocuk, İstismar, Çocuk istismarı, medya

Kaynakça

• Acehan, S., Bilen, A., Ay, M. O., Gülen, M., Avci, A., & İçme, F. (2013). Çocuk istismarı ve ihmalinin değerlendirilmesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(4), 591-614.Akbaş, T. (2001). Kız ve erkek çocuklara yönelik cinsel tacizler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(7), 58–76.Akbaş, T. ve Sanberk, İ. (2011). Çocuklara yönelik cinsel taciz ve koruyucu eğitim. Karahan Kitabevi.Berkmen, B., & Seçim, G. (2018). 8-10 Yaş Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Çocuğa Yönelik Cinsel İstismar Konusundaki Görüşlerinin İncelenmesi. Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 1(1), 65-85.Beyazıt, U. (2015). Çocuk İstismarı Konusunda Türkiye'de Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1 (1), 1-20.Doğrucan, A., & Yıldırım, Z. (2011). Yazılı Basında Çocuk İstismarı Haberlerinin İncelenmesi: (Cumhuriyet, Hürriyet, Posta, Sabah, Yeni Şafak ve Zaman Gazeteleri Örneğinde). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4/2, 176-194. Falzon, C. (2001). Foucault ve Sosyal Diyalog: Parçalanmanın Ötesi. (Çev. Hüsamettin Arslan). İstanbul: Paradigma Yayınları.Finkelhor, D. (2007). Prevention of sexual abuse through educational programs directed toward children. Pedicatri¬cs, 120, 640-645.Finkelhor, D. (1994) Current information on the scope and nature of child sexual abuse. The Future of Children, 4, 31-53. Finkelhor, D. (2009). The prevention of childhood sexual abuse. The Future of Children, 19 (2), 171-194.Foucault, M. (1982). The subject and power. Critical inquiry, 8 (4), 777-795.George, A. (1959). Quantitative and qualitative approaches to content analysis. In: I. de S. Pool (ed.), Trends in Content Analysis. Urbana, IL: University of Illinois Press, pp. 7–32.Gürdal, A. D. (2013). Sosyolojinin İhmal Edilen Kategorisi Çocuklar Üzerinden Çocukluk Sosyolojise ve Sosyolojiye Bakmak. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 15(4), 1-26.Kempe, S. R. & Kempe, C. H. (1980). Child Abuse. London: Fontana/Open Books Publishing, s.: 18-63.Keser, İ. (2016). Çocuk Cinsel İstismarı. Karahan Kitabevi, Adana.Okumuş, E. (2009). Sokak Çocukları” nın Sosyolojisi-Diyarbakır Örneği. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(4), 9-37.Oral, R.; Can, D.; Kaplan, S.; Ateş, N.; Çetin, G.; Miral, S.; Hancı, H.; Erşahin, Y.; Tepeli, N.; Bulgu, A. G.; Tiras, B., (2001). Child abuse in Turkey: an experience in overcoming denial and a description of 50 cases, Child Abuse & Neglect, 25, 279–290 .Osgood, C. E. (1959). The representational model and relevant research methods. In: I. de S. Pool (ed.), Trends in Content Analysis. Champaign, Ill: University of Illinois Press, pp. 33–88.Ovayolu, N., Uçan, Ö., & Serindağ, S. (2007). Çocuklarda cinsel istismar ve etkileri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(4), 13-22.Özer, e., Bütün, c., Beyaztaş, f. Y. , Engin, a. (2007). Çorum Adli Tıp Şube Müdürlüğü’ne 2006-2007 yıllarında başvurancinsel istismar mağduru çocuk olgularının değerlendirilmesi. Ç. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 29 (2): 51-55.Pelendecioğlu, B., & Bulut, S. (2009). Çocuğa yönelik aile içi fiziksel istismar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 9(1), 49–62.Russell, D. E. H. (1983). The incidence and prevalance of intrafamilial and extra familial sexual abuse of female chil¬dren. Child Abuse and Neglect, 7, 133-146.Sanberk, İ., Emen, M., & Kabakçı, D. (2017). An Investigation of Socially Advantaged and Disadvantaged Turkish Mothers’ Views About Training on Preventing Children From Sexual Abuse. Journal of child sexual abuse, 26(3), 288-307.Taner, Y., & Gökler, B. (2004). Çocuk istismarı ve ihmali: Psikiyatrik yönleri. Acta Medica, 35(2), 82-86.Tezcan, M. (2012). Çocuk sosyolojisi. Anı Yayıncılık : İstanbul Tıraşçı, Y., & Gören, S. (2007). Çocuk istismarı ve ihmali. Dicle Tıp Dergisi, 34(1), 70-74.Topçu, S. (2009a). Silinmeyen İzler. Phoenix Yayınevi: Ankara.Topçu, S. (2009b). Cinsel İstismar. Phoenix Yayınevi: Ankara.Wolfe, V. V. (1998). Child sexual abuse. In E. J. Mash, & R. A. Barkley (Eds.), Treatment of childhood disorders (pp. 545-597). New York: Guilford Press.Yılmaz, G., İşiten, N., Ertan, Ü., & Öner, A. (2003). Bir çocuk istismarı vakası. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 46(4), 295-298.