Ekonomik Düzenleme (Regülâsyon), Özelleştirme, İdare Hukuku ve Uluslararası Tahkim Matrisinde Değerlendirmeler

Yıl 2010, Cilt: 13 Sayı: 13, - , 01.12.2010

Sedat Çal

Öz

İdarenin ekonomik alandaki faaliyetleri, benimsenen ekonomik siyasaya göre farklı boyutlarda gerçekleşir. İdare, sosyal hukuk devleti ilkesi uyarınca halkın refahını artırmaya yönelik etkinlikleri bizzat kendisi yapabilir. Ancak, aynı etkinliklerin özel kesim eliyle yapılması da olanaklıdır. Bu ikinci durumda idare daha ziyade denetleyici işleviyle öne çıkmaktadır. Son yıllarda liberal ekonomi anlayışıyla birlikte rekabet ve regülasyon kavramları belirginlik kazanmış durumdadır. Ekonomi hukuku ilkeleri ve ekonomik kolluk yaklaşımı yine önde gelen kavramlardır. Bu çalışmada, özelleştirme, idarenin ekonomiyi düzenlemesi, regülasyon ve kolluk gibi kavramlar bir matris yaklaşımı içinde ele alınarak birbirleriyle etkileşimleri üzerinde kısaca durulmakta, yargısal denetim ve uluslararası tahkim boyutlarına dikkat çekilmektedir.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Akıllıoğlu, T. (1995), “Yönetim Hukukunda İnsan Hakları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İnsan Hakları Merkezi Dergisi (İHMD), 3(4), 9–14.
• Ardıyok, Ş. (tarihsizdir), “Altyapı Hizmetlerinde Devletin Düzenleyici Rolü”.
• Atay, E.E. (2008), “Normlar Hiyerarşisi, Erkler Hiyerarşisi İkilemi ve Düzenleyici Denetleyici Kurumlar”, Rekabet Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu – VI içinde, Rekabet Kurumu Yayını, 287–342.
• Atay, E.E. (2009), İdare Hukuku, (Güncelleştirilmiş 2. Baskı), Turhan Kitabevi.
• Ayaydın, C. (1998), 82 Anayasası’na Göre Devletin Faaliyet Alanı, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (MÜSBE) <www.yok.gov.tr>, 19.01. 2009.
• Ayaydın, C. (2008), İdare Hukuku’na Giriş, C. I, Yenilik Basımevi.
• AYM (1986), “27.03.1986 tarih ve E. 1985/31, K.1986/11 sayılı karar” (09.05.1986 tarih ve 19102 sayılı RG’de yayımlanmıştır).
• AYM (1997), “26.3.1997 tarih ve E. 1996/63, K. 1997/40 sayılı karar” (28.06.2001 tarih ve 24446 sayılı RG’de yayımlanmıştır).
• AYM (2005), “29.12 2005 tarih ve E. 2005/110, K. 2005/111 sayılı karar” (26.07.2006 tarih ve 26240 sayılı RG’de yayımlanmıştır).
• AYM (Anayasa Mahkemesi) (1985), “18.02.1985 tarih ve E.84/9, K.85/4 sayılı karar” (26.06.1985 tarih ve 18793 sayılı Resmi Gazete (RG)’de yayımlanmıştır).
• Bağdadioğlu, N. (2009), “Türkiye’de Özelleştirme Politikası Tutarsızlığının Muhtemel İktisadi ve Toplumsal Etkileri”, Mualla Öncel’e Armağan içinde, AÜHF Yayını, 137–154.
• Berkarda, K. (2000), “Amerikada İdare Hukuku Var Mıdır?”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi (İHİD) (Prof. Dr. Pertev Bilgen'e Armağan), 13(1–3), 87–107.
• Berkarda, K. (2004), “Regülâsyon Nasıl Kurtulur”, Kamu Hukuku Arşivi (KHUKA), <http://www.akader.info/KHUKA/2004_eylul/9.htm>, 12.04.2010.
• Berkarda, K. ve Gülan, A. (2004), “İdare Hukukunda Gerçekleşen Köklü Değişimler”, Özay, İ. H., Günışığında Yönetim içinde, Filiz Kitabevi, 377-403.
• Bilgen, P. (1995), “Sosyal Haklar, Sosyal Kamu Hizmetleri, Özelleştirme”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İnsan Hakları Merkezi Dergisi (İHMD), 3(5), 12–16.
• Boyacıoğlu, H. (2007), “Bu yoğunlukta Tekel’i satamam, sıra hizmette özelleştirmeye geldi”, Referans Gazetesi (17 Nisan).
• Brown, A. (2010), “Update on the EU procurement rules for utilities: wider derogations but stricter penalties for those still caught”, Energy Exchange içinde, Herbert Smith, Summer (35), 15–17.
• Bulut, N. (1999), “Özelleştirme Uygulamaları Karşısında Sosyal Devlet İlkesini Yeniden Düşünmek”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, 3(1), 23–38.
• Cansen, E. (2004) “Fenni muayene”, Hürriyet Gazetesi (27 Ekim).
