İç Denetimde Etkinlik: Türk Kamu İdarelerinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 45, 207 - 224, 30.07.2020

Murat Aydın , Mustafa Taytak

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2020.03.12

Cited By: 1

Öz

Modern devlet yaklaşımının gelişmesiyle, kamu kaynaklarının rasyonel kullanımı oldukça önemli hale gelmiştir. Bu bağlamda etkili, ekonomik ve verimli terimleri kamu kurumlarının etkililiğinde önemli araçlar olarak kabul edilmektedir. Kamu kurumlarının etkili olmasında gerekli unsurlardan birisi de etkin bir iç denetim sistemidir. İç denetimin etkin olması, genellikle iç denetimin bağımsızlığı ve tarafsızlığı gibi unsurların varlığına bağlıdır. Bu çalışmada, mali sorumluluğa sahip olan kamu görevlilerinin iç denetim algıları ölçülmüştür. Ayrıca, iç denetimde etkili olan unsurların etki düzeyleri “Yapısal Eşitlik Modeli” kullanılarak analiz edilmiştir. Bu model, iç denetimin kuruma kattığı değer algısının yüksek düzeyde olmasının, iç denetimleri etkileyen en önemli faktör olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

İç Denetim, Kamu İdaresi, İç Denetim Sistemi, Uluslararası İç Denetim Standartları, Yapısal Eşitlik Modeli

Efficiency in Internal Auditing: A Study of Turkish Public Administration

Öz

With the development of the modern state approach, rational use of public resources has become particularly important for public institutions. In this context, the terms efficient, economical, and productive are considered important instruments in the effectiveness of public institutions. One of the necessary elements in the effectiveness of public institutions is the presence of an effective system of internal audit. The effectiveness of internal auditing generally depends on the existence of elements such as independence and impartiality of internal audits. In this study, internal audit perceptions of public servants who have financial responsibility were measured. Furthermore, the impact levels of elements that are effective in internal auditing were analyzed using the “Structural Equation Model.” This model showed that the high level of perception of value added to internal auditing is the most important factor affecting effective internal audits.

Anahtar Kelimeler

Internal Audit, Public Administration, Internal Audit System, International Internal Audit Standards, Structural Equation Modelling

