Çalışma Hayatında Engelliler ve Sendikalara Yönelik Tutumları

Yıl 2025, Sayı: 27, 1535 - 1557, 30.01.2025

Onur Çadırlı , Hilmi Etci

https://doi.org/10.21441/sosyalguvence.1535544

Öz

Günümüze küreselleşme ve Neo-liberal politikaların etkisiyle toplumsal yapı, teknoloji, ekonomi ve sosyo-kültürel alanlar etkilenmiş; geçmişte fabrikalarda birarada çalışan işçiler, esnek ve uzaktan çalışma gibi istihdam modelleri ile aynı fiziksel mekanı paylaşmadan çalışmaya başlamıştır. Bu değişimler, özellikle sendikacılığı olumsuz etkilemiştir. Sendikaların içinde bulunduğu krizin aşılmasında, sendikal faaliyetlere katılım konusunda yetersizlik yaşayan dezavantajlı grupların işgücüne katılımını sağlamak, iş yerinde karşılaştıkları fiziksel ve psikolojik engelleri sonlandırmak veya azaltmak amacıyla engelli bireylerin sendikalara bakış açısının ortaya konulması gerektiği düşünülmektedir. Bu çalışmada, engelli bireylerin çalışma hayatında yaşadıkları sorunlar ve sendikalara yönelik tutumları ortaya konulmaktadır. Bu amaçla, Muğla ilinde ikamet eden 18 engelli çalışanla derinlemesine görüşmelerle elde edilen verilere dayalı bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Görüşme verileri betimsel analiz tekniği ile sorgulanmıştır. Katılımcıların büyük çoğunluğu; istihdam koşulları, çalışma hayatındaki kolaylık/zorluklar ve sendikal farkındalık hakkında benzer cevaplar vermiştir. Özellikle ücretler ve işyerindeki fiziksel eksiklikler vurgulanmaktadır. Katılımcılar sendikalara yönelik tutumlarında olumsuz bir bakış sergilemektedirler. Benzer biçimde katılımcıların büyük bir çoğunluğu, sendikaların güçlü olmadığını veya güçlü olmalarına rağmen hakları korumada yetersiz veya istemsiz olduğunun üzerinde durmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

: Sendika , Sendikal Kriz , Engelliler

Individuals With Disabilities In The Workforce And Their Attitudes Toward Trade

Öz

The influence of globalization and neoliberal policies has significantly impacted social structures, technology, the economy, and socio-cultural domains. In the past, workers who were employed together in factories have transitioned to employment models such as flexible and remote work, enabling them to perform their duties without sharing the same physical space. These changes have had notably negative impacts on unionization. Overcoming the crisis faced by trade unions necessitates increasing the workforce participation of disadvantaged groups who encounter challenges in engaging with union activities. In this context, it is critical to examine the perspectives of individuals with disabilities toward unions, with the aim of reducing or eliminating the physical and psychological barriers they face in the workplace. This study investigates the workplace challenges experienced by individuals with disabilities and their attitudes toward trade unions. To achieve this objective, a field study was conducted involving in-depth interviews with 18 employees with disabilities residing in Muğla Province. The data collected from these interviews were analyzed using descriptive analysis techniques. The majority of participants provided similar responses regarding employment conditions, the challenges and benefits of working life, and awareness of trade unions. Notably, issues such as wages and physical deficiencies in the workplace were emphasized. Participants expressed negative attitudes toward trade unions. Furthermore, a significant majority of participants indicated that unions were either weak or, despite their potential strength, insufficient or unwilling to protect workers' rights.

