Türkiye Ekonomisinde Vergi Yapısının İncelenmesi: Zamanla Değişen Bir Nedensellik Analizi

Yıl 2022, Cilt: 30 Sayı: 51, 149 - 164, 31.01.2022

Mustafa Karabacak , Oytun Meçik

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2022.01.08

Cited By: 2

Öz

Vergi yapısı, ülkenin vergi politikalarında adalet ve verimlilik ilkeleri arasındaki seçimini göstermektedir. Modern bir ekonomide vergi yapısının adalet ilkesi doğrultusunda, dolaysız vergiler lehine değişmesi beklenmektedir. Bu makale, asimetrik ve zamana göre değişen nedensellik analizi kullanarak Türkiye’deki vergi yapısı ile kişi başına düşen hasıla arasındaki nedenselliği araştırmaktadır. Bulgular, Türkiye’de kişi başına düşen hasılanın vergi yapısını değiştirmediğini ve gelir dağılımında adaleti sağlayacak şekilde, doğrudan vergiler lehine herhangi bir değişiklik göstermediğini ortaya koymaktadır. Bu durum, kişi başına düşen hasıla ile vergi yapısı arasındaki ilişkinin kopmuş olabileceği şeklinde değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Vergi Politikası, Vergi Yapısı, Türkiye Ekonomisi, Asimetrik Nedensellik Analizi, Zamanla Değişen Nedensellik Analizi

Analysing the Tax Structure of Turkish Economy: A Time-Varying Causality Analysis

Öz

The tax structure shows the country’s choice between the principles of justice and efficiency in tax policy. In a modern economy, the tax structure is expected to change in favour of direct taxes according to the principle of justice. This article investigates the causality between tax structure and per capita GDP in Turkey using asymmetric and time-varying causality analysis. The findings reveal that the per capita GDP doesn’t change the tax structure in Turkey and doesn’t show any change in favour of direct taxes to ensure justice in income distribution. This situation can be evaluated as the relationship between per capita GDP, and tax structure may have been drifted apart.

Anahtar Kelimeler

Tax Policy, Tax Structure, Turkish Economy, Asymmetric Causality Analysis, Time-Varying Causality Analysis

