Şiddetle Mücadelede Toplumsal Bir Kurum Olarak Kadın Sığınmaevleri

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 46, 311 - 348, 31.10.2020

Sevda Demirbilek , Ayşenur Öktem Özgür Aliye Çoban

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2020.04.15

Cited By: 2

Öz

Kadına yönelik şiddet toplumsal bir sorundur. Sorunun çözümünde kamu ve/veya özel kurum ve kuruluşlar aracılığıyla şiddete maruz kalan kadınların korunmaları ve sürdürülebilir bir yaşama sahip olmaları için çeşitli önlemler alınmakta ve hizmetler sunulmaktadır. Bu çerçevede, kadın sığınmaevleri şiddet mağduru kadınlara şiddetten kurtarılmaları, psiko-sosyal ve ekonomik sorunlarının çözümlenmesi ve geleceğe hazırlanmalarında geçici hizmet vermektedir. Bu bağlamda, araştırmanın amacı sığınmaevlerinin kadına yönelik şiddetle mücadeledeki rol ve işlevlerinin belirlenmesidir. Araştırmada, betimsel araştırma tasarımı kullanılmış ve İzmir ilindeki Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü’ne bağlı üç sığınmaevinde kalan 25 kadınla derinlemesine görüşme gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerden elde edilen veriler deşifre edilerek MAXQDA 18 nitel veri analizi programı ile çözümlenmiştir. Araştırma kapsamında, birebir derinlemesine görüşmelerden elde edilen veriler ışığında kadına yönelik şiddetin niteliği, nedenleri, şiddet mağduru kadına toplumsal çevrenin desteği, kadına yönelik şiddetle mücadelede kadın sığınmaevinin rolü, sığınmaevinin koşulları, sığınmaevi sonrası sürdürülebilir yaşam ve sığınmaevi ile ilgili öneriler olmak üzere yedi ana tema ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Şiddet, Kadına Yönelik Şiddet, Kadın Sığınmaevi

Women Shelters as a Social Institution in Struggle against Violence

Öz

Violence against women is a social problem. While various public and private measures are taken to eradicate its existence, certain services are provided to protect women who have been already exposed to violence and to help them adopt a sustainable life thereafter through public and/or private institutions and organizations. Within this framework, “women’s shelters” in Turkey provide temporary services to victims of violence against women by rescuing them from violence, solving psycho-social and economic problems and preparing them for a better future. In this context, the aim of the research is to determine the roles and functions of the shelters in the struggle against violence against women. Descriptive research design was used in the research. In-depth interviews were conducted with 25 women staying in three shelters in İzmir province affiliated to the General Directorate on the Status of Women, Ministry of Family, Labor and Social Services of the Republic of Turkey. The data obtained from these interviews were deciphered and analysed with MAXQDA 18 qualitative data analysis program. In the light of the data obtained from one-on-one interviews, seven main themes were revealed. These themes are as follows: (i) the nature of violence against women, (ii) causes of violence against women, (iii) the societal support to the women victims of violence, (iv) the role of a “women’s shelter” in struggling violence against women, (v) conditions of the “women shelters”, (vi) sustainable living of women post-shelter and (vii) further suggestions for the improvements of “women shelters”.

