Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

TÜRK SİNEMASINDA ENGELLİLİK TEMSİLİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 78 - 99, 31.12.2022

Öz

Önemli bir kültürel aktarım aracı olarak sinema, engelli kişilere dair kültürel ve sosyal tanımları, anlamları, betimlemeleri görmek için önemli bir kaynaktır. Bu çalışmada Türk sinemasında yönetmenliğini Uğur Yücel’in üstlendiği “Yazı Tura” ve Nihat Durak’ın “Babam” filmlerinde engelli bireylerin nasıl temsil edildiğini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda filmler nitel içerik analiziyle incelenmiştir. Çalışmada Goffmancı perspektif benimsenmiştir. Engelliliğin damgayla olan ilişkisi açıklanmaya çalışılmıştır. Goffman’ın farklılıklarından dolayı damgalanan bir grup olarak tanımladığı engellilerin, sinemada nasıl temsil edildiği dramaturji modeli içerisinde incelenmiştir. Araştırmada engelli karakterlerin, dramaturjinin farklı bölgelerinde, benzer temsillerde yer aldığı görülmüştür. Filmlerin toplumdaki önyargı, tutum ve davranışları yansıtarak olumsuz söylem ve davranışları pekiştirdiği ve engelliliği damgalamaya devam ettiği görülmüştür

Kaynakça

  • Albert, B.(2004). Breifing Note: The Social Model of Disability, Human Rights and Development. Disability KaR Research Project, 1-8.
  • Atay Papaker, E. (2019). Türk Sinemasında Sakatlık Temsilleri (1960-1990). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Arel Üniversitesi.
  • Burcu, E. (2015). Engellilik Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Davis, J. L. (2011). Normalliğin İnşası: Çan Eğrisi, Roman ve On Dokuzuncu Yüzyılda Sakat Bedenin İcadı.(der. D. Bezmez, S. Yardımcı, Y. Şentürk). Sakatlık Çalışmaları Sosyal Bilimlerden Bakmak. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. 187-208.
  • Goffman, E. (2014). Damga Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. (çev. Ş. Geniş, L. Ünsaldı, S.N. Ağırnaslı). Ankara: Heretik Yayıncılık.
  • Goffman, E. (2018a). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. (çev. B. Cezar). Ankara: Metis Yayınları.
  • Goffman, E. (2018b). Toplum İçinde Davranmak: Etkileşimlerin Sosyal Düzenine Dair Açıklamlar. (çev. A. Bölükbaşı). Ankara: Heretik.
  • Gökçe, B. (2012). Toplumsal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Savaş Yayınevi.
  • Grue, J. (2015). The Problem of the Supercrip: Representation and Misrepresentation of Disability. (ed. T. Shakespeare), Disability Research Today: International Perspectives (204-218). London: Routledge.
  • Hall, S. (2017). Temsil.(çev. İ. Dündar) İstanbul: Pinhan.
  • Harris, L. (2002). Disabled Sex and the Movies. Disability Studies Quarterly. 22(4). 144-162.
  • Kırel, S. (2010). Kültürel Çalışmalar ve Sinema. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
  • Longmore, P. K.. (1987). Screening Stereotypes: Images of Disabled People in Television and Motion Pictures. Social Policy. 16. 31-37.

AN ASSESSMENT ON THE REPRESENTATION OF DISABILITY IN TURKISH CINEMA

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 78 - 99, 31.12.2022

Öz

Cinema, as a major means of cultural transmission, is a valuable resource for viewing cultural and social definitions, meanings, and descriptions of people with disabilities. In this study, it is aimed to reveal how disabled people are represented in the films “Toss Up” directed by Uğur Yücel and “My Father” by Nihat Durak in Turkish cinema. For this purpose, the films were examined with qualitative content analysis. The Goffmanian viewpoint is used in the study. The relationship between disability and stigma has been attempted to be explained. The dramaturgy model has been used to investigate how disabled persons, whom Goffman identifies as a stigmatized group due to their peculiarities, are represented in cinema. During the research, it was discovered that disabled characters appeared in similar representations in various areas of dramaturgy. It has been observed that films reinforce negative discourse and behaviors by reflecting societal prejudices, attitudes, and behaviors, as well as continuing to stigmatize disability.