Kaynakça

• Ahmad, H.,Othman, R., and Jusoff, K. (2009). “The Effectiveness of InternalAudit in Malaysian Public Sector”, Journal of Modern Accounting and Auditing, 5(9), 53–62.
• Aikins, S. K. (2011). “An Examination of GovernmentInternalAudits' Role in Improving Financial Performance”. Management, 11(4), 306-337.
• Akçay, S. (2013). “Türkiye’de İç Denetim Sürecinin Kamu Kurumlarının Faaliyet Sonuçları Üzerindeki Etkinliği: Belediyeler Üzerine Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, C. XV, S. I, 2013, 57-77.
• Akyel, R. (2010). Türkiye’de İç Kontrol Kavramı, Unsurları Ve Etkinliğinin Değerlendirilmesi, Yönetim Ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 17.1: 83-97.
• Aslan, B. (2010). “Bir Yönetim Fonksiyonu Olarak İç Denetim”, Sayıştay Dergisi, 77, 63-86.
• Başpınar, A. (2006). “Kamuda İç Denetim Ve Merkezi Uyumlaştırma Fonksiyonu”, Maliye Dergisi, 151, 23-42.
• Bayar, D. (2008). “Mali Denetim Nedir”, Maliye Dergisi, (155), 1-10.
• Bozkurt, M. (2010). “İyi Mali Yönetimin Gerçekleştirilmesinde İç Kontrol ve Denetimi”, SAYDER Dış Denetim Dergisi 1: 129-136.
• Brierley, J. A., El‐Nafabi, H. M., and Gwilliam, D. R. (2001). “The Problems of EstablishingInternalAudit in the Sudanese Public Sector”, International Journal of Auditing, 5(1), 73-87.
• Carcello, J. V.,Hermanson, D. R., and Raghunandan, K. (2005). “FactorsAssociatedWith US Public Companies' Investment in Internal Auditing”, Accounting Horizons, 19(2), 69-84.
• Clark, M.,Gibbs, T. and Shroeder, R. (1981). “CPA’sJudgeInternalAuditDepartmentObjectivity”, Management Accounting, 62: 40–43.
• Cohen. A and Sayag G. (2010). “The Effectiveness of Internal Auditing: An EmpiricalExamination of itsDeterminants in IsraeliOrganisations”, Australian Accounting Review, No. 54, 20 (3), 296-307.
• Çalış, Y. E. (2013). Aracı Kurumlarda İç Denetim Uygulaması, Yalın Yayıncılık, İstanbul.
• Enofe, A. O.,Mgbame, C. J., Osa-Erhabor, V. E., and Ehiorobo, A. J. (2013). “The Role of InternalAudit in Effective Management in Public Sector”. ResearchJournal of Finance and Accounting, 4(6), 162-168.
• Fernandez, S. and Rainey, H. G. (2006). “ManagingSuccessfulOrganizationalChange in the Public Sector”, Public Admin, Rev. 66, 168-176.
• Getiemihret, D., and Wondimyismaw, A. (2007). “InternalAuditEffectiveness: an Ethiopian Public Sector Case Study”, Managerial Auditing Journal, 22(5), 470-484.
• Gönülaçar, Ş. (2007). “İç Denetimde Hedefler Ve Beklentiler (II)”, Mali Hukuk Dergisi, 22(131),42-47.
• Guthrie, J., and English, L. (1997). “Performance Information and Programme Evaluation in The Australian Public Sector”, International Journal of Public Sector Management, 10(3), 154-164.
• Gürkan, N.Z. (2009). Türk Kamu Mali Yönetiminde İç Denetim Ve İç Denetim Algısı, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Hair, J. F.,Anderson, R. E., Tatham, R. L. and Black, W. C., (2009), Multivariate Data Analysis, PrenticeHall, New Jersey.
• Institute of Internal Auditors (IIA) (2011). Independence and Objectivity, https://www.iia.org.uk/media/57156/independence_and_objectivity.pdf (23.07.2017).
• Kaya, K. (2016). Kamu Kurumlarında İç Denetim Ve Bir Anket Uygulaması, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Kızılboğa, R. (2013). “İç Denetim Sisteminde Denetçilerin Bağımsızlık Ve Tarafsızlığının Önemi”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, C. I, S. I, 107-119.
• Koçak, S. Y.,veKavakoğlu, T. (2010). “İl Özel İdarelerinde İç Denetim Sisteminin Değerlendirilmesine İlişkin Bir Araştırma”, Sayıştay Dergisi, 77, 119-148.
• Kolçak, M. (2006). “Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanununun Türk Mali Sistemine Getirdikleri (5436 Sayılı Kanun Değişiklikleriyle)”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7.1 367-384.
• Korkmaz, U. (2007). “Kamuda İç Denetim”, Bütçe Dünyası, C:2, S:25,4-15.
• Kuluçlu, E. (2006).”Yönetimin Denetiminden Denetimin Yönetimine”, Sayıştay Dergisi 63: 3-37.
• Leung, P., Cooper, B.J. and Robertson, P. (2004). The Role of InternalAudit in CorporateGovernance and Management, RMIT Publishing, Melbourne.
• Memiş, M. Ü. (2008). “Etkin ve Başarılı Bir İç Denetim İçin Gerekli Koşullar”, Mali Çözüm Dergisi, 85, 75-91.
• Mihret, D. G.,andYismaw, A. W. (2007). “InternalAuditEffectiveness: an Ethiopian Public Sector Case Study”, Managerial Auditing Journal, 22(5), 470–484.
• Mutchler, J. F. ( 2001). Independence and Objectivity: A Framework forResearchOpportunities in Internal Auditing, The Institute of Internal Auditors Research Foundation, London.
• Okur, Y. (2010). “Türkiye’de Teftiş Ve İç Denetim: Kavramlar, Beklentiler Ve Hayatla Yüzleşme”, Maliye Dergisi, 158, 570-586.
• Örnek, H. (1991). “Kamu Yönetiminde Denetim ve İlkeleri”, Denetim, 6(71-72), Kasım-Aralık, 1991.
• Schumacker, R.E and Lomax, R.G. (2004). A Beginner’s Guide to StructuralEquationModeling. 2 nd ed., Lawrence ErlbaumAssociatesInc. Publishers, Londra.
• Sterck, M., and Bouckaert, G. (2006). “International AuditTrends in The Public Sector: A Comparison of InternalAuditFunctions in The Governments of Six OECD CountriesFindsSimilarities in Legal Requirements, OrganizationalStructure, And FutureChallenges” InternalAuditor, 63(4), 49-53.
• Subramaniam, N.,Ng, C., and Carey, P. (2004). “OutsourcingInternalAudit Services: An EmpiricalStudy on QueenSland Public‐Sectorentities”, Australian Accounting Review, 14 (34), 86-95.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6).
• Şahin, Ü. (2008). “5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanununda İç Denetim Sistemi”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2008. 2 289-302.
• Tabak, A. ve Erkuş, A. (2014). “Denetim Odağının Bireylerin Belirsizlikle Baş Etme Düzeylerine Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C:26, S:1.
• Udeh, S. N.,andNwadialor, E. O. (2016). “Evaluation of Effectiveness of InternalAudit in the Nigerian Public Sector”, EuropeanJournal of Business, Economics And Accountancy, 4(3), 44-58.
• Uzun, A. K. (2009). “Kamu Yönetiminde İç Kontrol Ve İç Denetim Yaklaşımı”, Denetişim, S. 3, Kamu İç Denetçileri Derneği Yayını, 59-65.
• Van Gansberghe, C. (2005). “Internal Auditing in The Public Sector: A Consultative Forum in Nairobi, Kenya, Shoresup Best PracticesforGovernmentAuditProfessionals in Developing Nations”, InternalAuditor, 62(4), 69–73.
• Van Peursem, K.A. (2005). “ConversationswithInternal Auditors – the Power of Ambiguity”, Managerial Auditing Journal, 5, 489–512.