TÜRKİYE’DE 1980-2014 YILLARI ARASINDA KİŞİ BAŞI KAMU SAĞLIK HARCAMALARI İLE KİŞİ BAŞI GAYRİ SAFİ YURT İÇİ HASILA ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Sayı: 14, 1 - 27, 31.12.2018

Canser Boz , Özgür Aslan

https://doi.org/10.21441/sguz.2018.67

Öz

Bir ülkenin en önemli kaynaklarından birisi beşeri sermayedir. Toplumu oluşturan

bireylerin ve dolayısıyla toplumun en büyük zenginliği ise sağlığıdır. Ekonomi

literatüründe özellikle ekonomik büyüme ve gelir üzerindeki etkisi nedeniyle sağlık

harcamaları sıklıkla tartışılmaktadır. Yapılan çalışmalarda daha çok toplam sağlık

harcaması üzerinde durulmaktadır. Bu çalışmada mevcut literatüre ilave olarak

kamu sağlık harcamalarına bağlamında Türkiye’de 1980-2014 yılları arasında yıllık

veriler kullanılarak satın alma gücü paritesine göre hesaplanmış toplam kişi başı

kamu sağlık harcamaları ile kişi başı gayri safi yurt içi hâsıla (GSYH) arasındaki

ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır. Çalışmada ekonometrik analizler kapsamında Toda

Yamamoto nedensellik analizi ve VAR (Vektör Otoregresyon) modeli uygulanmıştır.

Çalışmanın sonuçlarına göre kişi başı kamu sağlık harcamalarından kişi başı

GSYH’ye doğru tek yönlü bir nedensellik tespit edilmiş iken, kişi başı GSYH’den

kişi başına düşen kamu sağlık harcamalarına doğru anlamlı bir nedensellik tespit

edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, sağlık harcamaları, ekonomik büyüme, VAR, Toda Yamamoto

Kaynakça

• Aboubacar, B.,ve Xu, D. (2017). The Impact of Health Expenditure on the Economic Growth in Sub-Saharan Africa. Theoretical Economics Letters, 7, 615-622.
• Ak, R. (2012). The Relationship Between Health Expenditures and Economic Growth: Turkish Case. Int.J.Buss.Mgt.Eco.Res, 3(1), 404-409.
• Akar, S. (2014). Türkiye’de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yönetim ve Ekonomi, 21(1), 311-322.
• Akıncı, A., ve Tuncer, G. (2016). Türkiye’de Sağlık Harcamaları İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki, Sayıştay Dergisi, 102, 47-61.
• Akkas, M. E., ve Sayılgan, G. (2015). Housing Prices And Mortgage Interest Rate: Toda-Yamamoto Causality Test. Journal of Economics, Finance and Accounting, 2(4), 572-583.
• Ateş, M. (2011). Sağlık İşletmeciliği. 1. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Aydemir, C., ve Baylan, S. (2015). Sağlık Harcamaları Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 7(13), 417-435.
• Başar, S., Künü, S. ve Bozman, G. (2016). Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10,189-204.
• Bedir, S. (2016). Healthcare Expenditure and Economic Growth in Developing Countries. Advances in Economics and Business, 4(2), 76-86.
• Boussalem, F., Boussalem, Z. ve Taiba, A. (2014). The Relationship Between Public Spending On Health And Economic Growth İn Algeria: Testing For Co-İntegration And Causality. International Journal of Business and Management, 2(3), 25-39.
• Çalışkan, Ş., Karabacak, M. ve Meçik, O. (2013). Türkiye’de Sağlık-Ekonomik Büyüme İlişkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 123-130.
• Çelik, Y. (2013). Sağlık Ekonomisi. 1 Baskı, Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Çetin, M. ve Ecevit, E. (2010), Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 166-182.
• Çevik, S. (2013), Kamu Sağlık Harcamalarının Sağlık Sonuçları Üzerindeki Etkisi: Ülkelerin Gelir Seviyelerine Göre Bir Karşılaştırma. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 48(2), 113-133.
• Dünya Sağlık Örgütü (2015) Countries Statistic: 20 Ağustos 2017 tarihinde http:// apps.who.int/gho/data/node.main.HS04?lang=en adresinden ulaşılmıştır.
• Kobelt, G. (2013). Health Economics: An Introduction to Economic Evalution. 3th Edition: London: Offi ce of Health Economics.
• Kurt, S. (2015). Government Health Expenditures And Economic Growth: A Feder– Ram Approach For The Case Of Turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(2), 441-447.
• Kutlar, A. ve Torun, P. (2017), Türkiye’de Kanserin Ekonomik Maliyetleri. 1. Baskı, III. IBANESS Congress Series, Edirne.
• Lütkepohl, H. (1991). Introduction to Multiple Time Series, Springer, New York. MacKinnon, J. G. (1996). Numerical Distribution Functions For Unit Root And Cointegration Tests. Journal of Applied Econometrics, 11, 601–618.
• Maduka, A. C., Madichie, C. ve Ekesiobi, C. (2016). Health Care Expenditure, Health Outcomes, and Economic Growth Nexus in Nigeria: A Toda –Yamamoto Causality Approach. Unifi ed Journal of Economics and International Finance, 2(1), 1-10.
• Mexican Commission on Macroeconomics and Health. (2004). Investing in Health For Economic Development, Mexico.
• Mushkin, S. (1962). Health as an Investment. Journal of Political Economy, 70 (5), 129-157.
• Mutlu, A. ve Işık, A. (2012). Sağlık Ekonomisine Giriş. 1. Baskı, Bursa: Ekin Yayıncılık
• OECD (2016). OECD Health Data 26 Temmuz 2017 tarihinde http://www.oecd.org/ els/health-systems/health-data adresinden ulaşılmıştır.
• Özsoy, C. (2009). Türkiye’de Eğitim Ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli İle Analizi. The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management, 4, 71-83.