İslam İktisadında Devletin Temel İşlevleri: İnsan Merkezli İktisadi İlkeler

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 39, 151 - 173, 31.01.2019

Arif Ersoy Merve Büşra Altundere-doğan

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2019.01.09

Cited By: 2

Öz

İslâm iktisadı insan merkezli bir ekonomik düzendir. İslâm’da devlet, toplum halinde bir arada yaşayan insanlar arasında işbölümü ve dayanışmayı sağlayan bir hizmet kuruluşu olarak kabul edilir. İslâm iktisadına göre devlet, üretim faktörlerine sahip olanların üretim, tüketim, paylaşım, mübadele ve taşıma gibi iktisadi faaliyetlerini kendi irade ve rızalarıyla düzenlemelerine ortam hazırlayan, alt yapı hizmetlerini yerine getiren ve piyasa kurumunun serbest işlemesini sağlayan bir teşkilattır. Bu makalede, İslâm iktisadında devletin geçmişte üstlendiği ekonomik işlevler özetle anlatılmaya çalışacak ve İslâm iktisadının dayandığı temel ilkelerden hareketle günümüzde devletin temel ekonomik işlevlerine açıklık getirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam İktisadı, Devletin Temel İşlevleri, Kerim Devlet

The Main Functions of the State in Islamic Economics: Human Centred Economic Principles

Öz

Islamic Economics is a human centered discipline. The state in Islam has to provide adequate facilities to establish the division of labor, cooperation and solidarity among the members of society. It arranges a suitable environment for the owners of factors of production to determine their economic activities such as production, consumption, distribution, trade and transportation with their freewill and consent, also supplies infrastructural services and provides free operation of the market. In this article, we will try to summarize the economic activities of the state in Muslim countries in the past and also to explain what the main functions of the state should be today if based on the principles of Islamic Economics.

