Gelişmekte Olan Ülkelerde Kapalı Çember Teorisinin Test Edilmesi: Türkiye Üzerine Bir İnceleme (1980-2019)

Yıl 2023, , 417 - 437, 31.01.2023

İbrahim Aytekin , Muhammed Kaya

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2023.01.21

Öz

Bu çalışmanın amacı; 1980-2019 yılları arasındaki dönem için Türkiye’de kapalı çember teorisinin geçerli olup olmadığının test edilmesidir. Bu amaçla çalışmada yatırım, tasarruf, gelir, tüketim ve verimlilik değişkenleri otoregresif dağıtılmış gecikme sınır testi yaklaşımıyla analiz edilmiştir. Yapılan analizde üç model kurulmuştur. Bağımlı değişken olarak yatırımın ele alındığı birinci modelde değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisine rastlanmıştır. Dolayısıyla birinci modele göre, Türkiye’de kapalı çember teorisinin geçerli olmadığı anlaşılmıştır fakat bağımlı değişken olarak tüketimin ele alındığı ikinci model ile bağımlı değişken olarak verimliliğin ele alındığı üçüncü modelde değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisine rastlanmamıştır. Dolayısıyla ikinci ve üçüncü modele göre Türkiye’de yoksulluk kısır döngüsünün geçerli olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kapalı Çember, Türkiye, Yatırım, Tasarruf, Gelir

Testing the Closed Circle Theory in Developing Countries: A Review on Turkey (1980-2019)

Öz

This study aims to test whether the closed circle theory was valid in Turkey between 1980-2019. For this purpose, the autoregressive distributed lag-bound test approach analysed investment, savings, income, consumption, and productivity variables. Three models were established in the analysis. A cointegration relationship was found between the variables in the first model, in which investment was considered the dependent variable. Therefore, according to the first model, it was understood that the closed circle theory was not valid in Turkey, but no cointegration relationship was found between the variables in the second model, in which consumption was considered as the dependent variable, and the third model, in which productivity was regarded as the dependent variable. Therefore, according to the second and third models, it has been understood that the vicious circle of poverty is valid in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Closed Circle, Turkey, Investment, Savings, Income