• Cansen, E. (2010), “Gökten para yağıyor”, Hürriyet Gazetesi (18 Ağustos).
• Caranta, R. (2009), “The Fall from Fundamentalism in Italian Administrative Law”, M. RUFFERT (der.), The Public-Private Law Divide: Potential for Transformation? içinde, British Institute of International and Comparative Law (BIICL), 99–121.
• Choudry, B. (2008), “Recapturing Public Power: Is Investment Arbitration’s Engagement of the Public Interest Contributing to the Democratic Deficit?”, Vanderbilt Journal of Transnational Law, 42(2), 775–832.
• Cindemir, H. (2006), Ekonomik Kolluk Faaliyetleri ve Yargısal Denetimi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (KÜSBE), Yüksek Lisans Tezi, <www.yok.gov.tr>, 20.01.2009.
• Çağlar, B. ((1991), “Milletlerarası İçtihadi Anayasa Hukuku Üzerine Notlar ya da “Hürriyetler Mekanı”nın Yargıçları (1)”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İnsan Hakları Merkezi Dergisi (İHMD), 1(2–3), 15–20.
• Çal, S. (2008a); “Araç Muayenesi Hizmetinin “Özelleştirilmesi””, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (AÜHFD), 57(2), 63–113.
• Çal, S. (2008b), Türkiye’de Kamu Hizmeti ve İmtiyazın Dönüşüm Öyküsü, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yayını.
• Çal, S. (2009), Uluslararası Yatırım Tahkimi ve Kamu Hukuku İlişkisi, Seçkin Yayıncılık.
• Çal, S. (2010), ““Intuitu Personae” veya İmtiyaz Sözleşmelerinde İdarenin İmtiyazcıyı Seçme Hakkı Üzerine...” (anılan çalışma, Zabunoğlu Armağanı’nda yayımlanmak üzere halen değerlendirilme sürecindedir).
• Danıştay (1991), “Danıştay 5. Dairesi’nin E. 1986/1723, K. 1991/1933 sayılı kararı”.
• Danıştay (2000a), “Danıştay İdari İşler Kurulu’nun 04.05.2000 tarih ve E. 2000/34, K. 2000/28 sayılı kararı”.
• Danıştay (2000b), “Danıştay 1. Dairesi’nin 14.04.2000 tarih ve E. 2000/60, K. 2000/55 sayılı kararı”.
• Danıştay (2003), “Danıştay’ın 22 Nisan, 2003 tarih ve K. 2003/1493 sayılı kararı”.
• Değer, O. (2009), Avrupa Kamu Hukuku Düzeninde Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Arasındaki Yargı Yetkisi Sorunu, Turhan Kitabevi.
• Demirkol, S. (2009), “Ülkemiz ve Diğer Bazı Ülke İdari Yargı Sistemlerinde Görev Yapan Hakimler”, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan içinde, Cilt 2, Vedat Kitapçılık, 1907–1941.
• Demiröz, A. ve Senyücel, O. (2000), “Microsoft Davası’na Genel Bir Bakış”, Rekabet Dergisi, 1(4), 43–68.
• EPDK, “Atatürk`ün 1 Kasım 1937-TBMM V. Dönem III. Toplanma Yılı Açış Konuşması’ndan alıntı”, <www.epdk.gov.tr>, 12.04.2010.
• Erol, İ. (1992), “Ekonomi Açısından Devlet ve Piyasa”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Bedri Gürsoy’a Armağan), 3–4, 145–155.
• Gemalmaz, H.B. (2009), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mükiyet Hakkı, Beta Yayıncılık.
• Ginsburg, T. (2003), Judicial Review in New Democracies: Constitutional Courts in Asian Cases, Cambridge University Press.
• Gözler, K. (2002), “3 Ekim 2001 Tarihli Anayasa Değişikliği: Bir Abesle İştigal Örneği”, Anayasa Yargısı Dergisi (AYD), 19, 326–354.
• Gözler, K. (2003a), İdare Hukuku, Cilt I, Ekin Kitabevi.
• Gözler, K. (2003b), İdare Hukuku, Cilt II, Ekin Kitabevi.
• Gözübüyük, Ş. ve Tan, T. (1998), İdare Hukuku, Cilt I, Turhan Kitapevi.
• Gözübüyük, Ş. ve Tan, T. (2006), İdare Hukuku, Cilt I, Turhan Kitapevi.
• Gülan, A. ve Berkarda, K. (2003); “İdare Hukukunda Gerçekleşen Köklü Değişimler”, Danıştay ve İdari Yargı Günü Sempozyumu (10–22.052002), Danıştay Yayını, 113–135.
• Güran, S. (1985), “ABD’nde Ekonomik Hayatın Düzenlenmesi”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi (İHİD), Aralık 6(1–3), 129–140.
• Harten, G.V. ve Loughlin, M. (2006), “Investment Treaty Arbitration as a Species of Global Administrative Law”, European Journal of International Law, 17(1), 121–150.
• Karakaş, M. (2008), “Devletin Düzenleyici Rolü ve Türkiye’de Bağımsız İdari Otoriteler”, Maliye Dergisi, 154, 99–120.