Kaynakça

• Acikgoz, S. (2008), “Türkiye’de Vergi Gelirleri, Vergi Yapısı ve İktisadi Büyüme İlişkisi: 1968-2006”, Ekonomik Yaklaşım, 19(68), 91-113.
• Akcay, S. (2011), “Causality Relationship between Total R&D Investment and Economic Growth: Evidence from United States”, SDÜ İİBF Dergisi, 16(1), 79-92.
• Akinci, A. (2019), “Vergi Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 100-106.
• Ansari, M.M. (1982), “Determinants of Tax Ratio: A Cross-Country Analysis”, Economic and Political Weekly, 17(25), 1035-1042.
• Arikan, C. & Y. Yalcin (2013), “Determining the Exogeneity of Tax Components with Respect to GDP”, International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 3(3), 242-255.
• Arnold, J.M. et al. (2011), “Tax Policy for Economic Recovery and Growth”, The Economic Journal, 121, 59-80.
• Atkinson, A.B. (1977), “Optimal Taxation and the Direct versus Indirect Tax Controversy”, The Canadian Journal of Economics, 10(4), 590-606.
• Baiardi, D. et al. (2019), “Tax policy and economic growth: does it really matter?”, International Tax and Public Finance, 26, 282-316.
• Balseven, H. & C.T. Tugcu (2017), “Analyzing the effects of fiscal policy on income distribution: A comparison between developed and developing countries”, International Journal of Economics and Financial Issues, 7(2), 377-383.
• Binay, S. (2003), “Some issues in fiscal policy and central banking: The case of Turkey”, BIS Papers, 20, 245-259.
• Boga, S. (2020), “Türkiye’de Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Asimetrik İlişki: NARDL Eşbütünleşme Yaklaşımı”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(1), 487-507.
• Buyukakin, F. vd. (2009), “Türkiye’de Parasal Aktarımın Faiz Kanalının Granger Nedensellik ve Toda-Yamamota Yöntemleri ile Analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33, 101-118.
• Caliskan, S. (2011), “Türkiye’de Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk”, Journal of Social Policy Conferences, 59, 89-132.
• Cigdem, G. & M. Altaylar (2021), “Nonlinear relationship between economic growth and tax revenue in Turkey: Hidden cointegration approach”, Istanbul Journal of Economics, 71(1), 21-38.
• Dam, M. & S. Ertekin (2018), “Türkiye’de Vergi Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Analizi”, Vergi Raporu Dergisi, 228, 19-32.
• Demirgil, B. (2018), “Vergilerin gelir dağılımı üzerindeki etkisi: Ampirik bir çalışma”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 118-131.
• Dolado, J.J. & H. Lutkepohl (1996), “Making Wald Tests Work for Cointegrated VAR Systems”, Econometric Theory, 15(4), 369-386.
• Durkaya, M. & S. Ceylan (2006), “Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme”, Maliye Dergisi, 150, 79-89.
• Erdogan, E. vd. (2013), “Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 50 (576), 99-109.
• Gocer, I. vd. (2010), “Ekonomik Büyüme ile Vergi Gelirleri Arasındaki İlişki: Sınır Testi Yaklaşımı”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (28), 97-110.
• Granger, C.W.J. & G. Yoon (2002), “Hidden Cointegration”, Department of Economics Working Paper University of California, No: 2002-02.
• Granger, C.W.J. (1988), “Some Recent Developments in the Concept of Causality”, Journal of Econometrics, 39, 199-211.
• Gunduz, L. & A. Hatemi-J (2005), “Is the tourism-led growth hypothesis valid for Turkey?”, Applied Economics Letters, (12), 499-504.
• Hacker, R.S. & A. Hatemi-J (2003), “Tests for causality between integrated variables based on asymptotic and bootstrap distribution”, Working Paper 2003:02, Department of Statistics, Lund University, Sweden.
• Hacker, R.S. & A. Hatemi-J (2006), “Tests for causality between integrated variables using asymptotic and bootstrap distributions: theory and application”, Applied Economics, 38(13), 1489-1500.
• Hatemi-J, A. (2012), “Asymmetric causality tests with an application”, Empirical Economics, (43), 447-456.
• Hayrullahoglu, B. & O. Tuzun (2020), “The Effect of Taxes on Income Distribution: An Analysis for Turkey and Other Selected OECD Countries”, Journal of Economics, Business & Organization Research, Proceedings of the Third EBOR Conference 2020, 413-426.
• Idi̇kut-Ozpence, A. (2017), “Türkiye’de 1980 Sonrası Kamu Harcamaları, Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (28), 31-41.
• Karabacak, M. & O. Mecik (2018), The Effectiveness of Tax Policies in Turkey: Causality Analysis, <https://lisbon2018.econworld.org/papers/Karabacak_Mecik_TheEffectiveness.pdf>, 19.09.2020.
• Katircioglu, S.T. (2010), “Is There a Long-Run Relationship between Taxation and Growth: The Case of Turkey”, Romanian Journal of Economic Forecasting, 13(1), 99-106.
• Korkmaz, S. et al. (2019), “The impact of direct and indirect taxes on the growth of the Turkish economy”, Public Sector Economics, 43(3), 311-323.
• Lucas, R.E. (1990), “Supply-Side Economics: An Analytical Review”, Oxford Economic Papers, 42, 293-316.
• Mucuk, M. & V. Alptekin (2008), “Türkiye’de Vergi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: VAR Analizi (1975-2006)”, Maliye Dergisi, (155), 159-174.
• Ozpence, O. & N. Mercan (2020), “The relationship between tax burden and economic growth: Turkey case”, Journal of Business, Economics and Finance, 9(2), 143-154.
• Romer, P.M. (1990), “Endogenous Technological Change”, The Journal of Political Economy, 98(5), 71-102.
• Siverekli-Demircan, E. (2003), “Vergilendirmenin Ekonomik Büyüme ve Kalkınmaya Etkisi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 97-116.
• Temiz, D. (2008), Türkiye’de Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1960-2006 Dönemi, <http://debis.deu.edu.tr/userweb/iibf_kongre/dosyalar/temiz.pdf>, 23.10.2020.
• Terzi, H. & S. Yurtkuran (2016), “Türkiye’de Dolaylı/Dolaysız Vergi Gelirleri ve GSYH İlişkisi”, Maliye Dergisi, (171), 19-33.
• Toda, H.Y. & Y. Yamamoto (1995), “Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes”, Econometrics, (66), 225-250.
• Yereli, A.B. & A.Y. Ata (2011), “Vergi adaletine ulaşma yöntemleri çerçevesinde fayda ilkesinin teorik açıdan değerlendirilmesi”, Maliye Dergisi, 161, 21-32.
• Yilanci, V. & S. Bozoklu (2014), “Türk sermaye piyasasında fiyat ve işlem hacmi ilişkisi: zamanla değişen asimetrik nedensellik analizi”, Ege Akademik Bakış, 14(2), 211-220.
• Yilanci, V. et al. (2020), “Testing the Unemployment Hysteresis in G7 Countries: A Fresh Evidence from Fourier Threshold Unit Root Test”, Romanian Journal of Economic Forecasting, XXIII (3), 49-59.
• Yildirim, A.H. (2019), “Vergi Rekabeti ve Türkiye’de Kurumlar Vergisi Üzerine Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi: İstanbul.
• Yildiz, F. & U. Sandalci (2019), “Vergi Yapısı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye’de İller Düzeyinde Ampirik Bir Analiz (2004-2014)”, Vergi Dünyası, 38(452), 20-34.