Türkiye İçin Alternatif Sağlık Finansman Önerisi: İki Sütunlu Sistem

Yıl 2014, Sayı: 5, 0 - , 01.06.2014

Mehmet Erumut

Öz

Sağlık finansmanı, sağlık sistemlerinin etkili bir biçimde işleyebilmesi için en
temel unsurlardan birisidir. Günümüzde, tüm dünya genelinde artan sağlık maliyetleri
nedeniyle sağlık finansman sistemleri büyük sorunlarla karşı karşıya bulunmaktadır.
Sağlık sistemlerinin finansmanı, kamusal nitelikli finansman yöntemleri ve özel
nitelikli finansman yöntemleri aracılığıyla finanse edilmektedir. Kamusal nitelikli
finansman yöntemleri vergileme yöntemi ve sosyal sağlık sigortası yöntemidir.
Özel nitelikli finansman yöntemleri ise, cepten ödemeler, özel sağlık sigortacılığı
ve tıbbi tasarruf hesapları yöntemleridir.
Bu çalışmanın amacı, mevcut sağlık finansman yöntemleri çerçevesinde belli
başlı ülke uygulamalarını incelemek, Türkiye’deki mevcut sağlık finansman sistemini
ve bu sistemin sorunlarını analiz etmek, yapılan değerlendirmeler sonucunda
Türkiye için uygun yapıda bir sağlık finansman modeli önerisinde bulunmaktır.
Bu çalışmanın sonucunda, Türkiye’de var olan kayıt dışı istihdam, işsizlik, işgücüne
katılım oranının düşüklüğü, ekonomik krizler sonucu oluşan istikrarsız büyüme,
çeşitli kurumsal ve yönetsel sorunlar nedeniyle sağlık prim gelirlerinin sağlık
giderlerini karşılama konusunda yetersiz kaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Özellikle
belli bir yaş ve üstü yaş grubu aralığında artış gösteren sağlık giderlerine karşın
mevcut uygulamada prim oranlarının yaş düzeyine bağlı olarak artmaması sonucunda
sağlık finansman yapısı olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu sonuçlar ışığında,
Türkiye için, iki sütun içeren ve birinci sütunda tıbbi tasarruf hesabı modelinin
ve diğer sütunda genel sağlık sigortası modelinin yer aldığı bir finansman modeli
önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Sistemi, Sağlık Finansmanı, Sağlık Finansman Yön

