FARMAKOEKONOMİ BAĞLAMINDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI: YOUTUBE VİDEOLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2021, Sayı: 19, 475 - 497, 31.12.2021

Ülkü Melike Alptekin , Emir Hasan Ölmez Özgür Arslan

https://doi.org/10.21441/sosyalguvence.1050922

Cited By: 1

Öz

Ekonomik kaynakların etkili ve verimli kullanılması ülkeler açısından oldukça önemlidir. Özellikle sağlık alanında yapılan yatırımlar, kullanılan sarf malzemeler ve ilaç gibi unsurların kullanımı giderek artmaktadır. İlaç kullanımı hem insan sağlığı hem de ülke ekonomisi açısından önemi yadsınamaz bir gerçekliktir. Bu nedenle, akılcı ilaç kullanımı ilacın doğru zamanda, yeterli dozda ve en uygun maliyette kullanılması olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla ilaç harcamaları, sağlık harcamaları içerisinde önemli bir paya sahip olup, farmakoekonomik değerlendirmelerin yapılması gerekmektedir. Bu çalışmada, YouTube’da paylaşılan akılcı ilaç kullanımı ile ilgili en çok görüntülenen 50 video incelenmiş, verilerin frekans analizinde SPSS 24,0 paket programı kullanılmış ve videoların “HON Kriterlerine” göre değerlendirmeleri yapılmıştır. Veriler incelendiğinde, akılcı ilaç kullanımına yönelik videoların HON Kriterlerinin tamamını karşılamadığı, videoların çoğunluğunun güncel olmadığı ve profesyonelce hazırlanmamasından dolayı izlenme sayılarının düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Farmakoekonomi, akılcı ilaç kullanımı, YouTube, HON kriterleri.

