Dış Denetim ve Asimetrik Bilgi Sorunsalı: Kamu Bankacılığında Alternatif Çerçeve

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 46, 75 - 93, 31.10.2020

Seda Sönmez Özekicioğlu Filiz Yetiz

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2020.04.04

Öz

Finansal sistemde maliye ve iktisat politikalarının önemli aracı olan kamu bankaları, 1929 Büyük Buhranıyla devletçilik politikalarının yaygınlaşması sonucunda önemli görevler üstlenmiştir. Piyasada pazar payını koruyarak genişlemekle birlikte kamusal fayda sağlama görevini üstlenen Türk kamu bankacılığı, müşteri portföyünün - ürün yelpazesinin genişlemesi ve bilgi teknolojilerindeki finansal yeniliklerle küresel piyasalarda rekabet etme çabalarını artırmıştır. Diğer taraftan bilgi kirliliğinden kaynaklanan asimetrik bilgi sorunu, beraberinde doğru ve tam bilgiyle beslenen denetim mekanizmalarının etkin çalışmasını engelleyebilmekte; bankacılık sistemi içinde kamu bankalarının risk yönetim süreçlerinin kontrol ve denetimini zorlaştırabilmektedir. Çalışmada, kamu bankalarında asimetrik bilginin azaltılması ve dış denetimde etkinliğin artırılması amacıyla hukuksal yetkileri güçlendirebilecek ve mevcut sisteme katkı sağlayabilecek dış denetim modeli önerisi olarak “Kamu Bankacılığında Sigortalı Müşteri-Temelli Dış Denetim Model Önerisi” sunulmuştur. Model önerisinin uygulanabilirliğinde yöntem olarak SWOT analizi tercih edilmiş ve sektördeki muhtemel etkileri ortaya konularak literatüre yeni bir bakış açısı getirmesi amaçlanmıştır. Araştırmada olası sonuçları ile birlikte tercih edilen yöntem, çok değişkenli karar verme teknikleri gibi sayısal araştırma yöntemlerinin aynı konuda uygulanmasına örnek teşkil edecektir.

Anahtar Kelimeler

Dış Denetim, Kamu Dış Denetimi, Sayıştay, Bağımsız Dış Denetim, Asimetrik Bilgi, Kamu Bankacılığı

External Audit and Asymmetric Information Problem: Alternative Framework in Public Banking

Öz

As an important policy instrument within the financial system, public banks assumed greater responsibility with the expansion of statist policies during the Great Depression of 1929. While maintaining and expanding its market share in the banking sector, Turkish Public Banking has undertaken the task of providing service for the benefit of the public and has increased its efforts to compete in global markets through the expansion of its customer portfolio - product range and financial innovations in information technologies lately. On the other hand, asymmetric information problem stemming from information pollution prevents the effective functioning of the audit mechanism, which is normally set to run based on accurate and complete information, and adversely affects the risk management processes of public banks. This study presents a proposal of an external audit model-“The Insured Customer-Based External Audit in Public Banking Model”. The model proposed will contribute to the present financial system in terms of strengthening the legal power of the related institutions with the aim of reducing asymmetric information and increasing efficiency of external auditing in public banks. SWOT analysis has been conducted over the proposed model for greater understanding of its applicability and to reveal its possible effects in the banking sector. The results derived from the preferred method used in the study will pave way for the implementation of different numerical research methods in the future such as multi-criteria decision-making techniques in the same area of research.

Anahtar Kelimeler

External Audit, Public External Audit, Court of Accounts, Independent External Audit, Asymmetric Information, Public Banking

