Çalışma Hayatında Engelliler ve Sendikalara Yönelik Tutumları

Yıl 2025, Sayı: 27, 1508 - 1530, 30.01.2025

Onur Çadırlı , Hilmi Etci

https://doi.org/10.21441/sosyalguvence.1535544

Öz

Geçmişten günümüze küreselleşmenin ve neoliberal politikaların etkisiyle toplum yapısı, teknoloji, ekonomi ve sosyokültürel alanlar etkilenmiş olup daha önceleri fabrikalarda aynı anda çalışan işçiler, esnek çalışma, uzaktan çalışma gibi çalışmalar sebebiyle birlik içinde çalışamamaya başlamıştır. Bu değişiklikler özellikle sendikacılığı olumsuz etkilemiştir. Sendikaların içerisinde bulunduğu krizin aşılmasında sendikal faaliyetlere katılım konusunda yetersizlik yaşayan dezavantajlı grupların iş gücüne katılımını sağlamak, iş yerinde karşılaştıkları fiziksel ve psikolojik engelleri sonlandırmak veya azaltmak amacıyla engelli bireylerin sendikalara bakış açılarının ortaya konulması gerektiği düşünülmektedir. Çalışmada engelli çalışanların çalışma hayatında yaşadıkları sorunlar ve engelli çalışanların sendikalara yönelik algıları ortaya konulmaktadır. Buna göre, Muğla ilinde ikamet eden 18 engelli çalışanla derinlemesine görüşmelerle elde edilen verilere dayalı bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Görüşme verileri betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Katılımcıların büyük çoğunluğu çalışma koşulları, çalışma hayatındaki kolaylık/zorluklar ve sendikal farkındalık hakkında benzer cevaplar vermişlerdir. Özellikle ücret, işyerindeki fiziksel eksiklikler ve sendikalara bakış konularında büyük bir oranı memnun olmamakla birlikte; sendikalara hak mücadelesi için değil, zorunluluk veya ek gelir sebebiyle girdiklerini belirtmişlerdir. Yine büyük bir çoğunluğu sendikaların haklarını korumadığını, sendikaların güçlü olmadığını veya güçlü olmalarına rağmen hakları korumada yetersiz veya istemsiz olduğunun üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sendika, sendikal kriz, engelliler.

INDIVIDUALS WITH DISABILITIES IN THE WORKFORCE AND THEIR ATTITUDES TOWARD TRADE UNIONS

Öz

Kaynakça

• Ağar, A. & Kızıltan, B. (2022). Ofis çalışanlarında kas iskelet sistemi sorunları ve ergonomi. Ohs Academy, 5(1), 50-56.
• Aykaç, M. & Balcı, B. (2016). Endüstri ilişkileri ve insan kaynakları yönetimi: tamamlayıcı mı, ikame mi?. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 5(1), 1-25.
• Bakan, Y. & Büyükbeşe, T. (2004). Çalışanların iş güvencesi ve genel iş davranışları ilişkisi: bir alan çalışması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (23), 33-59.
• Çağlar, S. (2012). Engellilerin erişebilirlik hakkı ve Türkiye’de erişebilirlikleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 61(2), 541-598.
• Çoban, B. (2013). Sendikal örgütlenmede yeni deneyimler ve değişen stratejiler. Çalışma ve Toplum, 3(38), 375-412.
• Erol Karaca, Z. & Nam, D. (2021). Kronik bir sosyal sorun: engellilere yönelik ayrımcılık. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 167-194.
• Etci, H. (2018). 2000 Sonrasında Türkiye’de gerekçeleri ile sendikal kriz. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 19(43 Sıtkı Koçman'ın Anısına Armağan), 125-149.
• Genç, Y. & Çat, G. (2013). Engellilerin istihdamı ve sosyal içerme ilişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 363-393.
• Gerşil, G. & Aracı, M. (2006). Küreselleşme sürecinde Türk işçi sendikacılığı ve yaşanan örgütlenme sorunu. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16).
• Güler, Z. (2015). Özel politika gerektiren grupların iş yaşamındaki sağlık ve güvenlik riskleri ile kontrol tedbirleri, Çalışma Dünyası Dergisi, (2), 117- 134.
• Hacıoğlu, S. (2014). Bir örgütsel bağlılık türü olarak sendikal bağlılık ve bir sendika örneği. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi).
• Haşıloğlu, S. B., Baran, T. & Aydın, O. (2015). Pazarlama araştırmalarındaki potansiyel problemlere yönelik bir araştırma: kolayda örnekleme ve sıklık ifadeli ölçek maddeleri. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 2(1), 19-28.
• ILO. “Sendikalaşma Oranları-2020, (Çevrimiçi), International Labour Organization, https://rshiny.ilo.org/dataexplorer5/?lang=en&id=ILR_TUMT_NOC_%20RT_A, Erişim: 03.12.2024.
• EYHGM Yaşlı İstatistik Bülteni, (2020). https://www.aile.gov.tr/media/42250/istatistik-bulteni-2020-mart.pdf, Erişim Tarihi: 27.05.2023.
• Işık, V. (2018). Sendikal örgütlenme krizi ve çıkış yollarına ilişkin AB’den örnekler. European Journal of Managerial Research, 2(3), 8-22.
• Kanyılmaz Polat, E. (2020). Engelli bireylerin çalışma yaşamında karşılaştıkları sorunlara yönelik nitel bir araştırma: Çanakkale örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 869-897.
• Mahiroğulları, A. (2012a). XXI. yüzyıla girerken sendikacılık: günümüzdeki değişim, dönüşüm ve gelecek için arayışlar. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1(1), 9-33.
• Mahiroğulları, A. (2012b). Sendika-siyaset ilişkisinin teorik çerçevesi ve günümüzdeki düzeyi, Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1(1), 8-23.
• Manav Özdemir, A. E. & Urhanoğlu, İ. (2022). Türk iş hukukunda ücretin güvencesi. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi. (2), 1437-1472.
• Öcal, T. (2010). Sendikal kimlik. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (50), 563-573.
• Urhan, B. (2005). Türkiye'de sendikal örgütlenmede yaşanan güven ve dayanışma sorunları. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(4), 57-88.
• Urhan, B. (2012). İşçilerin sendikaya üye olma nedenleri ve sendikaların yeni üye kazanmaya yönelik stratejileri. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(2), 33-56.
• Yıldırımalp, S. (2021). Ayrımcılık temelli dışlanma: Türkiye’de çalışma hayatında kadınlar. Sosyal Güvenlik Dergisi, 11(2), 321-346.