Gri İlişkisel Analiz ve Entropi Yöntemiyle Halka Açık Sağlık Kuruluşlarının Finansal Performanslarının Analizi

Yıl 2024, , 293 - 312, 28.10.2024

Hakan Akın , Tolga Aktan

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2024.04.15

Öz

Araştırmada, Borsa İstanbul’da (BİST) işlem gören dört sağlık kuruluşunun finansal performansları entropi modeli ve gri ilişkisel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Çalışmada, işletmelerin 2021 ve 2022 yılı konsolide yıllık finansal verileri kullanılmıştır. Finansal veriler, “likidite, finansal yapı, faaliyet ve kârlılık” oranları olmak üzere 4 temel başlık ve 23 alt başlıkta finansal oranlar üzerinden hesaplanmıştır. Hesaplanan oranlara göre yıllık bazda finansal performansa etki düzeyleri entropi yöntemiyle hesaplanmıştır. Daha sonra gri ilişkisel analiz yöntemiyle finansal performans düzeyleri belirlenmiştir. Çalışmada nakit oranı, net işletme sermaye devir hızı, finansman oranı ve net kâr marjı yüksek olan hastanelerin, finansal performanslarının da yüksek olabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gri İlişkisel Analiz, Entropi Metodu, Finansal Performans, Sağlık Ekonomisi

Analysing the Financial Performance of Publicly Traded Companies Using Grey Relational Analysis and the Entropy Method

Öz

This study analysed the financial performances of four healthcare enterprises traded on the Istanbul Stock Exchange (BIST) using the entropy model and the grey relational analysis method. In this study, the consolidated annual financial data of the enterprises for the years 2021 and 2022 were employed. The financial data was calculated based on financial ratios falling under four main headings and 23 sub-headings. The ratios of liquidity, financial structure, activity and profitability were calculated. The impact levels on financial performance on an annual basis were then calculated using the entropy method. Finally, financial performance levels were determined using the grey relational analysis method. The study concluded that hospitals with high cash ratios, net working capital turnover rates, financing ratios and net profit margins may also have high financial performance.

Anahtar Kelimeler

Grey Relational Analysis, Entropy Method, Financial Performances, Health Economics

Etik Beyan

Araştırma, Borsa İstanbul'da işlem gören işletmelerin Kamuoyu Aydınlatma Platformunda (KAP) yer alan, açık kaynak verilerine dayanarak yapıldığından Etik Kurul müracaatı gerektirmemektedir.