• Kıratlı, M. (1995), “Yargının Sorumluluğu”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İnsan Hakları Merkezi Dergisi (İHMD), 3(3), 2–11.
• Memiş, E. (2008), “İdari Yargısal Korunma Alanı ve Sınırları Bağlamında Gözlemler”, Danıştay 2008 Yılı İdari Yargı Sempozyumu, <http://www.danistay.gov.tr/>, 18.08.2010.
• Münir, M. (2010) “Ilısu’da cevapsız sorular”, Milliyet Gazetesi (17 Mart).
• Odabaş, H. ve Güngör, K., “Anayasal Bütçelerin İrdelenmesi: İcraya Anayasal Sınırlamalar Getirilebilir Mi?”, <http://www2.aku.edu.tr/~kgungor/KML.rtf>, 12.04.2010.
• ÖİB (Özelleştirme İdaresi Başkanlığı), Türkiye’de Özelleştirme–1, <www.oib.gov.tr/yayinlar/yayinlar.htm>, 05.08.2010.
• Özay, İ.H. (2000), “İdarenin Güncel Sorunları ve Yeniden Yapılandırılması Bağlamında İdari Yargı Örgütü ve Reorganizasyonu”, Danıştay 2000 Yılı İdari Yargı Sempozyumu, <http://www.danistay.gov.tr/>, 18.08.2010.
• Özay, İ.H. (2004), Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi.
• Petek, A. (2002), “Kamu Kesiminde Düzenleyici Kurumlar ve Politikalar Üzerine Teorik Bir Çerçeve”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 251–268.
• Polatkan, V. (2000), Yap İşlet Devret Modeli ile Ulusal ve Uluslararası Tahkim.
• Sancakdar, O. (2006), “ Özelleştirmenin Kamu Hukuku-Özel Hukuk Ayırımına Etkileri ve Bu Bağlamda Güncel Özelleştirme Tartışmalarındaki Başlıca Görüşler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6(1), 241–270.
• Sancakdar, O. (2007), “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Türk Yargı Sistemindeki Konumu ve Kararlarının İdari Yargı Hâkiminin Vereceği Kararlara Etkisi”, Danıştay 2007 Yılı İdari Yargı Sempozyumu, <http://www.danistay.gov.tr/>, 18.08.2010.
• Sancar, M. (2000), “Hukuk Devletinin Geleceği Açısından İdari Yargı”, Danıştay 2000 Yılı İdari Yargı Sempozyumu, <http://www.danistay.gov.tr/>, 18.08.2010.
• Sarısu, A. (2008), “Hükümetlerimiz ve Özelleştirme Uygulamaları”, Yaklaşım Dergisi, 190, 213–220.
• SGS (2005), “Statutory Vehicle Inspection Services”, Mart, <www.sgs.com>, 19.01.2008.
• Tan, T. (2010), Ekonomik Kamu Hukuku Dersleri, Turhan Kitabevi.
• Tandırcıoğlu, H. (2002), “Geçiş Ekonomilerinde Özelleştirme”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(3), 198–226.
• Tezcan, D. (2000), “Türk İdari Yargı Sisteminin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Açısından Değerlendirilmesi”, Danıştay 2000 Yılı İdari Yargı Sempozyumu, <http://www.danistay.gov.tr/>, 18.08.2010.
• Tiryaki, R. (2007), Ekonomik Özgürlüklerin Anayasal Rejimi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (AÜSBE).
• Türkkan, E. (2009), Nasıl Bir Rekabet Vizyonu?, Rekabet Kurumu.
• Ulusoy, A. (2004a), Kamu Hizmeti İncelemeleri, Ülke Kitapları.
• Ulusoy, A. (2004b), “Kamu Hizmeti Anlayışında Yeni Yönelimler: Avrupa Yapılanmasının Kamu Hizmeti Teorisine Etkileri”, Özay, İ.H., Günışığında Yönetim içinde, Filiz Kitabevi, 265–290.
• Ulusoy, A. (2004c), “Regülasyon Kurumları Hakkında Genel Bir Değerlendirme”, Özay, İ. H., Günışığında Yönetim içinde, Filiz Kitabevi, 137–150.
• Ulusoy, A. (2009), “Dr. Sedat Çal’ın Bilimsel Çalışmaları Hakkındaki Değerlendirmelerim”, (Üniversitelerarası Akademik Kurul’a sunulan “Ek-1” başlıklı değerlendirme notu), 16 Aralık.
• Uzun, E. (2003), “İngiliz Analitik Hukuk Teorisi ve John Austin”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 1–24.
• Yasin, M. (2007), Uygulama ve Yargı Kararları Işığında Özelleştirmenin Hukuki Rejimi, Yenilenmiş 2. Baskı, Beta Yayıncılık.
• Yaşar, H.N. (2007), “İdari Yargı ve Yargıcı: Hangi Gelecek?”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(1-2), 1211–1217.
• Yüzbaşıoğlu, N. (1994), “Avrupa İnsan Hakları Hukukunun Niteliği ve Türk Hukuk Düzenindeki Yeri Üzerine”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İnsan Hakları Merkezi Dergisi (İHMD), 2(1), 26–38.