Kaynakça

• Acar, M. & E. Sever (2022), “The Effect of Innovation on Employment: An ARDL Bounds Testing Approach for Turkey”, Sosyoekonomi, 30(51), 33-52.
• Adelakun, O.J. (2015), “An Investigation of the Determinants of Savings and Investment in Nigeria”, International Economics and Business, 1(2), 1-16.
• Aka, K. & E. Arıcan (2019), “Türkiye’de Hanehalkı Tasarruf Davranışlarının Belirleyicileri”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(21),163-184.
• Akel, V. & S. Gazel (2014), “Döviz Kurları ile BIST Sanayi Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, (44), 23-41.
• Altunç, Ö.F. & V. Almalı (2016), “Fakirlik Kısır Döngüsünün Kırılmasında Kalkınma Ajanslarının Rolü: DAKA Örneği”, ÜNİDAP Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı (634-645), Muş.
• Altunöz, U. (2014), “Tüketim Fonksiyonu ve Türkiye için Gelir-Tüketim İlişkisinin Ampirik Analizi”, International Conference on Eurasian Economies (601-607), Makedonya.
• Attanasio, O.P. et al. (2000), “Saving, Growth, and Investment: A Macroeconomic Analysis Using a Panel of Countries”, The Review of Economics and Statistics, 82(2), 182-211.
• Aykaç, G. (2018), “Engel Yasası’nın Türkiye Sınaması ve Gıda Talebinin Gelir Esnekliği: Gıda Harcamalarının Bütçe Payının Hane Profili ve Toplam Harcama ile İlişkisi (2003-2013)”, Sosyoekonomi, 26(38), 105-133.
• Aytekin, İ. & M.V. Kaya (2022), “Investigation of the Effects of Digital Money Bitcoin and Electronic Funds Transfers on Electric Energy Consumption”, 24th RSEP International Conference on Economics, Finance & Business (149-155), Vienna, Austria.
• Barış, S. & N. Uzay (2015), “Yurtiçi Tasarruflar ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, (46), 119-151.
• Baxter, M. & M.J. Crucini (1993), “Explaining Saving-Investment Correlations”, The American Economic Review, 83(3), 416- 436.
• Dickey, D.A. & W.A. Fuller (1979), “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Journal of American Statistical Association, 74(366), 427-431.
• Dickey, D.A. & W.A. Fuller (1981), “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Serieswith a Unit Root”, Econometrica, 49(4), 1057-1072.
• Esen, E. vd. (2012), “Feldstein-Horioka Hipotezinin Türkiye Ekonomisi için Sınanması: ARDL Modeli Uygulaması”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(1), 251-267.
• Esso, I.J. & Y. Keho (2010), “The Savings-Investment Relationship: Cointegration and Causality Evidence from UEMOA Countries”, International Journal of Economics and Finance, 2(1), 174-181.
• Feenstra, R.C. et al. (2015), “The Next Generation of the Penn World Table”, American Economic Review, 105(10), 3150-3182.
• Göçer, İ. vd. (2013), “Yatırım-Tasarruf İlişkisi: OECD Ülkeleri için Yeni Nesil Panel Eşbütünleşme Analizi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, EYİ 2013 Özel Sayısı, 59-78.
• Gökten, S. vd. (2008), “Tasarruf ve Ekonomik Büyüme Arasındak İlişkide Finansal Sistemin Rolü-Kırgızistan Örneği”, Sosyoekonomi, 7(7), 117-132.
• Gujarati, D. (2011), Econometrics by Example (1. Edition), Palgrave Macmillan, England.
• IMF (2022), <https://www.imf.org/en/publications/weo>, 08.02.2022.
• Işık, C. (2016), “Türkiye’de Toplam Faktör Verimliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Verimlilik Dergisi, 2016(2), 45-56.
• Katona, G. (1949), “Effect of Income Changes on the Rate of Saving”, The Review of Economics and Statistics, 31(2), 95-103.
• Li, P. & H. Ma (2015), “An Empirical Analysis of Economic Development in Northwest China: Based on the Vicious Circle of Poverty Demands Theory”, International Journal of Business Administration, 6(4), 57-63.
• MacKinnon, J.G. (1996), “Numerical Distribution Functions for Unit Root and Cointegration Tests”, Journal of Applied Econometrics, (11), 601-618.
• Miller, S.M. (1988), “Are Saving and Investment Co-integrated?”, Economics Letters, 27, 31-34.
• Mishra, P.K. et al. (2010), “The Dynamics of Savings and Investment Relationship in India”, European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 18, 163-170.
• Murty, K.N. & A. Pradesh (1981), “Analysis of Food Consumption in the Federal Republic of Germany”, Empirical Economics, 6, 75-86.
• Narayan, P.K. & R. Smyth (2004), “Is South Korea’s Stock Market Efficient?”, Applied Econometrics Letters, 11(11), 707-710.
• Nurkse, R. (1952), “Growth in Underdeveloped Country: Some International Aspect of the Problem of Ecenomic Development”, The American Economic Review, 42(2), 571-583.
• Öztürk, H. & S. Öztürk (2012), “Türkiye’nin Dış Yardım Stratejisi Sorunlar ve Öneriler”, Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi, İstanbul: Rapor No: 54.
• Özyılmaz, A. et al. (2021), “The Effect of International Remittances on Financial Development: Turkish Experience in the Period of 1974-2019”, Sosyoekonomi, 29(49), 181-198.
• Penn World Table (2022), <www.ggdc.net/pwt>, 15.05.2022.
• Pesaran, H.M. & Y. Shin (1995), “An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis”, The Symposium at the Centennial of Ragnar Frisch the Norwegian Academy of Science and Letters, March 3-5, 1995, Oslo.
• Pesaran, H.M. et al. (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.
• Phillips, P.C.B. & P. Perron (1988), “Testing for a Unit Root in Time Series Regression”, Biometrika, 75(2), 335-346.
• Solmaz, E. (2008), “İktisadi Kalkınma Kuramlarının Yoksulluk Konusuna Yaklaşımlarına Eleştirel Bir Bakış”, Mevzuat Dergisi, 11(132), 1-18.
• Şengür, M. & S. Taban (2016), “Gelir Dağılımı-Tasarruf İlişkisi: Türkiye’de Hanehalkı Gelir Türünün Tasarruflar Üzerindeki Etkisi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 49-72.
• Vergil, H. & T. Abasız (2008), “Toplam Faktör Verimliliği, Hesaplanması ve Büyüme İlişkisi: Collins Bosworth Varyans Ayrıştırması”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2),160-188.