TİKTOK KULLANAN GENÇLERİN KENDİLİK ALGILARININ İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 17 - 35, 30.09.2022

Zeynep Atalay , Betül Tamkoç

Öz

Sosyal medya kullanımı dünya genelinde hızla yaygınlaşmaktadır. Bu kapsamda geliştirilen bir uygulama olan TikTok uygulaması da dünyada yaygın olarak kullanılan bir uygulama özelliğine sahiptir. 2016 yılında Çin’de geliştirilen bu uygulama dünya üzerinde yaklaşık olarak 1 milyardan daha fazla kullanıcıya sahip bir sosyal medya platformudur. Ağırlıklı olarak 16-64 yaş grubu tarafından bu uygulama genel olarak eğlence, iletişim, organize olmak ve benlik yaratımı gibi amaçlarla kullanılmaktadır. TikTok kullanımının gençlerin kendilik algısı üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla nitel desende tasarlanan bu araştırma 16-25 yaş aralığında bulunan yedi genç ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Betimsel analiz yöntemi ile gerçekleştirilen analiz sonuçlarına göre gençlerin kendilerine ilişkin olumlu algıya sahip oldukları ancak kendilerini agresif ve düzensiz olarak değerlendirdikleri; bedenlerine yönelik de olumlu bir algıya sahip oldukları ancak TikTok fenomenlerinin fiziki görünümlerine hayranlık duydukları ve bunun etkisiyle kendi bedenlerinde değişiklikler yapmak istedikleri; aile ve sosyal çevrelerince desteklendikleri ancak aile ve sosyal çevrelerince tembel, agresif ve güvenilmez olarak tanımlandıkları; TikTok kullanıcılarının samimi olmadıklarını bu nedenle uygulamaya olumsuz anlamlar yükledikleri sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