Kaynakça

• Akkurt, E. & M. Umut (2023), “Tamamlayıcı Sağlık Sigortası Üretiminde Sigorta Şirketlerinin Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Performanslarının Ölçümü”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(1), 332-346.
• Ayçin, E. (2018), “BIST Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları Endeksinde (XYORT) Yer Alan İşletmelerin Finansal Performanslarının Entropi ve Gri İlişkisel Analiz Bütünleşik Yaklaşımı İle Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(2), 595-562
• Aydemir, E. vd. (2013), “Gri Sistem Teorisi ve Uygulamaları: Bilimsel Yazın Taraması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 187-200.
• Baykal, K.B. & K. Akıllı (2023), “Türkiye’de Faaliyet Gösteren Hayat ve Emeklilik Sigorta Şirketlerinin Finansal Performanslarının Entropi Tabanlı WASPAS Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 12(1), 63-80.
• Berger, S. (2008), Fundamentals of Health Care Financial Management, San Francisco: Jossey-Bass.
• Bozkır, B. & B. Ataman (2023), “BİST Perakende Şirketlerinin TMS 7 Nakit Akış Tablosu Kapsamında Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Ölçülmesi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 25(2), 236-255.
• Çelik, Y. (2017), Sağlık Ekonomisi, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çolak, Z. (2023), “BİST’te işlem gören gayrimenkul yatırım ortaklıklar şirketlerinin gri ilişkisel analiz yöntemiyle finansal performansının değerlendirmesi”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 75-96.
• Çulhaoğlu, B. & E. Yeşildağ (2023), “BİST’te Bazı Sektörlerin Finansal Performansı ile Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişki”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (C-Iasos 2022 Özel Sayısı), 143-162.
• Daver, G. (2023), “Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Türk Bankacılık Sektörünün İncelenmesi”, Quantrade Journal of Complex Systems in Social Sciences, 5(1), 52-64.
• Deng, J.L. (1982), “Control problems of grey systems”, Systems & Control Letters, 1(5), 288-294.
• Fridson, M.S. & F. Alvarez (2022), Financial Statement Analysis, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
• Gapenski, L.C. & K.L. Reiter (2016), Healthcare Finance, Chicago, Illinois: Health Administration Press.
• Gülcemal, T. vd. (2023), “BİST100’de İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin CRITIC COCOSO Yöntemiyle Performans Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (97), 63-78.
• Higgins, R. et al. (2023), Analysis for Financial Management, New York: McGraw Hill LLC.
• KAP (N/A), <https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/genel/1535-lokman-hekim-engurusag-saglik-turizm-egitim-hizmetleri-ve-insaat-taahhut-a-s>, 02.04.2024.
• KAP (N/A), <https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/genel/2118-mlp-saglik-hizmetleri-a-s>, 01.04.2024.
• KAP (N/A), <https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/genel/5261-tapdi-oksijen-ozel-saglik-ve-egitim-hizmetleri-sanayi-ticaret-a-s>, 04.04.2024.
• KAP (N/A), <https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/genel/5390-nasmed-ozel-saglik-hizmetleri-ticaret-a-s>, 03.04.2024.
• Kara, M.A. & O. Şeyranlıoğlu (2023), “ENTROPİ ve Gri İlişkisel Analiz (GİA) Yöntemleriyle BİST Sürdürülebilirlik 25 Endeksindeki Şirketlerin Likidite Düzeylerinin Karşılaştırılması”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 647-667.
• Kula, V. vd. (2016), “Borsa İstanbul’da işlem gören sigorta ve bes şirketlerinin finansal performansının gri ilişkisel analiz yöntemi ile incelenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 37-53.
• Kuo, Y. et al. (2008), “The use of grey relational analysis in solving multiple attribute decision-making problems”, Computers & Industrial Engineering, 55(1), 80-93.
• Nowicki, M. (2018), Introduction to the financial management of healthcare organizations, Chicago, Illinois: Health Administration Press.
• Oral, C. & M. Şenen (2023), “Gri İlişkisel Analiz Yöntemi İle Finansal Performans Değerlendirmesi: BİST’de İşlem Gören Teknoloji Şirketleri Üzerine Bir Uygulama”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(2), 894-906.
• Pala, F. (2023), “BİST Teknoloji ve Bilişim Sektöründe İşlem Gören Şirketlerin Finansal Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Ölçülmesi ve Yöntemlerin Karşlaştırılması”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 121-155.
• Rosa, N.L. (2021), Analysing Financial Performance, New York: Routledge.
• Sönmez, Y. (2023), “CRITIC temelli WASPAS yöntemini kullanarak finansal performansın değerlendirilmesi: BİST endeksinde yer alan sigorta şirketleri örneği”, Erciyes Akademi, 37(2), 581-595.
• Srdjevic, B. et al. (2004), “An objective multi-criteria evaluation of water management scenarios”, Water Resources Management, 18(1), 35-54.
• TÜİK (2023), Sağlık Harcamaları İstatistikleri 2022, <https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Saglik-Harcamalari-Istatistikleri-2022-49676>, 07.12.2023.
• Uğur, Z.B. & A. Durak (2024), “The Impact of COVID-19 on Healthcare Utilization in Turkey”, Value in Health Regional Issues, 43, 101000.
• Wang, T-C & H-D Lee (2009), “Developing a fuzzy TOPSIS approach based on subjective weights and objective weights”, Expert Systems with Applications, 36(5), 8980-8985.
• WHO (2000), The World Health Report 2000, World Health Organization.
• Zardari, N.H. et al. (2015), “Research Methodology and Results”, in: N.H. Zardari et al. (eds.), Weighting Methods and their Effects on Multi-Criteria Decision Making Model Outcomes in Water Resources Management (69-100), Springer.