Anahtar Kelimeler

Islamic Economics, Basic Functions of the State, the Generous State

Kaynakça

• Al Umarı, A.D. (2001), Madinan Society at the Time of the Prophet, Herndon/Virginia: The International Institute of Islamic Thought.
• Altundere, M.B. (2016), “Endüstri Toplumundan Post-Endüstriyel Topluma: Emek ve Sınıf Tartışmaları”, M. Talas & B. Şen (ed.), Ekonomi Sosyolojisi içinde, İstanbul: Lisans Yayıncılık, 103-122.
• Bassiouni, M.C. (2003), International Protection of Human Rights: Islamic and Regional Instruments, Cairo: Dar El Shorouk.
• Dawaba, A.M. (2010), Islamic Economy: Introduction and Methodology, Cairo: Dar Es-Salaam.
• Debbağoğlu, A. (1979), İslam İktisadına Giriş, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Ebu Zehra, M. (1966), Ebu Hanife, (Çev. O. Keskioğlu), İstanbul: Üçdal Neşriyat.
• Ebu Zehra, M. (1978), Mezhepler Tarihi, (Çev. A. Şener), İstanbul: Hisar Yayınevi.
• Ebu Zehra, M. (2000), İmam Şafiî, (Çev. O. Keskioğlu), Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Ersoy, A. (1986), İktisadi Müesseseleşme Tarihi, İktisadi Kalkınmanın Tarihi Seyri, İzmir: Akevler - Akdeniz Bilimsel Araştırma Merkezi.
• Ersoy, A. (1999), “Bürokratik Anayasadan Demokratik Anayasaya”, Yeni Türkiye Dergisi, 5(30).
• Ersoy, A. (2007), “Paylaşımcı Demokraside Cumhurbaşkanın Görev ve Sorumlulukları”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2).
• Ersoy, A. (2012), “Niçin Milli Anayasa? Bürokratik Anayasadan Demokratik ve Adil Anayasaya”, Milli Anayasa Şûrası, Ankara: Ekonomik ve Sosyal Araştırma Merkezi (ESAM) Yayını.
• Ersoy, A. (2013), “An Organizational Model For Capital Formation in African Countries: The Case of Middle East Organised Industrial Zone (OSTİM)”, Tanzania Darussalam Üniversitesi’nde Ekim 2013’te yapılan How can Economic, Cultural and Political Relations between Tanzania and Turkey be increased? What can be done? konulu toplantıda sunulmuştur.
• Ersoy, A. (2015), İktisadi Teoriler ve Düşünceler Tarihi, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Ersoy, A. & M. B. Altundere (2017), “The Market Institution and the State in Islamic Economics: From Past to Present and Future”, International Journal of Economics, Management and Accounting, 25 (2), 253-284.
• Essid, M.Y. (1986), “Islamic Economic Thought”, S.T. Lowry (ed.), Pre-Classical Economic Thought, From the Greeks to the Scottish Enlightenment içinde, Boston: Kluwer Academic Publishers.
• Farabi, M.E.N. (1990), El- Medinetü’l Fâzıla, (Çev. N. Danışman), İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Farıdi, F.R. (1980), “Zakât and Fiscal Policy”, K. Ahmad (ed.), Studies in Islamic Economics içinde, Londra: The Islamic Foundation.
• İmam-ı Buhari (2011), Sahih-i Buhârî, (Çev. H. Yıldırım), İstanbul: Sağlam Yayınevi.
• Hamidullah, M. (1958), Introduction to Islam, Londro: IIFSO.
• Hayek, F.A.V. (1995), Kölelik Yolu, (Çev. T. Feyzioğlu ve Y. Arsan), Ankara: Liberal Düşünürler Topluluğu.
• Hiti, P.K. (1980), Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi, (Çev. S. Tuğ), İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• El-Gazali, M. (1986), İhya-i Ulum-id-Din, Cilt IV, (Çev. A. Serdaroğlu), İstanbul: Bedir Yayınevi.
• Ghazanfar, S.M. (2003), “Scholastic Economics and Arab Scholars: The ‘Great Gap’ thesis Considered”, S.M. Ghazanfar (ed.) Medieval Islamic Economic Thought, Filling the “Great Gap” in European Economics içinde, Londra: Routledge.
• Ghanem, M. (2013), Islamic Economics: The Ultimate Alternative, Londra: Kreatoc Ltd.
• Karagülle, S. (2014), Adil Düzende Genel Hizmetler, İstanbul: Medhal İlmi Araştırmalar Derneği Yayını.
• Machiavelli, H. (2012), Hükümdar, (Çev. S. Bağdatlı), İstanbul: Derin Yayınları.
• Mannan, M.A. (1980), İslam Ekonomisi, Teori ve Pratik, (Çev. B. Zengin), İstanbul: Fikir Yayınları.
• Maverdi (1994), El-Ahkamü's-Sultaniye / İslam'da Devlet ve Hilafet Hukuku, (Çev. A. Şafak), İstanbul: Bedir Yayınları.
• Moralı, D. (2002), “ ‘Yeni Dünya Düzeni’ ya da Yeni Emperyalist Paylaşım”, Sınıf Mücadelesinde Marksist Tutum, < marksist.net >, 05.04.2018
• Numani, Ş. (1980), Bütün Yönleriyle Hazreti Ömer ve Devlet Yapısı, (Çev. T.Y. Alp), İstanbul: Çağ Yayınları.
• Rothbard, M.N. (1995), Economic Thought Before Adam Smith, an Austrian Perspective on the History of Economic Thought, Londra: Edward Elgar.
• Seyyid, M. (2004), Usul-i Fıkıh Medhal, İstanbul: Medhal İlim Araştırmalar Derneği Yayını.
• Sıba’ı, M. (1984), Some Glittering Aspects of the Islamic Civilization, Beyrut: International Islamic Federation of Students Organization.
• Sırvanı, H.H. (1983), İslam’da Siyasi Düşünce ve İdare, (Çev. K. Kuşçu), Ankara: Nur Yayınları.
• Ul Haq, I. (1996), Economic Doctrines of Islam, Herndon/Virginia: The International Institute of Islamic Thought.
• Wilson, R. (1997), Economics, Ethics and Religion, New York: New York Üniversitesi Yayını.