TikTok, Genç, Kendilik Algısı

Kaynakça

• Akgün, E. (2018). Sosyal Medya Platformlarından Youtube Üzerinden Benlik Sunumunun Dramaturjik Bir Analizi. Yeni Medya, Sayı 4: 29-49.
• Akpınar, M. E. (2021). TikTok Akımlarının Sosyal Medyadaki Eleştirisi: Twitter Üzerinden Yapılan Eleştirilerin İncelenmesi. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2): 363-381.
• Bahtiyar, M. (2021). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Karşılaştırma, Sosyal Medya Tutumu ve Beden İmgesi İlişkisinin İncelemesi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 8(2): 23-38.
• Bayat, B. (2003). Bireylerin Benlik Algısı (Benlik Tasarımları) Sistemi ve Bu Sistemin Davranışları Üzerindeki Rolü. Kamu Dergisi, 7(2): 123-137.
• Biçer, S., & Şener, Y. (2020). Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı Bağlamında Üniversite Öğrencilerinin Youtube Kullanım Alışkanlıkları. Selçuk İletişim, 13(2): 589 - 627.
• Cesur, A., & Dil, K. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medyada Benlik Sunumları ve Yansımaları: Çankırı Karatekin Üniversitesi Örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(7): 33-45.
• Çakmak, V. (2018). Online Benlik Sunumu ve Narsisizm Arasındaki İlişki: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 9(31): 137-152.
• Gök, B., Kırık, A. M., & Akşit, M. (2019). Y ve Z Kuşağı’nın Youtube Kullanım Alışkanlıkları. Asya Studies, 4(10): 77-89.
• Gürgan, U., & Demirel, N. (2021). Ergenlerin Sosyal Medya Kullanımlarının Sosyal İlişkilerine ve Sosyal Kaygı Düzeylerine Etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(3): 79-104.
• Hepekiz, İ., & Gökaliler, E. (2019). Sosyal medya aracılığıyla yaratılan kişisel markalar ve benlik sunumu. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 761-782.
• Hisli Şahin, N., Basım, N., & Çetin, F. (2009). Kişilerarası Çatışma Çözme Yaklaşımlarında Kendilik Algısı ve Kontrol Odağı. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(2):153-163.
• Horzum Taylor, I. (2015). Facebook and The Being Liked Motive. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(4): 1216-1227.
• Kaya, Z., & Dalkıç, A. (2020). Instagram Kullanan ve Kullanmayan Ergenlerde Beden Algısı ve Öz-yeterliğin İncelenmesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 8(Özel Sayı): 48-74.
• Kılıç, B., Kırlı, G., & Ön Esen, F. (2017). Sosyal Medya Kullanımı Benlik Algısı İlişkisi: Turistik Tüketiciler Üzerine Bir Araştırma. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16(1):70-85.
• Kocaman, G., & Kazan, H. (2021). Lise Düzeyinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Instagram Bağımlılıkları ve Sosyal Görünüş Kaygıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(40): 2638 - 2664.
• Metin, O., & Gencer, M. (2021). İnstagram Kullanımının Lisans Öğrencilerinin Yaşam Biçimleri Üzerine Etkisi. İçtimaiyat, 5(1): 129-142.
• Özbey, H., & Gültekin, M. (2021). Lise Öğrencilerinde Beden Algısı ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin Medya ve Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2):429-441.
• Özdemir, B., & Yıldırım, G. (2019). Dijitalleşen İletişim Ortamlarında Kimlik İnşası ve Benlik Sunumu: İletişim Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. e-Journal of New Media, 3(3): 178-191.
• Özen, Y. (2014). Kendilik, Kendilik Algısı ve Kendilik Algısına Bağlı Psikosomatik Bozukluklara Sosyal Psikolojik Bir Bakış. Akademik Bakış Dergisi, Sayı 40: 1-12.
• Paslanmaz, İ., & Narmanlıoğlu, H. (2019). Instagram Hikayelerinde Benliğin Sunumu: Influencer’lar Üzerine Bir Araştırma. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 10(39): 23-51.
• Pınarbaşı, T. E., & Astam, F. K. (2021). Sosyal Medyada Çocuk: YouTube Oyun Kanalları Üzerine Dramaturjik Bir Analiz. Selçuk İletişim, 14(3): 1183 - 1212.
• Sezer, Ö. (2010). Ergenlerin Kendilik Algılarının Anne Baba Tutumları ve Bazı Faktörlerle İlişkisi . Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-19.
• Social Business. (2020). 2020 Sosyal Medya İstatistikleri. https://www.socialbusinesstr.com/2020/11/13/2020-sosyal-medya-istatistikleri/ Erişim Tarihi: 13.02.2022 adresinden alındı
• Soygüder Baturlar, Ş., & Günay Yavuz, U. (2021). TikTok Uygulamasının Sanal Şöhretimsileri: Gıda Sektöründe Çalışan İşçilerin TikTok Paylaşımları ile Şöhreti Bulma Çabaları. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 54: 83-106.
• Söner, O., & Yılmaz, O. (2020). Ergenlerin Sosyal Medya Beğenilmeme Korkularının Yordayıcısı Olarak Benlik Saygısı ve Benlik Tasarımı. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 4(7): 51-68.
• Sözkesen, M. E., & Biçer, S. (2018). Instagram’da Sosyal Kıyaslama, Benlik Saygısı ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Fırat Üniversitesi Üzerinde Bir İnceleme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29. Özel Sayı 302-326.
• Şener, S., & Yiğit, B. N. (2021). Sosyal Medyanın Gençlerin Düşünce ve Değerlerine Etkisi. Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi, 5(3): 529-553.
• Taşdelen, B., & Özkan, Ş. (2019). X, Y Ve Z Kuşaklarının Instagram ve Facebook Aracılığıyla Oluşturdukları İmaj. Atatürk İletişim Dergisi, Sayı 18: 57-86.
• TRT Haber. (2021). Tik-Tok Kullanıcı Sayısı. https://www.trthaber.com/haber/dunya/tiktok-1-milyar-kullanici-sayisini-asti-612545.html Erişim Tarihi: 13.02.2022 adresinden alındı
• Türk, G. D., Bayrakcı, S., & Akçay, E. (2022). Metaverse ve Benlik Sunumu. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 12(2), 316-333.
• Uçar, F. (2015). Facebook'ta Benlik Sunumu ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri. Selçuk İletişim, 9(1): 312-338.
• Uğurlu, Ö. (2015). Kadının Benlik Sunumunun Güncel Bir Aracı Olarak Sosyal Ağlar Bir Tasarım Unsuru: "Kusursuzlaştırma". Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 231-248.
• Uzunaslan, Ş., & Duyan, V. (2022). Damgalanmış Bir Grubun “Farklılık” Algısı ve Damganın Yeniden Üretilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(1): 1-21.
• Ünlü, D., Kuş, O., & Göksu, O. (2020). “Videolarda Gerçek Hayattaki Gibi Değilim, Rol Yapmaktayım” : TikTok Kullanıcılarının Benlik Performansları Üzerine Bir İnceleme. Intermedia International e-Journal, 7(12):115-128.
• We Are Social. (2021). Digital 2021: The Latest Insights Into The ‘State of Digital’. UK: We Are Social.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, H., Ülker, M., & Yılmaz, A. S. (2018). Kadınlarda Ebeveynlik Rollerine İlişkin Kendilik Algısı’nın Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2): 415-431.