AHİLİK TEŞKİLATI VE SOSYAL HİZMET UYGULAMASININ EĞİTİCİLİK ROLÜ BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 59 - 73, 31.03.2022

Deniz Atılgan

Öz

Ahilik, 13. Yüzyılda insani ahlak değerlerini ve fütüvvet anlayışı temelleri üzerine kurulmuş olan, toplumsal yaşamda sosyal, ekonomik, kültürel fonksiyonları bulunan bir esnaf örgütlenmesidir. Tarihimizde sosyal yardım ve sosyal dayanışma açısından önemli bir yeri olan Ahilik teşkilatı, toplum yararına hizmetler yapmıştır. Bununla birlikte toplum yararına hizmetler yapan sivil toplum örgütlerinin en eski örneklerindendir. Ahiler, toplumda huzur ve barışın sağlanmasını amaçlamışlar, bunu sağlamak için de toplumun bileşenlerini bir çatı altında toplamışlardır. Bu örgütlenme sayesinde Anadolu’daki gençler, daha eğitimli ve ahlaklı bireyler olarak topluma kazandırılmıştır. Bu çalışmanın amacı toplumsal yaşama çeşitli katkıları bulunan Ahilik teşkilatının nasıl bir koruyucu-önleyici eğitim hizmeti analiz edip, bunun sosyal hizmet uygulamalarıyla ilişkisini incelemektir. Aynı zamanda sosyal hizmet uygulamaları ve Ahilik teşkilatının benzer yönleri hakkında detaylı çalışmaların gerçekleştirilmediği görülmüş, çalışmanın literatürdeki bu eksikliği gidermesi adına bir çözüm basamağı olabileceği düşünülmüştür. Araştırma, Ahilikle ilgili çalışmaların analiz edilip sosyal hizmet uygulamalarıyla ilişkisini ortaya koymak amacıyla nitel araştırma tekniklerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda Ahilik teşkilatı ve sosyal hizmet uygulamalarından olan eğiticilik faaliyetinin ortak bir amaca hizmet ettiği görülmüştür Her iki sistemde de halkın bilinçlendirilmesi, eğitimin koruyucu-önleyici bir hizmet olarak sunulduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ahilik, Ahi Teşkilatı, Eğitim, Sosyal Hizmet, Eğiticilik Rolü

INVESTIGATION OF THE AHILIK ORGANIZATION AND SOCIAL WORK PRACTICE IN TERMS OF EDUCATIONAL ROLE

Öz

Ahilik is an organization of tradesmen, which was founded in the 13th century on the basis of human moral values and understanding of futuwwa, and has social, economic and cultural functions in social life. The Ahi organization, which has an important place in our history in terms of social assistance and social solidarity, has rendered services for the benefit of society. At the same time, it is one of the oldest examples of non-governmental organizations providing services for the benefit of society. The Ahis aimed to ensure peace and tranquility in the society, and for this they gathered the components of the society under one roof. Thanks to this organization, young people in Anatolia were brought into society as more educated and moral individuals. The aim of this study is how to analyze the protective-preventive education service of the Ahi organization, which has various contributions to social life, and to examine its relationship with social work practices. At the same time, it was seen that detailed studies on social work practices and similar aspects of the Ahi organization were not carried out, and it was thought that the study could be a solution step in order to eliminate this deficiency in the literature. The research was carried out by using the document analysis method, one of the qualitative research techniques, in order to examine the studies on Ahi-order and to reveal its relationship with social work practices. As a result of the research, it has been seen that the Ahi organization and the education activity, which is one of the social work practices, serves a common purpose. It has been concluded that in both systems, raising awareness and education is offered as a protective-preventive service.