Anahtar Kelimeler

Violence, Violence against Women, Women Shelter

Kaynakça

• Açıkel, S. (2009), “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Kadın Sığınmaevi Önlemi: Türkiye Örneği”, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı & H.Ü. Nüfus Etütleri Enstitüsü (2015), Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması, Elma Teknik Basım Matbaacılık, Ankara.
• Alptekin, D. (2011), “Sokaktan Akademiye: Kadın Hareketinin Kurumsallaşma Süreci”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 33-43.
• Altınay, A.G. & Y. Arat (2008), Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet, 2. Baskı, Punto Baskı Çözümleri, İstanbul.
• Amasya İl Milli Eğitim Müdürlüğü (2018), Kadına Şiddete Hayır, 29 Kasım 2018, <https://amasya.meb.gov.tr/www/kadina-siddete-hayir/icerik/2080>, 07.08.2019.
• Aşkın, E.Ö. & U. Aşkın (2017), “Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet ve Yoksulluk İlişkisi: Aile İçi Şiddet Mağduru Kadınlar Üzerine Bir Araştırma”, Kapadokya Akademik Bakış / Cappadocia Academic Review, 1(2), 16-37.
• Ayman, Z. & N. Şenol, “Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Nedenleri, Sonuçları, Alınacak Önlemler”, içinde: E. Hanbay-Çakır & I. Gürel & N. Otaran (ed.), Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Önlenmesi Projesi, T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, ECORYS ve Jandarma Genel Komutanlığı, <https://vatandas.jandarma.gov.tr/KYSOP/uzaktan_egitim/Documents/2%20KYAIS.pdf>, 01.09.2020.
• Babahanoğlu, R. & S.G. Özdemir (2016), “Aile İçi Şiddetin Çocuk Üzerindeki Etkisi Konusunda Sosyal Hizmet ve Hukuk Fakültesi Öğrencilerinin Görüşlerinin İncelenmesi”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 1068-1087.
• Bayram, D. (2013), Hukuk, Sosyal Politika ve Kadına Karşı Şiddetle Mücadele Açısından Şönim’ler (Koza’lar) Çalıştayı, Mor Çatı Vakfı, 26 -27 Ocak 2013.
• Benhür-Aktürk, E. & E. Doğan (2013), “Türkiye’de Belediyeler ve Yerelde Kadın-Erkek Eşitliği Şartı Kapsamında Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi”, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 88-98.
• Bilican-Gökkaya, V. & S. Ayan (2017), “Sosyal Öğrenme Kuramı ve Aile İçi Şiddet”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(48), 389-394.
• Council of Europe (2011), Explanatory Report to the Council of Europe Convention on Preventing and Combating Violence against Women and Domestic Violence, Council of Europe Treaty Series- No. 210, 11.05.2011.
• Çetinkaya-Duman, Z. & Ş. Özdağ & A. Özcan (2003), “Aile İçi Şiddetin Çocuk Üzerindeki Etkisi Konusunda Hemşire Öğrencilerin Görüşleri”, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6, 50-56.
• Dobash, R.E. & R.P. Dobash (1992), Women, Violence, and Social Change, Routledge, New York.
• EIGE The European Institute for Gender Equality (2013), Review of the Implementation of the Beijing Platform for Action in the EU Member States: Violence against Women - Victim Support, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
• EIGE The European Institute for Gender Equality (2019), Women’s Shelter, <https://eige.europa.eu/rdc/thesaurus/terms/1439>, 19.08.2019.
• Erseçen, D. & Z. Tosun (2015), Kadın Danışma Merkezi İşleyişi Eğitimi El Kitabı, Buluş Tasarım ve Matbaacılık Hizmetleri San. Tic., Ankara.
• Fawole, O.I. (2008), “Economic Violence to Women and Girls, Is It Receiving the Necessary Attention?”, Trauma Violence Abuse, 9(3), 167-177.
• Filipčič, K. (2009), “Legal Responses to Domestic Violence: Promises and Limits”, in: M.A. Gaber (ed.), Violence, The Eu Examined, Policies on Violence against Women, Children and Youth in 2004 EU Accession Countries, University of Ljubljana, Faculty of Arts, 115-124.
• Gaber, M.A. & M. Dobnikar & I. Selišnik (2009), “Gendering Violence against Women, Children and Youth: From NGOs via Internationalization to National Statesand Back?”, in: M.A Gaber (ed.), Violence in the EU Examined, Policies on Violence against Women, Children and Youth in 2004 EU Accession Countries, University of Ljubljana, Faculty of Arts, 17-32.
