An Evaluation Of Academic Studies On The Individual Pension System In Turkey

Yıl 2025, Sayı: 28, 1870 - 1907, 01.07.2025

Ali Kemal Terzi

https://doi.org/10.21441/sosyalguvence.1603545

Öz

This study aims to conduct a bibliometric and methodological analysis of postgraduate theses on the individual pension system in Turkey. A total of 44 theses registered in the National Thesis Center of the Council of Higher Education (YÖK) between 2003 and 2024 were analyzed to evaluate their contributions to the literature, research methods, and content. The analysis revealed that most theses were prepared at the master's level and were concentrated in disciplines such as economics, business administration, and insurance. Findings indicate that the individual pension system has significantly increased savings rates, contributed to the deepening of capital markets, and supported social protection mechanisms in Turkey. However, challenges in accessibility for low-income groups and participants' lack of adequate knowledge about the system were identified. The study highlights that automatic enrollment programs and state contributions have boosted interest in the system, yet broader incentives are required for long-term sustainability. Additionally, regional and demographic analyses demonstrated the need for a more inclusive and equitable pension system. In conclusion, these theses provide valuable insights with multidisciplinary approaches and contribute to the development of concrete policy recommendations aimed at addressing the system’s shortcomings.

Anahtar Kelimeler

Individual Pension System , Savings , Social Security , Economic Growth , Automatic Enrollment

Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yapılan Akademik Çalışmaların Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de bireysel emeklilik sistemi konusunda hazırlanan lisansüstü tezlerin bibliyometrik ve metodolojik analizini yapmayı amaçlamaktadır. 2003-2024 yılları arasında Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi’nde kayıtlı olan 44 tez incelenmiş ve bu tezlerin bireysel emeklilik sistemine dair literatüre katkıları, araştırma yöntemleri ve içerikleri değerlendirilmiştir. Araştırmada, tezlerin büyük çoğunluğunun yüksek lisans düzeyinde hazırlandığı ve ekonomi, işletme, sigortacılık gibi disiplinlerde yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Bulgular, bireysel emeklilik sisteminin Türkiye’de tasarruf oranlarını artırdığı, sermaye piyasalarının derinleşmesine katkı sağladığı ve sosyal koruma mekanizmalarını desteklediğini göstermektedir. Bununla birlikte, düşük gelir gruplarının sisteme erişimde zorluk yaşadığı ve katılımcıların sistem hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığı belirlenmiştir. Çalışmada, otomatik katılım uygulamalarının ve devlet katkılarının sisteme olan ilgiyi artırdığı ancak sürdürülebilirlik açısından daha geniş teşviklere ihtiyaç duyulduğu vurgulanmıştır. Ayrıca, bölgesel ve demografik analizler, bireysel emeklilik sisteminin eşitlikçi bir yapıya kavuşması gerektiğini ortaya koymuştur. Sonuç olarak, bu tezlerin bireysel emeklilik sistemine dair çok disiplinli yaklaşımları içeren değerli bilgiler sunduğu ve sistemin eksikliklerini gidermeye yönelik somut politika önerileri geliştirilmesine katkı sağladığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bireysel Emeklilik Sistemi , Tasarruf , Sosyal Güvenlik , Ekonomik Büyüme , Otomatik Katılım