Kaynakça

  • Albert, B.(2004). Breifing Note: The Social Model of Disability, Human Rights and Development. Disability KaR Research Project, 1-8.
  • Atay Papaker, E. (2019). Türk Sinemasında Sakatlık Temsilleri (1960-1990). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Arel Üniversitesi.
  • Burcu, E. (2015). Engellilik Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Davis, J. L. (2011). Normalliğin İnşası: Çan Eğrisi, Roman ve On Dokuzuncu Yüzyılda Sakat Bedenin İcadı.(der. D. Bezmez, S. Yardımcı, Y. Şentürk). Sakatlık Çalışmaları Sosyal Bilimlerden Bakmak. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. 187-208.
  • Goffman, E. (2014). Damga Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. (çev. Ş. Geniş, L. Ünsaldı, S.N. Ağırnaslı). Ankara: Heretik Yayıncılık.
  • Goffman, E. (2018a). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. (çev. B. Cezar). Ankara: Metis Yayınları.
  • Goffman, E. (2018b). Toplum İçinde Davranmak: Etkileşimlerin Sosyal Düzenine Dair Açıklamlar. (çev. A. Bölükbaşı). Ankara: Heretik.
  • Gökçe, B. (2012). Toplumsal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Savaş Yayınevi.
  • Grue, J. (2015). The Problem of the Supercrip: Representation and Misrepresentation of Disability. (ed. T. Shakespeare), Disability Research Today: International Perspectives (204-218). London: Routledge.
  • Hall, S. (2017). Temsil.(çev. İ. Dündar) İstanbul: Pinhan.
  • Harris, L. (2002). Disabled Sex and the Movies. Disability Studies Quarterly. 22(4). 144-162.
  • Kırel, S. (2010). Kültürel Çalışmalar ve Sinema. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
  • Longmore, P. K.. (1987). Screening Stereotypes: Images of Disabled People in Television and Motion Pictures. Social Policy. 16. 31-37.
Toplam 13 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sosyoloji
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Tuğçe Gezgin 0000-0001-8441-7302

Cevdet Yılmaz 0000-0001-9433-6709

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Cilt: 6 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Gezgin, T., & Yılmaz, C. (2022). TÜRK SİNEMASINDA ENGELLİLİK TEMSİLİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Sosyoloji Notları, 6(2), 78-99.
AMA Gezgin T, Yılmaz C. TÜRK SİNEMASINDA ENGELLİLİK TEMSİLİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. sosnot. Aralık 2022;6(2):78-99.
Chicago Gezgin, Tuğçe, ve Cevdet Yılmaz. “TÜRK SİNEMASINDA ENGELLİLİK TEMSİLİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME”. Sosyoloji Notları 6, sy. 2 (Aralık 2022): 78-99.
EndNote Gezgin T, Yılmaz C (01 Aralık 2022) TÜRK SİNEMASINDA ENGELLİLİK TEMSİLİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Sosyoloji Notları 6 2 78–99.
IEEE T. Gezgin ve C. Yılmaz, “TÜRK SİNEMASINDA ENGELLİLİK TEMSİLİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME”, sosnot, c. 6, sy. 2, ss. 78–99, 2022.
ISNAD Gezgin, Tuğçe - Yılmaz, Cevdet. “TÜRK SİNEMASINDA ENGELLİLİK TEMSİLİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME”. Sosyoloji Notları 6/2 (Aralık 2022), 78-99.
JAMA Gezgin T, Yılmaz C. TÜRK SİNEMASINDA ENGELLİLİK TEMSİLİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. sosnot. 2022;6:78–99.
MLA Gezgin, Tuğçe ve Cevdet Yılmaz. “TÜRK SİNEMASINDA ENGELLİLİK TEMSİLİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME”. Sosyoloji Notları, c. 6, sy. 2, 2022, ss. 78-99.
Vancouver Gezgin T, Yılmaz C. TÜRK SİNEMASINDA ENGELLİLİK TEMSİLİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. sosnot. 2022;6(2):78-99.