• Giddens, A. (2006), Sociology, Revised and Updated, 5th Edition, London.
• Gierman, T. (2013), Shelter for Women and Girls at Risk of or Survivors of Violence, United Nations Woman, The Virtual Knowledge Centre to End Violence against Women and Girls, <http://www.endvawnow.org/uploads/modules/pdf/1363538451.pdf>, 30.07.2019.
• Global Network of Women’s Shelters (2015), Third World Conference of Women’s Shelters, Call for Action, Connect and Act, 3-6 Kasım 2015, <http://third.worldshelterconference.org/en/news/call-for-action,-connect-and-act/56/>, 28.07.2019.
• Global Network of Women’s Shelters (2019), Fourth World Conference of Women’s Shelters, About 4WCWS, 5-8 Kasım 2019, <https://fourth.worldshelterconference.org/en/node/565>, 28.07.2019.
• Gov. UK (2014), This is Abuse Campaign Summary Report, <https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/410010/2015-03-08_This_is_Abuse_campaign_summary_report__2_.pdf>, 31.07.2019.
• Guedes, A. & S. Bott & C.G. Moreno & M. Colombini (2016), Violence Against Women and Violence Against Children - The Points of Intersection Causes, Consequences and Solutions, Glob Health Action.
• Hearn, J. (2009), “Men as Perpetrators of Violence: Perspectives, Policies, Practices”, in: M.A. Gaber (ed.), Violence in the EU Examined, Policies on Violence against Women, Children and Youth in 2004 EU Accession Countries, University of Ljubljana, Faculty of Arts, 125-138.
• Heise, L.L. & J. Pitanguy & A. Germain (1994), “Violence Against Women: The Hidden Health Burden”, World Bank Discussion Papers.
• İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü (2018), İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü Kadına Şiddete Savaş Açtı, 23 Mart 2018, <https://izmir.meb.gov.tr/www/izmir-il-milli-egitim-mudurlugu-kadina-siddete-savas-acti/icerik/1358>, 07.08.2019.
• Kadın ve Demokrasi Derneği (2019), Kadınlara Yönelik Yasal Düzenlemeler, <http://kadem.org.tr/kadinlara-yonelik-yasal-duzenlemeler/>, 28.07.2019.
• Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2016), Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele (2016-2020) Ulusal Eylem Planı, Ankara.
• Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2019), Türkiye’de Kadın, T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Ankara, <https://ailevecalisma.gov.tr/ksgm/>, 17.08.2019.
• Karataş, S. & Ü. Şener & N. Otaran (2008), Kadın Sığınmaevleri Kılavuzu, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Kelebek, G. (2017), “Sığınma Evinden Ayrılan Kadınların Sürdürebilir Yaşamları”, Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, 1(3), 79-87.
• Kurtuldu, Ö.R. (2018), “Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Kadına Karşı Aile İçi Şiddetle Mücadele Kampanyaları; Sabancı Vakfı ‘İş Dünyası Aile İçi Şiddete Karşı’ Projesi Analizi”, Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2(2), 97-110.
• LeCompte, M.D. & J.P. Goetz (1982), “Ethnographic Data Collection in Evaluation Research”, Educational Evaluation and Policy Analysis, Fall, 4(3), 387-400.
• Lesur, M. & B. Stelmaszek & Z. Topalan & R. Logar & A. Perego & M. Rösslhumer (2015), Supporting the Sustainability and Autonomy of Women’s Organizations Providing Services in Eastern Europe for Women and Children Survivors of Domestic Violence, Women against Violence Europe (WAVE), Viyana.
• Maybek, S.D. (2017), “Şiddet Mağduru Kadınların Sığınmaevi Sonrası Deneyimleri”, Sosyoloji Konferansları, 55, 153-179.
• Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı (2019), Öykümüz, <https://www.morcati.org.tr/tr/tanisalim/oykumuz>, 28.07.2019.
• Moreno, C.G. & H.A.F.M. Jansen & M. Ellsberg & L. Heise & C. Watts (2005), WHO Multi-Country Study o Women’s Health and Domestic Violence against Women, World Health Organization, Geneva.
• Özateş, Ö.S. (2009), “Bir Sosyal Hizmet Müdahalesi Olarak Aile İçi Şiddet Mağduru Kadın Sorununda Feminist Etik Yaklaşım”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 20(2), 99-107.