Kaynakça

• Akın, F. (2008). Özel emeklilik fonları ve Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi üzerine bir araştırma (Doktora tezi). Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Finans ve Bankacılık Ana Bilim Dalı.
• Akkaya, Y. (2000). Sosyal güvenlik tarihi üzerine notlar. Toplum ve Hekim Paneli, 15(2).
• Akpınar, T., & Öğütoğulları, E. (2020). Türkiye’de sosyal güvenliğin kısa tarihçesi. Balkan ve Yakındoğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6.
• Alpar, B. (2000). ILO sosyal güvenlik nihai raporu ve gerçekleşen değişiklikler. Kamu-İş Dergisi, 5(4), 1-16.
• Alper, Y. (2003). Türkiye’de sosyal güvenlik ve sosyal sigortalar (2. basım). Bursa: Ekin Yayınevi.
• Altay, M. (2013). Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi: Aydın ili örneği (Yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Ana Bilim Dalı.
• Apak, S. ve Taşcıyan, K. H. (2010). Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sisteminin Gelişimi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2 (2), 121-129
• Arslan, F. (2006). Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi, fon yaratma kapasitesi ve sermaye piyasaları üzerine etkisi(Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı.
• Babat, S. (2013). Türkiye'de bireysel emeklilik sisteminin gelişimi: Fırsat eşitliği perspektifinden bir değerlendirme(Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı.
• Bağlan, C. (2006). Dünyada ve Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi (Yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı.
• Bağlar, M. (2019). Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi ve Türkiye ile Arjantin bireysel emeklilik sisteminin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Çankırı Karatekin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı.
• Can, A. (2019). Türkiye'de bireysel emeklilik sistemine dahil olanların sosyo-ekonomik durumları: Bir alan araştırması (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı.
• Ceritlioğlu, A. (2019). Türkiye'de bireysel emeklilik sisteminin cari denge üzerindeki etkisi (Yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Ana Bilim Dalı.
• Çelik, M. S. (2018). Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi ve sistemde değerlendirilen fonların performans ölçümü(Yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı.
• Çengelcik, Ç. P. (2019). Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi katılımcılarının fon tutarını belirlemeye yönelik bir analiz (Yüksek lisans tezi). Karabük Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aktüerya ve Risk Yönetimi Ana Bilim Dalı.
• Çıltık, M. M. (2010). Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi: Sorunlar ve çözüm önerileri (Yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Bölümü.
• Çukur, S. (2008). Türkiye’de ve Dünya’da bireysel emeklilik sistemi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dikme, B. (2024). Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi ve katılımcılarının tercihlerini etkileyen faktörlerin davranışsal finans ekseninde incelenmesi (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, Sigortacılık Ana Bilim Dalı.
• Doğan, O. (2016). Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi: Problemler ve çözüm önerileri (2007-2012) (Yüksek lisans tezi). Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Ana Bilim Dalı.
• Güvercin, H. (2004). Sosyal güvenlik kavramı ve Türkiye’de sosyal güvenliğin tarihçesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57(2).
• Hacılar, S. (2022). Financial literacy and individual pension system in Turkey: An area research in Ankara(Doktora tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bankacılık ve Finans Ana Bilim Dalı.
• Karabulut, A. (2016). Sosyal güvenlik hakkı ve 1982 Anayasasına yansımaları. İş ve Hayat, 2(3), 187-208.
• Karadeniz, Y. (2007). Türkiye'de bireysel emeklilik sisteminin sermaye piyasasına etkileri (Yüksek lisans tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı.
• Kaya, S. (2018). Türkiye'de bireysel emeklilik sisteminin gelişimi ve kullanımı (Yüksek lisans tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı.
• Korkmaz, S. (2019). Türkiye'de bireysel emeklilik sisteminin gelişim süreci ve etkileri (Yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı.
• Natof, A. (2010). Türkiye'de bireysel emeklilik sistemini oluşturan emeklilik fonları ve alternatif sermaye piyasaları araçları ile karşılaştırılması: 2003'den günümüze kadar (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Para Sermaye Piyasaları ve Finansal Kurumlar Ana Bilim Dalı.
• Öztürk, Y. (2010). Dünyada ve Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi: Türkiye performansı üzerine değerlendirmeler(Doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı.
• Rakıcı, C. ve Ela, M. (2016). Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Vergisel Teşvikler. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (3), 89-110.
• Rüzgar, B. ve Kaleağası, M. (2019). Bilgi Teknolojilerinden Yararlanarak Bireysel Emeklilik Sigortalarının Müşteriye Sunumunda Alternatif Yaklaşımlar, https://ab.org.tr/ab05/tammetin/34.pdf (Erişim Tarihi:27.11.2024), ss.1-16
• Şenocak, H. (2010). Sosyal güvenlik sistemini oluşturan bileşenlerin tarihi süreç ışığında değerlendirilmesi. Journal of Social Policy Conferences, 0(56).
• Topalhan, T. (2010). Türkiye’de altıncı yılında bireysel emeklilik sistemi ve uygulama sonuçları. Kamu-İş, 11(2), 165-210.
• Uluçay, H. (2018). Türkiye'de bireysel emeklilik sistemine giriş kararlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Ana Bilim Dalı.
• Verberi, C. (2019). The effects of individual retirement system over savings and capital markets in Turkey (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı.
• Yalçın, Ö. (2019). Türkiye'de bireysel emeklilik sisteminin gelişimine devlet katkısının etkisi üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sigortacılık Ana Bilim Dalı.