Kaynakça

• Altay, N.O. (2006), Türk Bankacılık Sistemi, Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Yayın No: 5, İzmir, Türkiye.
• Ataman, B. (2010), “Türkiye’de Kamu Denetimi ve Kamu Denetçilerine Genel Bir Bakış”, Maliye Finans Yazıları, 1(87), 17-26.
• Bozkurt, N. (2001), “İşletmelerde Yönetim Kurulunun Etkinliğini Sağlamada Denetim Komitelerinin Rolü”, Yaklaşım Dergisi, 12, 15-22.
• BRSA (2019), Bağımsız Denetim Kuruluşları, <https://www.bddk.org.tr/Kuruluslar-Kategori/Bagimsiz-Denetim-Kuruluslari/10>, 05.07.2019.
• Erol, A. & A. Ertuğrul (2001), “Bankalarda Denetim-Tanımlar, Prensipler ve Bankacılık Düzenleme Kurulu ile İlişkiler”, Mükellefin Dergisi, 108, 210-229.
• George, A. (1970), “The Market for Lemons: Quality under Uncertainty and the Market Mechanism”, The Quarterly Journal of Economics, 84(3), 488-500.
• Gündoğdu, A. (2016), Küresel Kriz Sonrası Gelişmeler Işığında Bankacılığın Temelleri, Nobel Yayınları, 1. Baskı, Ankara, Türkiye.
• Güney, S. & S.S. Sarı (2015), “Muhasebe Denetiminin Etkinliğini Sağlamada İç Kontrolün Rolü”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 99-124.
• Humphrey, A. (2005), SWOT Analysis for Management Consulting, SRI International Alumni Newsletter.
• INTOSAI (1998), The Lima Declaration of Guidelines on Auditing Precepts, Vienna, <http://www1.worldbank.org/publicsector/pe/befa05/LimaDeclaration.pdf >, 17.05.2019. Learned, E.P. & C.R. Christiansen & K. Andrews & W.D. Guth (1969), Business Policy: Text and Cases, McGraw Hill, USA.
• Liggio, C.D. (1974), “The Expectation Gap: The Accountant’s Waterloo”, Journal of Contemporary Business, 3, 27-44.
• Litjens, R. & J. van Buuren & R. Vergoossen (2015), “Addressing Information Needs to Reduce the Audit Expectation Gap: Evidence from Dutch Bankers, Audited Companies and Auditors”, International Journal of Auditing, 19(3), 267-281.
• Mishkin, F.S. (1997), The Causes and Propagation of Financial Instability: Lessons for Policy Makers, <http://www.kc.frb.org/publicat/sympos/1997/pdf/s97mishk.pdf>, 10.05.2019.
• Mishkin, F.S. (2009), “Is Monetary Policy Effective During Financial Crises?”, NBER Working Papers from National Bureau of Economic Research, No: 14678.
• Müslümov, A. & G. Aras (2004), “Kredi Piyasalarında Asimetrik Bilgi ve Bankacılık Sistemi Üzerindeki Etkileri”, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 222, 55-65.
• Oktay, S. (2013), “Bağımsız Denetim Etkinliğinin Artırılmasında Denetim Hizmetinde Kalite ve Kalite Kontrol, ABD Düzenlemeleri”, Maliye Finans Yazıları, 42-94.
• Okur, Y. (2010), “Türkiye’de Teftiş ve İç Denetim: Kavramlar, Beklentiler ve Hayatla Yüzleşme”, Maliye Dergisi, 158, 570-586.
• Prinsloo, J. (2008), “The Development and Evaluation of Risk-Based Audit Approaches”, Magister in Accounting, Faculty of Economic and Management Sciences, University of the Free State.
• Rioja, F. & N. Valev (2004), “Finance and the Sources of Growth at Various Stages of Economic Development”, Economic Inquiry, 42(1), 127-140.
• Şahin, İ. (2012), “Türk Bankacılık Sisteminde Asimetrik Bilgi Sorununun Giderilmesine Yönelik Müşterinin Tanınmasını Sağlayıcı Ortak Veritabanı Uygulamaları”, Akademik Bakış Dergisi, 33, 1-18.
• Siddiqui, J. & J. Podder (2002), “Effectiveness of Bank Audit in Bangladesh”, Managerial Auditing Journal, 17(8), 502 -510.
• Stiglitz, J.E. & A. Weiss (1981), “Credit Rationing in Markets with Imperfect Information”, The American Economic Review, 71(3), 393-410.
• Yazıcı, M. (2015), Bankacılığa Giriş, Beta Yayınları, 3. Baskı, İstanbul, Türkiye.