Anahtar Kelimeler

Trade Union , Union Crisis , Disabled Individuals

Kaynakça

• Ağar, A. & Kızıltan, B. (2022). Ofis çalışanlarında kas iskelet sistemi sorunları ve ergonomi. Ohs Academy, 5(1), 50-56.
• Aykaç, M. & Balcı, B. (2016). Endüstri ilişkileri ve insan kaynakları yönetimi: tamamlayıcı mı, ikame mi?. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 5(1), 1-25.
• Bakan, Y. & Büyükbeşe, T. (2004). Çalışanların iş güvencesi ve genel iş davranışları ilişkisi: bir alan çalışması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (23), 33-59.
• Çağlar, S. (2012). Engellilerin erişebilirlik hakkı ve Türkiye’de erişebilirlikleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 61(2), 541-598.
• Çoban, B. (2013). Sendikal örgütlenmede yeni deneyimler ve değişen stratejiler. Çalışma ve Toplum, 3(38), 375-412.
• Erol Karaca, Z. & Nam, D. (2021). Kronik bir sosyal sorun: engellilere yönelik ayrımcılık. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 167-194.
• Etci, H. (2018). 2000 Sonrasında Türkiye’de gerekçeleri ile sendikal kriz. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 19(43 Sıtkı Koçman'ın Anısına Armağan), 125-149.
• Genç, Y. & Çat, G. (2013). Engellilerin istihdamı ve sosyal içerme ilişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 363-393.
• Gerşil, G. & Aracı, M. (2006). Küreselleşme sürecinde Türk işçi sendikacılığı ve yaşanan örgütlenme sorunu. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16).
• Güler, Z. (2015). Özel politika gerektiren grupların iş yaşamındaki sağlık ve güvenlik riskleri ile kontrol tedbirleri, Çalışma Dünyası Dergisi, (2), 117- 134.
• Hacıoğlu, S. (2014). Bir örgütsel bağlılık türü olarak sendikal bağlılık ve bir sendika örneği. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi).
• Haşıloğlu, S. B., Baran, T. & Aydın, O. (2015). Pazarlama araştırmalarındaki potansiyel problemlere yönelik bir araştırma: kolayda örnekleme ve sıklık ifadeli ölçek maddeleri. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 2(1), 19-28.
• ILO. “Sendikalaşma Oranları-2020, (Çevrimiçi), International Labour Organization, https://rshiny.ilo.org/dataexplorer5/?lang=en&id=ILR_TUMT_NOC_%20RT_A, Erişim: 03.12.2024.
• EYHGM Yaşlı İstatistik Bülteni, (2020). https://www.aile.gov.tr/media/42250/istatistik-bulteni-2020-mart.pdf, Erişim Tarihi: 27.05.2023.
• Işık, V. (2018). Sendikal örgütlenme krizi ve çıkış yollarına ilişkin AB’den örnekler. European Journal of Managerial Research, 2(3), 8-22.
• Kanyılmaz Polat, E. (2020). Engelli bireylerin çalışma yaşamında karşılaştıkları sorunlara yönelik nitel bir araştırma: Çanakkale örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 869-897.
• Mahiroğulları, A. (2012a). XXI. yüzyıla girerken sendikacılık: günümüzdeki değişim, dönüşüm ve gelecek için arayışlar. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1(1), 9-33.
• Mahiroğulları, A. (2012b). Sendika-siyaset ilişkisinin teorik çerçevesi ve günümüzdeki düzeyi, Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1(1), 8-23.
• Manav Özdemir, A. E. & Urhanoğlu, İ. (2022). Türk iş hukukunda ücretin güvencesi. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi. (2), 1437-1472.
• Öcal, T. (2010). Sendikal kimlik. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (50), 563-573.
• Urhan, B. (2005). Türkiye'de sendikal örgütlenmede yaşanan güven ve dayanışma sorunları. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(4), 57-88.
• Urhan, B. (2012). İşçilerin sendikaya üye olma nedenleri ve sendikaların yeni üye kazanmaya yönelik stratejileri. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(2), 33-56.
• Yıldırımalp, S. (2021). Ayrımcılık temelli dışlanma: Türkiye’de çalışma hayatında kadınlar. Sosyal Güvenlik Dergisi, 11(2), 321-346.