TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ

Yıl 2018, Sayı: 13, 84 - 115, 01.03.2018

Dilek Öner Şimşek

https://doi.org/10.21441/sguz.2018.66

Cited By: 10

Öz

Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de acil sağlık hizmetlerine başvuru sayısının ve acil

sağlık hizmetlerine yapılan harcamaların artması büyük bir sorun haline gelmiştir.

Acil sağlık hizmetlerine acil hastalar kadar acil olmayan hastalar da başvurmaktadır.

Sağlık hizmet sunucularınca acil hastalar ile acil olmayan hastaların belirlenmesi

ve hangi hastanın önce bakılacağına karar verilmesi amacıyla triaj ölçekleri

kullanılmaktadır. Triaj ölçekleri acil servisin etkin kullanımı ve acil hastalara

zamanında müdahele edilmesi bakımından önemlidir. Bu çalışmada, Türkiye

ve dünya genelinde kullanılan triaj ölçekleri araştırılmış, acil sağlık hizmetlerine

başvuran kişilerin demografik yapısı incelenmiş ve veri madenciliği yöntemlerinde

sıkça başvurulan lojistik regresyon modeli kullanılarak yeşil triaj kodundaki

başvuruları etkileyen faktörler belirlenmiştir. Yapılan çalışma sonucunda acil servise

başvuran hastaların yaklaşık %55’inin acil olmadığı, acil servise en çok 25-44 yaş

aralığındaki kişilerin başvurduğu görülmüştür. Bununla birlikte, acil servise başvuran

kişi sayısının en çok Karadeniz Bölgesi’nde olduğu ve başvuruların en çok Sağlık

Bakanlığı 2. basamak hastanelerine yapıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca kadınların ve

bekarların acil servise daha çok başvuru yaptığı gözlenmiştir. Kurulan modele göre

ise acil servise başvuran bir kişinin yeşil triaj kodunu almasında medeni durum, gelir

seviyesi ve cinsiyet bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı, ancak

İç Anadolu Bölgesi’nde, diğer hastane türlerinde ve 1-14 yaş grubundakilerde yeşil

triaj kodu alma oranının daha yüksek olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Triaj, lojistik regresyon, acil sağlık hizmetleri, acil servis