Anahtar Kelimeler

Ahilik, Ahi Organization, Education, Social Work, Educational Role

Kaynakça

• Arı, M. (2008). Ahiliğin Siyasal Boyutları ve Günümüzde Yeniden Yorumlanması. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (1), 38-55.
• Bayram, S. (2012). Osmanlı Devleti’nde Ekonomik Hayatın Yerel Unsurları: Ahilik Teşkilatı ve Esnaf Loncaları. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0 (21), 81-114.
• Darı, A.B. (2018). Sosyal Bütünleşmede Ahiliğin Rolü. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 390-399.
• Deveci, S. (2021). Ahilik Teşkilatı ve Esnaf Zümreleri. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 54-87.
• Durak,. Y.İ. & Yücel, D.A. (2010). Ahiliğin Sosyo-ekonomik Etkileri ve Günümüze Yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 151-168.
• Düşükcan, M. & Başdaş, O. (2019). Ahilik İlke ve Uygulamalarının Günümüz Kobi’lerine Yansıması: Elazığ İli Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (70), 866-881.
• Ekinci, Y. (2011). Ahîlik, Ankara: Sistem Ofset Yayıncılık
• Gider Yıldız, G. (2021). Sivil Toplum Alanında Çalışan Sosyal Hizmet Uzmanlarının Mesleki Rol ve İşlevlerinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Gündüz, A.Y., Kaya, M. & Aydemir, C. (2012). Ahilik Teşkilatında ve Günümüzde Tüketicilerin Korunmasına Yönelik Çalışmalar Üzerine Bir Değerlendirme. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14 (2), 37-54.
• IFSW. (2022). https://www.ifsw.org/what-is-social-work/global-definition-of-social-work/adresinden alındı (Erişim Tarihi: 20.02.2022)
• Karagül, M. (2012). Ahilik ve Sosyal Sermaye Bağlamında İş Ahlakı ve Üretim İlişkisi. Akademik Bakış Dergisi, 32, 1-16.
• Koçak, O. & Gürün, F. (2015). Ahilik Geleneğinin Günümüzde Sosyal İçerme Politikalarına Olabilecek Katkıları. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 4 (8), 126-143.
• Kongar, E. (1972). Sosyal Çalışmaya Giriş, Sosyal Bilimler Derneği Yayınları: G-2. Ankara: Sabev Yayınları.
• Mazak, A. & Altuntaş, M. (2020). Sosyal Hizmet Bağlamında Ahilik. R. Çelik (Ed.), Sosyal Hizmet Tarihi (s.111-121) içinde. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Niray, N. (2002). Anadolu Ahiliği’nin Sosyo-Ekonomik Yönleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 7-15.
• Özağaçkaya, M. (2017). Ahilik ve Sosyal Hizmet. Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yalova.
• Özerkmen, N. (2004). Ahiliğin Tarihsel –Toplumsal Temelleri ve Temel Toplumsal Fonksiyonları- Sosyolojik Yaklaşım. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 44 (2), 57-78.
• Öztürk, N. (2015). Ahilik Teşkilatı ve Günümüz Ekonomisi, Çalışma Hayatı ve İş Ahlakı Açısından Değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 1-12.
• Set Dinçer, E. (2019). Ergenlerin Benlik Algıları ve Aile Dinamikleri Temelli Evden Kaçma Nedenlerinin Koruyucu-Önleyici Sosyal Hizmet Müdahalesi Perspektifinde Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
• Sheafor, B. W., ve Horejsi, C. J. (2016). Sosyal Hizmet Uygulaması Temel Teknikler ve İlkeler. (D.B. Çiftçi, A. Bilgen, B. Kaynarkaya, D. Gülmez, E. Türközü, F. Çoban, Ç. Gizem, H. Özen, O. Uraz, T. Uraz, & Y. S. Oğuz, Çev.) Ankara: Nika Yayınevi
• Şahin, H. (2021). Adalet, Dürüstlük ve Bereketin Temsilcisi Ahiler. İstanbul: Erdem Yayınları.
• Temel, H. (2007). Ahilik Teşkilatının Halkın Eğitim ve Öğretimindeki Rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Uçma, İ. (2011). Bir Sosyal Siyaset Kurumu Olarak Ahilik. İstanbul: İşaret Yayınları.
• Yeşil, R., Kart, M. (2019). Müslüman Türk Medeniyeti İnşasında Bir Sivil Toplum Kuruluşu Olarak Ahilik. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (3), 2462-2483.
• Yüksel, B. (2016). Sosyal Politika Sorunlarına Çözüm Aracı Olarak Ahilik. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2 (2), 488-500.