Farklı Etnik Kimlik Tanımlamalarında Bulunan Grupların Toplumsal Bütünleşme ve Farklılaşma Alanları

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 22 - 46, 31.12.2020

Nazmi Avcı Fırat Şirin

Öz

Bu çalışma farklı etnik kimlik tanımlamalarında bulunan grupların bir arada yaşarken geliştirmiş oldukları toplumsal ilişki biçimlerinin nasıl olduğunun araştırılmasını konu edinmiştir. Bu konu literatürden ödünç alınan toplumsal farklılaşma ve bütünleşme alanları kavramları aracılığıyla sosyolojik olarak araştırılmıştır. Sosyal bilim literatüründeki bazı çalışmalar; farklı etnik kimlik tanımlamalarında bulunan grupların kültürel zenginliklerini, bütünleştirici faktörler olarak ele alınmaktan ziyade farklılaştırıcı faktörler olarak ele alma eğilimindedir. Bu çalışmanın özgünlük iddiasında bulunduğu nokta literatürdeki bu yaklaşımdan uzaklaşma çabasında olmasıdır. Bu cabanın anlamlı olması için, farklı etnik kimlik tanımlamalarında bulunan grupların sosyo-kültürel ve etno-sosyolojik özellikleri üyesi oldukları toplumun özgün kültürel zenginliği olarak ele alınmıştır.
Farklı etnik kimlik tanımlamalarında bulunan grupların toplumsal bütünleşme ve farklılaşma alanlarını tespit etmeyi amaç edinen bu çalışmada nitel yöntemin etnografya deseni kullanılmıştır. Çalışma Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinde 2 ay pilot ve 4 ay alan çalışması olarak gerçekleştirilmiştir. Veriler derinlemesine görüşme ve katılımlı gözlem araçları kullanılarak toplanmıştır. Toplanan veriler Maxquda nitel veri analiz programı aracılığıyla analiz edilmiş, kod matrisler oluşturulmuştur.
Siverek’te bulunan farklı etnik grupların toplumsalın sürekliliğini bozmadan bir arada yaşamak için toplumsal bütünleşme ve farklılaşma alanları olarak ifade edilen ve bölge özelinde anlamlı olan bir takım toplumsal ilişki biçimleri geliştirdiği tespit edilmiştir. Bu alanlar; sosyo-kültürel, siyasal ve yerel bir takım süreçlere göre yeniden belirlenmektedir. Yeniden belirlenebilme özelliklerinden ötürü akışkandırlar.

Anahtar Kelimeler

Farklı Etnik Gruplar, Etnik Kimlik, Toplumsal Bütünleşme Alanları, Toplumsal Farklılaşma Alanları

Kaynakça

• Aksoy, M. (1996), Kültür Sosyolojisi Açısından Doğu Anadolu, İstanbul: Tarih ve İslam Araştırma Vakfı.
• Avcı, N, Şirin, F. (2019). Sosyolojik Açıdan Dünden Bugüne Siverek Karakeçilileri’nde Değişim. Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji , (31-32) , 56-75. Barth, F. (2001), Etnik Gruplar ve Sınırları. (Çev: A. Kaya ve S. Gürkan).Ankara: Bağlam Yayınları.
• Bilgiseven, A, K,(1982), Genel Sosyoloji Kavramlar-Nazariyeler Bünye (Türkiye’de Sosyal Tabakalaşma), Değişme ve Sosyal Gelişme, İstanbul: Divan Yayınları. Bruinessen, M. V. (2011), Kürtlük Türklük Alevilik Etnik ve Dinsel Kimlik Mücadeleleri. (Çev: H. Yurdakul). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Creswell, J. W. (2016), Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (Çev: M. Bütün ve S. B. Demir). 3 Baskı. Ankara: Siyasal Kitapevi. Ekşi, H. Türk, T. (2017), Etnografya. İstanbul: Edam Yayınları.
• Eriksen, T.H., (2002), Etnisite ve Milliyetçilik Antropolojik Bir Bakış. (Çev. E. Uşaklı). İstanbul: Avesta Yayınları. Erkal, M. (1991), Sosyoloji, (Toplum Bilimi). İstanbul: Der Yayınevi.
• Güç, A. (2018). Geçirgen Sınırlar: Mardin’de Etnik-Dini Gruplar Arasında Sanal Akrabalık Bağları. Akademik İncelemeler dergisi, C. 13, S.2, s. 237-264. Güler, A., vd. (2015), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Günay, S. (1995). II. Abdülhamid Devrinin Son Yıllarında Güneydoğu ile Kuzey Irakta Aşiret Mücadeleleri ve Milli Aşireti Reisi İbrahim Paşa. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S.2, s. 103-132.
• http://www.siverek.gov.tr/siverek-nufusu (Erişim Tarihi 22.01.2019).
• Kaya, K. (2017). Karacadağ Türkmen Aşiretinde Arabuluculuk ve Arabuluculukta Dinin Etkisi: Siverek Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde: Ömer Halis Demir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kekeç Kısmet, E. (2010). Arabuluculuk Yoluyla Uyuşmazlık Çözümünde Temel Aşamalar ve Taktikler. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Keser, İ. (2008), Kent Cemaat Etnisite Adana ve Adana Nusayrileri Örneğinde Kamusallık, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Kodaman, B. (1979). Hamidiye Hafif Süvari Alayları (II. Abdülhamid ve Doğu Anadolu Aşiretleri). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, S.32, s. 427-480.
• Koksal, H. (1991). Güneydoğu İlimizde Kirvelik Geleneği. II. Uluslararası Karacaoğlan ve Çukurova Halk Kültüre Sempozyumu Bildirileri 20-24 Kasım, Adana, 497-504.
• Özçelik, İ. (1999b). Milli Mücadele’de Urfa ve Urfalılar, Türk Kültüründe Karakeçililer Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri (3 Haziran 1999 Şanlıurfa), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 60-93.
• Sarp, Ç. (2016). Sosyo-Kültürel Bütünleşme Açısından Farklılıkların Bir Arada Yaşamasında Din Olgusunun Yeri Şanlıurfa İli Örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Smith, A. D. (2010). Milli Kimlik. (Çev: B. S. Şener). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şirin, F. (2019). Farklı Etnik Kimlik Tanımlarında Bulunan Grupların Toplumsal Bütünleşme ve Farklılaşma Alanlarının Araştırılması (Siverek Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tezcan, M. (2012). Sosyolojiye Giriş, 7.Baskı, Ankara. Anı Yayıncılık.
• Tolan, B. (1996). Toplum Bilimlerine Giriş, 4.Baskı, Murat ve Adım Yayıncılık, Ankara.