Kaynakça

• Azeredo, T. R. M., Guedes, H. M., Almeida, R. A. R. , Chianca, T. C. M., & Martins, J. C. A. (2015). Efficacy of the Manchester Triage System: a Systematic Review.
• International Emergency Nursing, 23(2), 47-52. doi: 10.1016/j.ienj.2014.06.001. Bircan, H. (2004). Lojistik Regresyon Analizi: Tıp Verileri Üzerine Bir Uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2004/2, 185-208.
• Bozkurt, S. (2005). Bir Aylık Dönemde Acil Servise Başvuran Hastaların Acil Servis Başvurularının Karşılaştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Acil Tıp Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, İzmir.
• Brillman, J.C., Doezema, D., Tandberg, D., Sklar, D.P., Davis, K.D., Simms, S., & Skipper, B.J. (1996). Triage: Limitations in Predicting Need for Emergent Care and Hospital Admission. Ann Emerg Med, 27(4), 493-500.
• Buschorn, H. M., Strout, T. D, Sholl, J. M., Baumann, M. R., & Junction, G. (2013). Emergency Medical Services Triage Using the Emergency Severity Index: Is it Reliable and Valid? 39(5), 55-63.
• Christ, M., Grossmann, F., Winter, D., Bingisser, R., & Platz, E. (2010). Modern Triage in the Emergency Department. Deutsches Arzteblatt International, 107(50), 892-898.
• Çevik, C. & Tekir Ö. (2014). Acil Servis Başvurularının Tanı Kodları, Triyaj ve Sosyodemografik Açıdan Değerlendirilmesi. Balıkesir Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 102-107.
• Derlet, R. & Richards, J. (2000). Overcrowding in the Nations’s Emergency Departments: Complex Cuses and Disturbing Effects. Annals of Emergency Medicine, 35 (1), 63-68.
• Ersel, M., Karcıoğlu, Ö., Yanturalı, S., Yürüktümen, A.., Sever, M., & Tunç, M. A. (2006). Bir Acil Servisin Kullanım Özellikleri ve Başvuran Hastaların Aciliyetinin Hekim ve Hasta Açısından Değerlendirilmesi. Turkish Journal of Emergency Medicine, 6(1), 25-35.
• Fernandes, C. M., Tanabe, P., Gilboy, N., Johnson, L. A., McNair, R. S., Rosenau, A. M., Sawchuk, P., Thompson, D. A., Travers, D. A., Bonalumi, N, & Suter, R. E. (2005). Five-Level Triage: A Report from the ACEP/ENA Five Level Triage Task Force. Journal of Emergency Nursing, 31(1), 39-50.
• Gilboy, N., Tanabe, P., Travers, D., & Rosenau, A. M. (2012). Emergency Severity Index a Triage Tool for Emergency Department Care.
• Güner, Z. B. (2014). Veri Madenciliğinde Cart ve Lojistik Regresyon Analizinin Yeri: İlaç Provizyon Sistemi Verileri Üzerinde Örnek Bir Uygulama. Sosyal Güvence, Sayı:6. doi: 10.21441/sguz.2014617906.
• Jayaprakash, N., O’Sullivan, R., Bey, T., Ahmed, S. S., & Lotfipour, S. (2009). Crowding and Delivery of Heathcare in Emergency Departments: The European Perspective. Western Journal of Emergency Medicine, 10(4), 233-239.
• Jimenez, J. G., Murray, M. J., Beveridge, R., Pons, J. P., Cortes, E.A., Garriqos, J. B., & Ferre, M. B. (2003). Implementation of the Canadian Emergency Department Triage and Acuity Scale in the Principality of Andorra: Can Triage Parameters Serve as Emergency Department Quality Indicators? Canadian Journal of Emergency Medicine, 5(5), 315-322.
• Kılıçaslan, İ., Bozan, H., Oktay, H., & Göksu, E. (2005). Türkiye’de Acil Servise Başvuran Hastaların Demografik Özellikleri. Turkish Journal of Emergency Medicine, 5(1), 5-13.
• McCaig, L.F., (1994). National Hospital Ambulatory Medical Care Survey: 1992 Emergency Department Summary. National Center for Health Statistics, 245, 1-12.
• Martins, H.M.G., Cuña, L.M.D.C.D., & Freitas, P., (2009). Is Manchester (MTS) more than a Triage System? A Study of Its Association with Mortality and Admission to a Large Portuguese Hospital. Emergency Medicine Journal. 26, 183–186.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2011). Triaj. http://mtegm.meb.gov.tr/program/dokuman/ modul/AC%C4%B0L%20SA%C4%9ELIK%20H%C4%B0ZMETLER%C4%B0/ AC%C4%B0L%20KURTARMA%20TEKN%C4%B0KLER%C4%B0/Triaj.pdf adresinden ulaşılmıştır.
• Öngün, Ü. (2012). Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Adrenerjik, İnhalantların Veri Madenciliği Teknikleriyle Analizi. Sosyal Güvenlik Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Pardey, T. G. M. (2006). The Clinical Practice of Emergency Department Triage: Applicatioon of the Australasian Triage Scale-An Extended Literature Review Part I: Evolution of the ATS. 9(4), 155-162.
• Polat, O. (2014). Acil Tıp ve Triaj Nedir? http://aciltip.medicine.ankara.edu.tr/ files/2014/10/d5_d5_aciltiptriaj.pdf, adresinden ulaşılmıştır.
• Richard, B. (1995). Telephone Triage Cuts Costly ER Visits, The Wall Street Journal. Rocovich, C. & Trushnaa, P. (2012). Emergency Department Visits: Why adults choose the mergency room over a primary care physician visit during regular Office hours?. World Journal of Emergency Medicine, 3 (2), 91-97.
• Sağlık Bakanlığı. (2009). Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ.
• Sağlık Bakanlığı. (2010). Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği.
• Sağlık Bakanlığı. (2013). Acil Servis İşleyiş Prosedürü.
• Sağlık Bakanlığı. (2012). Acil Sağlık Hizmetlerinde Yeşil Alan Uygulaması.
• Sağlık Bakanlığı. (2014). Acil Sağlık Hizmetlerinde Yeşil Alan Uygulaması Hakkında Genelge.
• Shaw, K., Selbest, S., & Gill, B. (1990). Indigent Children Who are Denied Care in the Emergency Department. Ann Emerg Med, 19, 59-62.
• Streger, M. R. (1998). Prehospital Triage. Emerg Med Serv., 27(6), 23-27.
• Tatlıdil, H. (1996). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Cem Web Ofset, Ankara.
• Van der Wulp, I., Van Baar, M.E., & Schrijvers, A.J., (2008). Reliability and Validity of the Manchester Triage System in a General Emergency Department Patient Population in the Netherlands: Results of a Simulation Study. Emergency Medicine Journal. 25, 431–434.
• Van, G. R., Delooz, H., & Sermeus, W. (2001). Systematic Triage in the Emergency Department Using Australian National Triage Scale: a Pilot Project. European Journal of Emergency Medicine, 8(1), 3-7.
• Williams, R. M. (1996). Triage and Emergency Department Services. Annals of Emergency Medicine, 27(4), 506-508.
• http://www.turkiyegazetesi.com.tr/Genel/a503113.aspx/ (Erişim zamanı 10.07.2017).