Kaynakça

• Freeman, B., & Chapman, S. (2007). Is “YouTube” telling or selling you something? Tobacco content on the YouTube video-sharing website. Tobacco Control, 16(3), 207-210.
• Gabarron E., Fernandez-Luque L., Armayones M., & Lau A. Y. (2013). Identifying measures used for assessing quality of YouTube videos with patient health information: A review of current literature. Interactive Journal of Medical Research, 2(1), 1-9.
• Gökalp O., & Mollaoğlu H. (2003). Uygunsuz ilaç kullanımı. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 10(2), 17-20.
• Gökçen, H. B., & Gümüşsuyu, G. (2019). A quality analysis of disc herniation videos on YouTube. World Neurosurgery, 124, e799-e804.
• Hopefl, A. W. (1992). Costs of pharmaceutical care: Can the profession do anything?, Ann. Pharmacother, 26, 1585-1588.
• http://www.akilciilac.gov.tr/ adresinden ulaşılmıştır.
• https://wearesocial.com/digital-2020 adresinden ulaşılmıştır.
• https://www.hon.ch/HONcode/Patients/Visitor/visitor.html adresinden ulaşılmıştır.
• Hussin, M., Frazier, S., & Thompson, J. K. (2011). Fat stigmatization on YouTube: A content analysis. Body Image, 8(1), 90-92.
• İskit, A. B. (2006). Akılcı ilaç kullanımı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 15(7), 4-5.
• Johnson, K. F., Brookover, D. L., Borden, N. J., Worth, A. K., Temple, P., & Mahan, L. B. (2021). What YouTube narratives reveal about online support, counseling entrance, and how Black Americans manage depression symptomatology. Informatics for Health and Social Care, 46(1), 84-89.
• Karlsen R., Morell J. E. B., Fernandez-Luque L., & Salcedo V. T. (2013). A domain-based approah for retrieving trustwordy health videos from YouTube. Medinfo, 192, 1008.
• Keelan, J., Pavri-Garcia, V., Tomlinson, G., & Wilson, K. (2007). YouTube as a source of information on immunization: A content analysis. Jama, 298(21), 2482-2484.
• Kozma, C. M., Reeder, C. E., & Schulz, R. M., (1993). Economic, clinical, and humanistic outcomes: A plannig model for pharmacoeconomic research. Clinical Therapeutics, 15, 1121-32.
• Kumar, S., & Baldi, A. (2013). Pharmacoeconomics: Principles, methods and economic evaluation of drug therapies. PharmTechMedica, 2, 362-369.
• Lawrentschuk, N., Sasges, D., Tasevski, R., Abouassaly, R., Scott, A. M., & Davis, I. D. (2012). Oncology health information quality on the Internet: A multilingual evaluation. Annals of Surgical Oncology, 19(3), 706-713.
• Li, H. O. Y., Bailey, A., Huynh, D., & Chan, J. (2020). YouTube as a source of information on COVID-19: A pandemic of misinformation?. BMJ Global Health, 5(5), 1-6.
• McGhan, W. F., Rowland, C. R., & Bootman, J. L. (1978). Cost-benefit and cost-effectiveness: Methodologies for evaluating innovative pharmaceutical services. American Journal of Hospital Pharmacy, 35, 133-140.
• Neumann, P. J. (1999). Methods of cost-effectiveness analysis in the evaluation of new antipsychotics: Implication for schizophrenia treatment. The Journal of Clinical Psychiatry, 60, 9-16.
• Ofori-Asenso, R., & Agyeman A. A. (2016). Irrational use of medicines a summary of key concepts. Pharmacy, 4(4):35, 1-13. doi:10.3390/pharmacy4040035.
• Ovenden, C. D., & Brooks, F. M. (2018). Anterior cervical discectomy and fusion YouTube videos as a source of patient education. Asian Spine Journal, 12(6), 987.
• Pedersen, K. M. (2003). Pharmacoeconomics-survey and status. Ugeskr Laeger, 165(16), 1670-1674.
• Sağır, M., & Parlakpınar, H. (2014). Akılcı ilaç kullanımı. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 32-35.
• Stellefson, M., Chaney, B., Ochipa, K., Chaney, D., Haider, Z., Hanik, B., … Bernhardt, J. M. (2014). YouTube as a source of chronic obstructive pulmonary disease patient education: A social media content analysis. Chronic Respiratory Disease, 11(2), 61-71.
• Toklu, H., Rümeysa D., Bülent G., Ersin Y., & Gül D. (2012). Rational drug use awareness of the nurses in the Turkish Republic of Northern Cyprus Near East University Hospital. Marmara Pharmaceutcal Journal. 2, 150-154. 10.12991/201216413.
• Townsend, R. J. (1986). Post marketing drug research and development: An industry clinical pharmacist perspective. Am. J. Pharm. Educ., 50, 480-482.
• Walley, T., Haycox, A., Boland, A., & Livingstone, C. (2004). Pharmacoeconomics, Walley T., Chapter 9. Pharmacoeconomics and Economic Evaluation of Drug Therapies, University of Liverpool, https://www.elsevier.com/books/pharmacoeconomics/walley/978-0-443-07240-6 adresinden ulaşılmıştır.
• Waters, R. D., & Jones, P. M. (2011). Using video to build an organization’s identity and brand: A content analysis of nonprofit organizations’ YouTube videos. Journal of Nonprofit & Public Sector Marketing, 23(3), 248-268.
• WHO (1987). The Rational use of drugs: Report of the conference of experts, Nairobi, 25-29 November 1985. Geneva: World Health Organization. WHO (2005). Antimicrobial resistance: A threat to global health security. Rational use of medicines by prescribers and patients. Apr; A58/14.
• WHO (2010). The world health report, health systems financing, the path to universal coverage, achieving better health outcomes and efficiency gains through rational use of medicine technical brief series. Brief, No:3.
• Williams, D., Sullivan S. J., Schneiders A. G., Ahmed O. H., Lee H., Balasundaram A. P., & McCrory P. R. (2013). Big hits on the small screen: An evaluation of concussion-related videos on YouTube. British Journal of Sports Medicine, 48(2), 1-5.
• Wong V. S. S., Stevenson M., & Selwa L. (2013). The presentation of seizures and epilepsy in YouTube videos. Epilepsy & Behavior, 27(1), 247-250.
• Yeğenoğlu, S., & Emre, H. (2004). Farmakoekonomi alanında temel kavramlar. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 33(1):41-61.
• Yılmaztürk, A. (2013). Türkiye’de ve dünyada akılcı ilaç kullanımı. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 42-49.
• Zraick, R. I., Azios, M., Handley, M. M., Bellon-Harn, M. L., & Manchaiah, V. (2021). Quality and readability of internet information about stuttering. Journal of Fluency Disorders, 67, 105824.