• Öztürk, D. (2019), “Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele ve Kadın Sığınma Evleri”, SD (Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü) Dergisi, 52, 84-89.
• Öztürk, E. (2014), “Türkiye’de Aile, Şiddet ve Kadın Sığınmaevleri”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(7), 39-55.
• Page, A.Z & M. İnce (2008), “Aile İçi Şiddet Konusunda Bir Derleme”, Türk Psikoloji Yazıları, 11(22), 81-94.
• Sallan-Gül, S. & B. Özen & Ö. Kahya (2017), “Morçatı ve Şefkat-Der Örneğinde Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Sivil Toplumun Rolü”, SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 199-226.
• Secord, P.F. & C.W. Backman (1974), Social Psychology, McGraw Hill Book Company, Second Edition, New York.
• Stewart, D.E. & G.E. Robinson (1998), “A Review of Domestic Violence and Women’s mental Health”, Arch Womens Ment Health, 1(2), 83-89.
• Subaşı, N. & A. Akın (2003), Kadına Yönelik Şiddet; Nedenleri ve Sonuçları, Toplumsal Cinsiyet, Sağlık ve Kadın, H.Ü. Yayınları, HÜKSAM, Ankara.
• Şenol, D. & İ. Mazman (2014), “Çocuğa Uygulanan Şiddet: Türkiye Özelinde Sosyolojik Bir Yaklaşım”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(26), 11-17.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2019), Kadın Konukevi, <https://alo183.aile.gov.tr/bilgi-bankasi/kadin-konukevi>, 01.07.2019.
• T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2008), Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı, 2008-2013, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Taşdemir-Afşar, S. & A. Görgün-Baran & C. Koca-Arıtan, (2017), “Şiddet Gören Kadınların Sığınmaevlerine Erişimini Engelleyen Etmenler”, Fe Dergi, 9(1), 134-150.
• Taşdemir-Afşar, S. (2018), “Sığınmaevinde Kalan Kadınlara Sunulan Hizmetler ve Kadınların Sığınmaevi Sonrası Yaşam Planları”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 29(2), 190-225.
• Taşdemir-Afşar, S. (2020), “Sığınmaevinde Kalan Kadınların ve Sığınmaevi Çalışanlarının Bakış Açısından Sığınmaevindeki İlişkiler”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(2), s. 389-422.
• UN (1993), “Declaration on the Elimination of Violence against Women”, A/RES/48/104, 85th Plenary Meeting, 20 December 1993, <https://www.refworld.org/docid/3b00f25d2c.html>, 15.06.2019.
• UN (2006), In-Depth Study on All Forms of Violence Against Women, United Nations Division for the Advancement of Women, Geneva.
• UN Human Rights Office of The High Commissioner (2018), Vienna Declaration and Programme of Action, <https://www.ohchr.org/Documents/ProfessionalInterest/vienna.pdf>, 15.10.2018.
• Ünal, G. (2005), “Aile İçi Şiddet”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 8(8), 1-8.
• Vahip, I. (2002), “Evdeki Şiddet ve Gelişimsel Boyutu: Farklı Bir Açıdan Bakış”, Türk Psikiyatri Dergisi, 13(4), 312-319.
• Van İl Milli Eğitim Müdürlüğü (2017), Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Semineri, 16 Ekim 2017, <https://van.meb.gov.tr/www/kadina-yonelik-siddetle-mucadele-semineri-duzenlendi/icerik/1306>, 07.08.2019.
• Walby, S. (1990), Theorizing Patriarchy, Basil Blackwell Ltd., Oxford.
• WAVE Women Against Violence Europe (2014), Country Report 2013: Reality Check on Data Collection and European Services for Women and Children Survivors of Violence - A Right for Protection and Support?, WAVE Network & European Info Centre Against Violence.
• WHO (2002), World Report on Violence and Health: Summary, World Health Organization, Geneva.
• WHO (2003), Guidelines for Medico-Legal Care For Victims of Sexual Violence, World Health Organization, Geneva.
• WHO (2012), Understanding and Addressing Violence Against Women, World Health Organization, Geneva.
• Yıldırım, A. & H. Şimşek (2016), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Yıldız, E. & Ö. Bal & S. Binbir (2015), “Kadına Şiddetin Adı: Mor Halkalar”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 139-162.