Kaynakça

• KİTAPLAR: CANDAN, Mehmet, Kayıt Dışı İstihdam, Yabancı Kaçak İstihdamı ve Toplumumuz Üzerindeki Sosyo-Ekonomik Etkileri (Uzmanlık Tezi), T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara, 2007.
• CARRIN, Guy; JAMES, Chris; Reaching Universal Coverage Via Social Health Insurance: Key Design Features In The Transition Period, WHO Press, Geneva, 2004.
• ÇELİKAY, Ferdi; Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı Açısından Genel Sağlık Sigortası Sisteminin Etkinliği ve Geleceği (Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, 2009.
• EVANS, Robert; “Financing Health Care: Taxation and the Alternatives”, Derleyen: MOSSIALOS, Elias; DIXON, Anna; FIGUERAS, Josep; KUTZIN, Joe; Funding Health Care: Options For Europe, Open University Press, Buckingham- Philadelphia, 2002.
• GOTTRET, Pablo; SCHIEBER, George; Health Fınancing Revisited, The World Bank, Washington, 2006.
• HANVORAVONGCHAI, Piya; Medical Saving Acoounts: Lessons Learned From International Experience, WHO Press, Discussion Paper No:52, 2002.
• JONSSON, Bengt; MUSGROVE, Philip; “Government Financing of Health Care”; Derleyen:SCHIEBER, George J.; Innovations In Health Care Financing, The World Bank Publications, Washington, 1997.
• KUTZIN, Joseph; Health Financing Policy: A Guide For Decision-Makers, WHO Press, 2008.
• MARCO, Mariano; Italy and Sweden: A Comperative Analysis of Financing and Health Services Provision (Master’s Thesis), Department of Economics and Informatics, University West Trollhattan, Sweden, 2010.
• MAYNARD, Alan; DIXON, Anna; “Private Health Insurance And Medical Saving Accounts:Theory And Practice”, Derleyen: MOSSIALOS, Elias; DIXON, Anna; FIGUERSA, Josep; KUTZIN, Joe, Funding Health Care:Options For Europe, Open University Press, Buckingham-Philadelphia, 2002.
• MOSSIALOS, Elias; DIXON, Anna; “Funding Health Care: An Introduction”, Derleyen: MOSSIALOS, Elias; DIXON, Anna; FIGUERAS, Josep; KUTZIN, Joe; Funding Health Care: Options For Europe, Open University Press, Buckingham- Philadelphia, 2002.
• NORMAND, Charles; WEBER, Axel; Social Health Insurance: A Guidebook For Planning, WHO Press, 1994.
• SAVEDOFF, William; Tax-Based Financing For Health Systems:Options And Experiences, WHO Press, Geneva, 2004.
• THOMSON, Sarah; FOUBISTER, Thomas; MOSSIALOS, Elias; Financing Health Care In The European Union, Printed in the European Union, 2009.
• ÜNSAL, Erdal, Mikro İktisat, İmaj Yayınları, Ankara, 2007.
• WORLD HEALTH ORGANISATION; The World Health Report: Health Systems Financing: The Path To Universal Coverage, WHO Press, Geneva, 2010.
• YENİMAHALLELİ-YAŞAR, Gülbiye; Sağlığın Finansmanı ve Türkiye İçin Sağlık Finansman Modeli Önerisi (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2007.
• YILDIRIM, Hasan Hüseyin; YILDIRIM, Türkan; Avrupa Birliği Sağlık Politikaları ve Türkiye, İmaj Yayınları, Ankara, 2011.
• YILDIRIM, Savaş; Sağlık Hizmetlerinde Harcama ve Maliyet Analizi (Uzmanlık Tezi), Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara, 1994. MAKALELER:
• BORDA, Marta; “Medical Savings Accounts – In Search of an Alternative Method of Health Care Financing in European Countries, Business And Economic Horizons, Eylül 2011, 6(3).
• BUNCE, Victoria Craig; “Medical Savings Accounts: Progress And Problems Under HIPAA”, Policy Analysis, 8 Ağustos 2011, No:411.
• HSIAO, William C. “Medical Savings Accounts: Lessons From Singapore”, Health Affairs, Summer 1995.
• İSTANBULLUOĞLU, Hakan; GÜLEÇ, Mahir; OĞUR, Recai; “Sağlık Hizmetlerinin Finansman Yöntemleri”, Dirim Tıp Gazetesi, 2010, 85. Sayı.
• ORHANER, Emine; “Türkiye’de Sağlık Hizmetleri Finansmanı ve Genel Sağlık Sigortası”, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2006, Sayı:1.
• ÖZSUCA, Şerife, “Küreselleşme ve Sosyal Güvenlik Krizi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Nisan-Haziran 2003, Cilt:58, No:2.
• SEKHRI, Neelam; SAVEDOFF, William; “Reguulating Private Health Insurance To Serve The Public Interest:Policy Issues For Developing Countries”, International Journal Of Health Planning and Management, 2006, Cilt:21. DİĞER KAYNAKLAR:
• “Contribution Rates In 2011”, www.cpf.gov.sg.
• CANDAN, s.18.; TÜİK, “Hanehalkı İşgücü Araştırması 2011 Eylül Dönemi Sonuçları”, www.tuik.gov.tr.
• DPT, “8. Beş Yıllık Kalkınma Planı Sağlık Hizmetlerinde Özel Etkinlik İhtisas Komisyonu Raporu”, s, 127., http://ekutup.dpt.gov.tr/saglik . GÜMÜŞ, Erdal, “Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sistemi:Mevcut Durum, Sorunlar ve Öneriler”, SETA Analiz, Ağustos 2010, www.setav.org.
• OECD, “Labour Force Participation Rate”, Labour Force Statistics, www.oecd.org. SCHREYOGG, Jonas; KIN, Lim Meng; “Health-Care Reforms In Singapore – Twenty Years Of Medical Saving Accounts”, http://www.cesifo-group.de/portal/pls/ portal/docs/1/1193588.PDF.
• SOSYAL GÜVENLİK KURUMU, Aylık İstatistik Bülteni, Eylül 2011, Aktüerya ve Fon
• Yönetimi Daire Başkanlığı. EK 1: 2010 Aralık Dönemi İtibariyle 4/a Sigortalılarının Yaş Bazında